Figury afektywne w polskiej piosence
Leszek Tymiakin
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lubliniehttps://orcid.org/0000-0003-1734-6377
Abstrakt
W artykule zostały opisane i poparte przykładami chwyty retoryczne, służące eksternalizacji emocji (exclamatio, evidentia, sermocinato i podobna do niego prozopopeja, expolitio oraz similitudo). W piosence, obok głównej roli konstytucyjnej, pełnią one dwa inne zadania: pierwsze wiąże się z nadawcą, drugie – z odbiorcą, przy czym oba wzajemnie się warunkują. Poza funkcją ekspresywną i impresywną, rola wspomagająca przypada funkcjom: amplifikacyjnej, motywacyjnej i estetycznej. Istotne, że na równi z muzyką urodę i wdzięk tych z zasady krótkich, wokalnie wykonywanych utworów funduje użyte w nich słowo, także to udanie wyrażające i generujące emocje.
Słowa kluczowe:
piosenka, emocje, figury afektywneBibliografia
Barańczak A. (1983): Słowo w piosence. Poetyka współczesnej piosenki estradowej. Wrocław. Google Scholar
Damásio A.R. (2000): Tajemnica świadomości. Ciało i emocje współtworzą świadomość. Przekład M. Karpi. Poznań. Google Scholar
Derlatka P. (2012): Poeci piosenki 1956–1989. Agnieszka Osiecka, Jeremi Przybora, Wojciech Młynarski i Jonasz Kofta. Poznań. Google Scholar
Firth S. (2011): Sceniczne rytuały. O wartości muzyki popularnej. Przekład M. Król. Kraków. Google Scholar
Gerstman S. (1986): Rozwój uczuć. Warszawa. Google Scholar
Kępiński A. (1985): Melancholia. Warszawa. Google Scholar
Lubaś W. (2003): Potoczne emocje w perswazji. [W:] Język perswazji publicznej. Red. K. Mosiołek-Kłosińska, T. Zgółka. Poznań, s. 39–51. Google Scholar
Łuszczykiewicz P. (2009): Piosenka w poezji pokolenia ery transformacji (1984–2009). Poznań. Google Scholar
Maleszyńska J. (2005): O pocieszeniu jakie daje piosenka. [W:] W teatrze piosenki. Red. I. Kiec, M. Traczyk. Poznań, s. 26–35. Google Scholar
Oatley K., Jenkins J.M. (2003): Zrozumieć emocje. Przekład J. Radzicki, J. Suchecki. Warszawa. Google Scholar
Paczoska E., Osiński D.M. (red.) (2013): „Piosenki prawdziwe” w kulturze PRL-u. Warszawa. Google Scholar
Panek W., Terpiłowski L. (1978): Piosenka polska. Warszawa. Google Scholar
Piechota D. (2021): O roli piosenek w nauczaniu języka polskiego jako obcego. [W:] Teksty kultury. Oblicza komunikacji XXI wieku. Red. M. Rzeszutko, B. Maliszewski. Lublin, s. 327–340. Google Scholar
Pierzchała P. (2016): Polska piosenka pop jako tekst w tekście kultury. Na przykładach z pierwszej dekady XXI wieku. Katowice. Google Scholar
Poprawa J. (2000): Sezon 2000. Kraków. Google Scholar
Puzynina J. (1997): O języku prasy i polityki. [W:] Słowo – Wartość – Kultura. Lublin, s. 167–245. Google Scholar
Puzynina J. (2013): Wartości i wartościowanie w perspektywie językoznawstwa. Kraków. Google Scholar
Rawik J. (2002): Krótka opowieść o piosence. Płock. Google Scholar
Sachs C. (1981): Muzyka w świecie starożytnym. Przekład Z. Chechlińska. Warszawa. Google Scholar
Sokołowska J. (2010): Jak przetrwać w świecie „totalnej wojny”, czyli o językowym obrazie świata w tekstach zespołu Lady Pank. „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” nr 13, s. 539–550. Google Scholar
Tischner J. (2011): Myślenie według wartości. Kraków. Google Scholar
Tymiakin L. (2020): Piosenka popularna a peryfraza. [W:] Wśród stereotypów i tekstów kultury. Studia lingwistyczne. Red. M. Karwatowska, L. Tymiakin. Lublin, s. 171–184. Google Scholar
Tymiakin L. (2022): Teksty piosenek. Perspektywa genologiczna. Lublin. Google Scholar
Wolański A. (2000): Słownik terminów muzyki rozrywkowej. Warszawa. Google Scholar
Ziomek J. (1990): Retoryka opisowa. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
https://orcid.org/0000-0003-1734-6377
