Kim był patriota w języku propagandy PRL? Analiza użyć leksemu patriota i jego derywatów w tekstach „Trybuny Ludu” z 1985
Аннотация
Pierwsza część tekstu stanowi krótkie omówienie pojęcia patriotyzmu – ukazuje je
z różnych perspektyw poznawczych. W zasadniczej części zaprezentowana jest semantyczno-pragmatyczna analiza użyć leksemów patriota, patriotyzm, patriotyczny, patriotycznie
w tekstach „Trybuny Ludu” z 1985 r. Jako metodę badawczą przyjęto analizę fasetową
(aspektową), polegającą na wyodrębnieniu kategorii cech przypisywanych desygnatowi
i ukazaniu ich charakterystyki w obrębie każdej kategorii. Celem analizy było wydobycie
konceptualnego wariantu znaczenia leksemu patriota. Starano się przy tym wskazać
na jego uwarunkowania wynikające z wymogów propagandy PRL (konieczność wypełnienia
rytuału oraz perswazja przy nikłej wartości informacyjnej).
Ключевые слова:
patriotyzm, analiza fasetowa, propagandaБиблиографические ссылки
GRUDNIA81.PL Portal edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej, , dostęp: 7 IV 2020. Google Scholar
Bartmiński J. (1990): Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 109–128. Google Scholar
Bartmiński J., Niebrzegowska S. (1998): Profile a podmiotowa interpretacja świata. [W:] Profilowanie w języku i w tekście. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 211–224. Google Scholar
Bartmiński J., Tokarski R. (1993): Definicja semantyczna: czego i dla kogo? [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 47–61. Google Scholar
Bralczyk J. (2001): O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych. Warszawa. Google Scholar
Evans V. (2007): Leksykon językoznawstwa kognitywnego. Przeł. M. Buchta i in. Kraków. Google Scholar
Karolak I. (1993): Patriotyzm. [W:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I. Red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska. Lublin, s. 157–176. Google Scholar
Kłosińska K. (2012): Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku. Warszawa. Google Scholar
Kłosińska K. (2019): Potencjał perswazyjny tzw. pasków. [W:] Perswazja językowa w różnych dyskursach. T. 3. Red. Ż. Sładkiewicz, A. Klimkiewicz, M. Noińska. Gdańsk, s. 149–160. Google Scholar
Kłosińska K., Rusinek M. (2019): Dobra zmiana, czyli jak się rządzi światem za pomocą słów. Kraków. Google Scholar
Kublikowski R. (2012): Definicja perswazyjna – niemanipulacyjna czy manipulacyjna?. „Przegląd Filozoficzny –Nowa Seria”. R. 21, nr 3, s. 273–282. Google Scholar
Marody M. (1976): Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy. Analiza metodologiczna zasad doboru wskaźników w badaniach nad postawami. Warszawa. Google Scholar
Marzęcki R., Stach Ł. (2014): Fakt czy artefakt? Patriotyzm w życiu młodego pokolenia Polaków. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica XIII”, s. 245–262. Google Scholar
Nowak S. (1973): Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych. [W:] Teorie postaw. Red. S. Nowak. Warszawa, s. 17–88. Google Scholar
Nowicka-Włodarczyk E. (1998): Trudne dyskusje o patriotyzmie. [W:] Patriotyzm. Tożsamość narodowa. Poczucie narodowe. Red. E. Nowicka-Włodarczyk. Kraków, s. 9–17. Google Scholar
Pietrzak M. (2015): Pojęcia definicji i quasi-definicji perswazyjnej. „Ruch Filozoficzny” nr 3, s. 53–68. Google Scholar
Pisarek W. (red.) (2006): Słownik terminologii medialnej. Kraków. Google Scholar
Skarżyńska K. (1998): Różne oblicza i funkcje patriotyzmu. [W:] Patriotyzm. Tożsamość narodowa. Poczucie narodowe. Red. E. Nowicka-Włodarczyk. Kraków, s. 33–52. Google Scholar
Szukała P. (2018): 70 lat temu ukazał się pierwszy numer „Trybuny Ludu”. „Dzieje.pl Portal Historyczny”, 17.12.2018, dostęp: 7 IV 2020. Google Scholar
Szymańczak Z. (1981): Wychowanie patriotyczno-obronne w systemie wychowawczym szkoły podstawowej. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia z Nauk Społecznych” z. 5, s. 41–52. Google Scholar
Wierzbicka A. (1985): Lexicography and conceptual analysis. Ann Arbor. Google Scholar
