Die Auswirkung sprachbiographischer und sprachideologischer Faktoren auf den Sprachgebrauch bilingualer Sprecher

Felicja Księżyk

doi:10.31648/pj.8708

Wpływ czynników związanych z biografiami i ideologiami językowymi na użycie języka przez osoby dwujęzyczne

Felicja Księżyk

Uniwersytet Opolski

DOI: https://doi.org/10.31648/pj.8708

Abstrakt

Współcześnie w badaniach nad wielojęzycznością panuje zgoda co do tego, że mówcy
bilingwalni nie są podwójnie jednojęzyczni, ale języki, którymi się posługują, wzajemnie
na siebie wpływają. Zakres i forma tego oddziaływania są uwarunkowane różnymi
czynnikami, m.in. biografiami i ideologiami językowymi. Artykuł odwołuje się do wyników
badań prowadzonych w ramach polsko-niemieckiego projektu Pokoleniowe zróżnicowanie
języka: zmiany morfosyntaktyczne wywołane przez polsko-niemiecki kontakt językowy
w mowie osób dwujęzycznych, w którym przebadano dwie różniące się od siebie generacje
– osoby z wczesną dwujęzycznością w Polsce (Generacja Polska/GP) oraz osoby z późną
dwujęzycznością w Niemczech (Generacja Niemcy/GD). Aby dogłębniej uwzględnić
indywidualne różnice między osobami dwujęzycznymi, artykuł w pierwszej kolejności
skupia się tylko na jednej z wymienionych grup mówców (GD), a następnie szczegółowo,
z uwzględnieniem różnic biograficznych, jak również zinternalizowanych ideologii
językowych, analizowane są dwie biografie językowe, odbiegające od GD w zakresie
zjawisk wywołanych kontaktem językowym.

Słowa kluczowe:

biografie językowe, przejawy kontaktu językowego, dwujęzyczność polsko- niemiecka, badania biografii językowych, lingwistyka korpusowa

Bibliografia

Ahearn L.M. (2013): Antropologia lingwistyczna. Wprowadzenie. Przekład W. Usakiewicz. Kraków. Google Scholar

Błaszczyk I. (2013): Der Gebrauch des Demonstrativum »ten« und des Zahlwortes »jeden« durch polnischsprachige Bilinguale in Deutschland – ein Fall von kontakt-induzierter Grammatikalisierung? [In:] Slavischer Sprachkontakt. J. Besters-Dilger, U. Schöller (eds). Google Scholar

Freiburg i. Breisgau, pp. 71–90. Google Scholar

Bučková A., Centner C., Księżyk F., Prawdzic I. (2022): Sprachstrukturelle Annotation der LangGener-Korpora: Typologie und Abgrenzungsprobleme. [In:] Soziolinguistik trifft Korpuslinguistik: Deutsch-polnische und deutsch-tschechische Zweisprachigkeit. B. Hansen, A. Zielińska (eds). Heidelberg, pp. 53–90. Google Scholar

Busch B. (2013): Mehrsprachigkeit. Wien. Google Scholar

Cząstka-Szymon B., Synowiec H. (1996): Polszczyzna w szkole śląskiej. Cz. I: Ćwiczenia dla uczniów. Katowice. Google Scholar

Chromik B. (2019): Mikro- i makroideologie językowe. Przykład języka wilamowskiego. Unveröffentlichte Dissertationsschrift. Google Scholar

Engel U., Cirko L., Jurasz A., Rytel-Schwarz D. (2018): Deutsch-polnische kontrastive Grammatik. Bd. 2. Hildesheim. Google Scholar

Heine B., Kuteva T. (2005): Language Contact and Grammatical Change. Cambridge.
Crossref Google Scholar

Matras Y. (2009): Language Contact. Cambridge.
Crossref Google Scholar

Németh A. (2010): Dialekt, Sprachmischung und Spracheinstellungen: Am Beispiel deutscher Dialekte in Ungarn. Tübingen. Google Scholar

Pelka D. (2015): Einflüsse des Deutschen auf die Grammatik des Polnischen. [In:] Einflüsse des Deutschen auf die grammatische Struktur slawischer Sprachen. S. Wölke, H. Bartels (eds). Bautzen, pp. 136–156. Google Scholar

Sakel J. (2008): Types of loan. Matter and pattern. [In:] Grammatical Borrowing in Cross-Linguistic Perspective. Y. Matras, J. Sakel (eds). Berlin–New York, pp. 15–31. Google Scholar

Silverstein M. (1979): Language structure and linguistic ideology. [In:] The elements: A parasession on linguistic units and levels. P. Clyne, W.F. Hanks, C.L. Hofbauer (eds). Chicago, pp. 193–247. Google Scholar

Synowiec H. (1992): Sprawność językowa uczniów w śląskim środowisku gwarowym. Problemy, badania, konsekwencje dydaktyczne. Katowice. Google Scholar

Zielińska A., Księżyk F. (2021): Language shifts in the language biographies of immigrants from Upper Silesia residing in Germany. „Multilingua. Journal of Cross-Cultural and Interlanguage Communication“. Vol. 40, Nr. 5, pp. 675–706.
Crossref Google Scholar

Pobierz

Opublikowane

2023-03-31

Cited By /
Share

Księżyk, F. (2023). Wpływ czynników związanych z biografiami i ideologiami językowymi na użycie języka przez osoby dwujęzyczne. Prace Językoznawcze, 25(1), 21–40. https://doi.org/10.31648/pj.8708