Kim był patriota w języku propagandy PRL? Analiza użyć leksemu patriota i jego derywatów w tekstach „Trybuny Ludu” z 1985

Katarzyna Kłosińska

Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0002-4171-3408


Аннотация

Pierwsza część tekstu stanowi krótkie omówienie pojęcia patriotyzmu – ukazuje je
z różnych perspektyw poznawczych. W zasadniczej części zaprezentowana jest semantyczno-pragmatyczna analiza użyć leksemów patriota, patriotyzm, patriotyczny, patriotycznie
w tekstach „Trybuny Ludu” z 1985 r. Jako metodę badawczą przyjęto analizę fasetową
(aspektową), polegającą na wyodrębnieniu kategorii cech przypisywanych desygnatowi
i ukazaniu ich charakterystyki w obrębie każdej kategorii. Celem analizy było wydobycie
konceptualnego wariantu znaczenia leksemu patriota. Starano się przy tym wskazać
na jego uwarunkowania wynikające z wymogów propagandy PRL (konieczność wypełnienia
rytuału oraz perswazja przy nikłej wartości informacyjnej).


Ключевые слова:

patriotyzm, analiza fasetowa, propaganda


GRUDNIA81.PL Portal edukacyjny Instytutu Pamięci Narodowej, , dostęp: 7 IV 2020.   Google Scholar

Bartmiński J. (1990): Punkt widzenia, perspektywa, językowy obraz świata. [W:] Językowy obraz świata. Red. J. Bartmiński. Lublin, s. 109–128.   Google Scholar

Bartmiński J., Niebrzegowska S. (1998): Profile a podmiotowa interpretacja świata. [W:] Profilowanie w języku i w tekście. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 211–224.   Google Scholar

Bartmiński J., Tokarski R. (1993): Definicja semantyczna: czego i dla kogo? [W:] O definicjach i definiowaniu. Red. J. Bartmiński, R. Tokarski. Lublin, s. 47–61.   Google Scholar

Bralczyk J. (2001): O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych. Warszawa.   Google Scholar

Evans V. (2007): Leksykon językoznawstwa kognitywnego. Przeł. M. Buchta i in. Kraków.   Google Scholar

Karolak I. (1993): Patriotyzm. [W:] Nazwy wartości. Studia leksykalno-semantyczne I. Red. J. Bartmiński, M. Mazurkiewicz-Brzozowska. Lublin, s. 157–176.   Google Scholar

Kłosińska K. (2012): Etyczny i pragmatyczny. Polskie dyskursy polityczne po 1989 roku. Warszawa.   Google Scholar

Kłosińska K. (2019): Potencjał perswazyjny tzw. pasków. [W:] Perswazja językowa w różnych dyskursach. T. 3. Red. Ż. Sładkiewicz, A. Klimkiewicz, M. Noińska. Gdańsk, s. 149–160.   Google Scholar

Kłosińska K., Rusinek M. (2019): Dobra zmiana, czyli jak się rządzi światem za pomocą słów. Kraków.   Google Scholar

Kublikowski R. (2012): Definicja perswazyjna – niemanipulacyjna czy manipulacyjna?. „Przegląd Filozoficzny –Nowa Seria”. R. 21, nr 3, s. 273–282.   Google Scholar

Marody M. (1976): Sens teoretyczny a sens empiryczny pojęcia postawy. Analiza metodologiczna zasad doboru wskaźników w badaniach nad postawami. Warszawa.   Google Scholar

Marzęcki R., Stach Ł. (2014): Fakt czy artefakt? Patriotyzm w życiu młodego pokolenia Polaków. „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica XIII”, s. 245–262.   Google Scholar

Nowak S. (1973): Pojęcie postawy w teoriach i stosowanych badaniach społecznych. [W:] Teorie postaw. Red. S. Nowak. Warszawa, s. 17–88.   Google Scholar

Nowicka-Włodarczyk E. (1998): Trudne dyskusje o patriotyzmie. [W:] Patriotyzm. Tożsamość narodowa. Poczucie narodowe. Red. E. Nowicka-Włodarczyk. Kraków, s. 9–17.   Google Scholar

Pietrzak M. (2015): Pojęcia definicji i quasi-definicji perswazyjnej. „Ruch Filozoficzny” nr 3, s. 53–68.   Google Scholar

Pisarek W. (red.) (2006): Słownik terminologii medialnej. Kraków.   Google Scholar

Skarżyńska K. (1998): Różne oblicza i funkcje patriotyzmu. [W:] Patriotyzm. Tożsamość narodowa. Poczucie narodowe. Red. E. Nowicka-Włodarczyk. Kraków, s. 33–52.   Google Scholar

Szukała P. (2018): 70 lat temu ukazał się pierwszy numer „Trybuny Ludu”. „Dzieje.pl Portal Historyczny”, 17.12.2018, dostęp: 7 IV 2020.   Google Scholar

Szymańczak Z. (1981): Wychowanie patriotyczno-obronne w systemie wychowawczym szkoły podstawowej. „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia z Nauk Społecznych” z. 5, s. 41–52.   Google Scholar

Wierzbicka A. (1985): Lexicography and conceptual analysis. Ann Arbor.   Google Scholar


Опубликован
2020-09-03

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Kłosińska, K. (2020). Kim był patriota w języku propagandy PRL? Analiza użyć leksemu patriota i jego derywatów w tekstach „Trybuny Ludu” z 1985. Prace Językoznawcze, 22(4), 57–72. https://doi.org/10.31648/pj.5814

Katarzyna Kłosińska 
Uniwersytet Warszawski
https://orcid.org/0000-0002-4171-3408