Leksykalne regionalizmy i dialektyzmy w języku familijnym Joachima Lelewela (na podstawie listów do najbliższych)
Violetta Jaros
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowiehttps://orcid.org/0000-0003-0479-2503
Abstrakt
Przedmiotem artykułu są regionalizmy i dialektyzmy leksykalne występujące w języku familijnym Joachima Lelewela, wybitnego historiografa pierwszej połowy XIX w. Podstawę materiałową stanowi 319 listów pisanych z wielu miejsc pobytu historyka w różnych okresach jego życia do najbliższych. Podstawowym założeniem badawczym jest teza o społecznych determinantach języka osobniczego jednostki, przy czym za najważniejszą dla każdego osobnika w procesie socjalizacji i akwizycji języka grupę odniesienia uznaje się rodzinę. W opracowaniu materiału językowego zastosowano metodę opisująco-rejestrującą i statystyczną. Celem szkicu jest nie tylko przedstawienie leksyki zakwalifikowanej jako regionalna lub gwarowa, ale także wskazanie jej roli w języku familijnym uczonego i ustalenie pól semantycznych najbardziej obciążonych słownictwem uwarunkowanym geograficznie.
Słowa kluczowe:
dialektyzm, regionalizm, kresowizm, język familijny, listBibliografia
Listy Joachima Lelewela. Oddział pierwszy. Listy do rodzeństwa pisane. T. 1. Poznań 1878. Google Scholar
Listy Joachima Lelewela. Oddział pierwszy. Listy do rodzeństwa pisane. T. 2. Poznań 1879. Google Scholar
Grabias S. (2019): Język w zachowaniach społecznych. Podstawy socjolingwistyki i logopedii. Lublin. Google Scholar
Handke K. (2008): Język familijny. [W:] tejże: Socjologia języka. Warszawa, s. 75−133. Google Scholar
Kałkowska A. (1982): Struktura składniowa listu. Wrocław. Google Scholar
Karaś H. (1996): Rusycyzmy słownikowe w polszczyźnie okresu zaborów. Warszawa. Google Scholar
Kwapień E. (2010): Kształtowanie się zasobu leksykalnego polszczyzny XIX wieku. Warszawa. Google Scholar
Nowowiejski B. (1991): Regionalizmy kresowe (północno-wschodnie) w mowie mieszkańców Sokółki. [W:] Regionalizmy w języku familijnym (zbiór studiów). Red. K. Handke. Wrocław−Warszawa−Kraków, s. 13−22. Google Scholar
Piotrowska-Wojaczyk A. (2011): Regionalizmy leksykalne w słownikach doby nowopolskiej. Poznań. Google Scholar
Saloni Z. (1999): Dialektyzm (gwaryzm). [W:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Red. K. Polański. Wrocław−Warszawa−Kraków, s. 120. Google Scholar
Saloni Z. (1999): Regionalizm (prowincjonalizm). [W:] Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Red. K. Polański. Wrocław−Warszawa−Kraków, s. 485. Google Scholar
Satkiewicz H. (1991): Regionalizmy leksykalne w języku familijnym dawnych mieszkanek Grodna. [W:] Regionalizmy w języku familijnym (zbiór studiów). Red. K. Handke. Wrocław−Warszawa−Kraków, s. 7−11. Google Scholar
Urbańczyk S. (1983): Uwagi o polszczyźnie prac Joachima Lelewela. „Język Polski” LXIII, z. 3, s. 170−179. Google Scholar
Wolińska O. (1991): Jeszcze o socjalnych uwarunkowaniach wpływów dialektalnych na język familijny. [W:] Regionalizmy w języku familijnym (zbiór studiów). Red. K. Handke. Wrocław−Warszawa−Kraków, s. 61−77. Google Scholar
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
https://orcid.org/0000-0003-0479-2503
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
