Jak kultura popularna wkracza na okładki publikacji popularnonaukowych
Dorota Piekarczyk
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lubliniehttps://orcid.org/0000-0002-8859-7897
Abstrakt
Zadaniem artykułu jest analiza tego, jak, w jakim celu i z jakim skutkiem elementy kultury popularnej przedostają się do komunikacji popularnonaukowej, która sytuuje się w ramach dyskursu uznawanego za wyższy – dyskursu naukowego. Autorka, wychodząc od ukazania roli, jaką obecnie w społeczeństwie odgrywa kultura popularna, koncentruje się sposobach odwołania do niej na okładkach publikacji popularnonaukowych, co jest obecnie mocno zaznaczającą się tendencją. Analizy wskazują, że sięganie po gatunki, motywy czy środki znane z kultury popularnonaukowej jest dla wydawców poręcznym narzędziem perswazji, które ułatwia realizacje celów okładki jako „zaproszenia do wnętrza”. Obserwacja współczesnych okładek pozwala stwierdzić, że poczynania wydawców idą w dwóch głównych kierunkach: malują obraz publikacji popularyzatorskiej jako tekstu służącego celom rozrywkowym, ludycznym (co zbliża go do tekstów kultury masowej, ale obniża jego wartość poznawczą, merytoryczną) lub pokazują, w jaki sposób wykorzystane w publikacji elementy kultury popularnej zostały podporządkowane celom poznawczym (związek publikacji z nauką jest wtedy podkreślony, a sama nauka jest przedstawiana jako np. ciekawa, przyjemna, ekscytująca, przyjazna i łatwa w odbiorze). Autorka pokazuje, że stosowane przez wydawców sposoby powiązane są z zakładanym modelowym odbiorcą publikacji (w pierwszym wypadku adresatami są czytelnicy tekstów kultury popularnej, w drugim – odbiorcy bardziej świadomi, oczekujący rzetelnej wiedzy).
Słowa kluczowe:
kultura popularna, literatura popularnonaukowa, językoznawstwo, okładka, perswazjaBibliografia
Burszta W. (2002): Kultura popularna jako wspólnota uczuciowa. „Kultura Popularna” nr 0, s. 11–18. Google Scholar
Cyboran B. (2008): Nauczyciele akademiccy a popularyzacja wiedzy. Kraków. Google Scholar
Dobroczyński B. (2004): III Rzesza popkultury i inne stany. Kraków. Google Scholar
Gajda S. (1982): Podstawy badań stylistycznych nad językiem naukowym. Warszawa-Wrocław. Google Scholar
Gajda S. (1990): Współczesna polszczyzna naukowa: język czy żargon. Opole. Google Scholar
Golka M. (2008): Socjologia kultury. Warszawa. Google Scholar
Jagodziński T. (2002): Przekleństwo inforozrywki. „Znak” nr 2(251), s. 5–12. Google Scholar
Kamińska-Szmaj I., Piekot T., Poprawa M. (red.) (2010): Tabloidyzacja języka i kultury. „Oblicza Komunikacji” nr 3. Wrocław. Google Scholar
Kita M. (1998): Wywiad prasowy. Język – gatunek – interakcja. Katowice. Google Scholar
Kłoskowska A. (1983): Socjologia kultury. Warszawa. Google Scholar
Krajewski M. (2005): Kultury kultury popularnej. Poznań. Google Scholar
Loewe I. (2007): Gatunki paratekstowe w komunikacji medialnej. Katowice. Google Scholar
Nieciuński W. (2007): Konsumpcjonizm i kultura masowa. Krytyczna refleksja. „Problemy Polityki Społecznej” nr 10, s. 81–88. Google Scholar
Piekarczyk D. (w druku): (Nie)oceniaj książki po okładce. Teksty na okładkach publikacji popularnonaukowych. Google Scholar
Piontek D. (2011): Komunikowanie polityczne i kultura popularna. Tabloidyzacja informacji o polityce. Poznań. Google Scholar
Postman N. (2002): Zabawić się na śmierć: Dyskurs publiczny w epoce show-businessu. Tłum. L. Niedzielski. Warszawa. Google Scholar
Rychlewski M. (2013): Książka jako towar. Książka jako znak. Studia z socjologii literatury. Gdańsk. Google Scholar
Starzec A. (1999): Współczesna polszczyzna popularnonaukowa. Opole. Google Scholar
Świtała M. (2005): Zachowanie konsumentów i marketing na rynku książki. Warszawa. Google Scholar
Wenderlich P. (2015): Kultura masowa – aktywni konsumenci, bierni obywatele? Implikacje w sferze publicznej. „Świat Idei i Polityki”. T. 14, s. 413–430. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0002-8859-7897
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
