Wartości materialne a kreacje antroponimiczne

Iza Matusiak-Kempa

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Анотація

W artykule omawia się antroponimy utworzone od apelatywów z zakresu pola pojęciowego
wartości materialnych. Tekst składa się z dwóch części. Pierwsza ma charakter
teoretyczny: przybliża poznawczą i ontologiczną funkcję nazw osobowych o charakterze
przezwiskowym, a także status wartości materialnych w potocznym systemie pojęciowym.
W tej partii tekstu przywołuje się również konteksty historyczne i biologiczne,
uzasadniające konotacje wartościujące leksyki z pól pojęciowych BOGACTWO i BIEDA.
W drugiej części artykułu omawia się antroponimy utworzone od wyrazów pospolitych,
wybrane z trzech słowników nazw osobowych. Prezentację materiału onimicznego poprzedza
omówienie semantyki leksemów wyznaczających centra pojęciowe wartości
i antywartości materialnych. Wnioski z analizy leksyki pozwalają korelować określenia
z zakresu wartości materialnych z określeniami z zakresu pola pojęciowego wartości
witalnych i odczuciowych.


Ключові слова:

wartości materialne, przezwisko, motywacje antroponimiczne, bogactwo, bieda


Anusiewicz J. (1994): Lingwistyka kulturowa. Zarys problematyki. Wrocław.   Google Scholar

Austin J. L. (1993): Mówienie i poznawanie. Rozprawy i wykłady filozoficzne. Przełożył i wstępem opatrzył oraz skorowidz sporządził B. Chwedończuk. Warszawa.   Google Scholar

Biolik M. (1983): Przezwiska i przydomki ludności wiejskiej (na przykładzie wsi Andrzejki w woj. łomżyńskim). „Onomastica” XLII, s. 195–210.   Google Scholar

Brzozowska M. (2009): Etymologia a konotacja słowa. Studia semantyczne. Lublin.   Google Scholar

Bubak J. (1986): Proces kształtowania się polskiego nazwiska mieszczańskiego i chłopskiego. Kraków.   Google Scholar

Cieślikowa A. (1998): Miejsce przezwiska w systemie antroponimicznym (historia a współczesność). [W:] Przezwiska i przydomki w językach słowiańskich. Cz. 1. Red. S. Warchoł. Lublin, s. 71–79.   Google Scholar

Gumowska I. (2015): O pojęciu bogactwa w polszczyźnie (w świetle danych słownikowych i w tekstach przysłów). [W:] Wartości w języku i kulturze. T. 8. Red. J. Adamowski, M. Wójcicka. Lublin, s. 235–244.   Google Scholar

Hołówka T. (1986): Myślenie potoczne. Heterogeniczność zdrowego rozsądku. Przedmową opatrzył M. Czerwiński. Warszawa.   Google Scholar

Jakubowicz M. (2010): Drogi słów na przestrzeni wieków. Zarys słownika motywacji semantycznych na materiale przymiotników słowiańskich odziedziczonych z prasłowiańszczyzny. Warszawa.   Google Scholar

Długosz-Kurczabowa K. (2003): Nowy słownik etymologiczny języka polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Krzeszowski T. P. (1994): Parametr aksjologiczny w przedpojęciowych schematach wyobrażeniowych. „Etnolingwistyka” 6, s. 29–51.   Google Scholar

Lakoff G., Johnosn M. (1988): Metafory w naszym życiu. Tłum. T. P. Krzeszowski. Warszawa.   Google Scholar

Laskowska E. (1992): Wartościowanie w języku potocznym. Bydgoszcz.   Google Scholar

Malinowski B. (2000): Jednostka, społeczność, kultura. Przeł. S. Kapralski, J. Obrębski, J. Piotrowski, J. Szymura, A. Waligórski. Warszawa.   Google Scholar

Matusiak-Kempa I. (2019). Nomen omen. Studium antroponimiczno-aksjologiczne. Olsztyn.   Google Scholar

Pinker S. (2002): Jak działa umysł. Przeł. M. Koraszewska. Warszawa.   Google Scholar

Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa.   Google Scholar

Reinhard W. (2009): Życie po europejsku. Tłum. J. Antkowiak. Warszawa.   Google Scholar

Rymut K. (2003). Szkice onomastyczne i historycznojęzykowe. Kraków.   Google Scholar

Uspienski B. (1998): Historia i semiotyka. Przełożył i przedmową opatrzył B. Żyłko. Gdańsk.   Google Scholar

Warchala J. (2003): Kategoria potoczności. Katowice.   Google Scholar

Wierzbicka A. (1969): Dociekania semantyczne. Wrocław–Warszawa–Kraków.   Google Scholar

##plugins.themes.libcom.download##


Опубліковано
2021-06-30

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Matusiak-Kempa, I. (2021). Wartości materialne a kreacje antroponimiczne. Prace Językoznawcze, 23(2), 199–216. https://doi.org/10.31648/pj.6593

Iza Matusiak-Kempa 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie



Ліцензія

Creative Commons License

Ця робота ліцензується відповідно до Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

https://creativecommons.org/licenses/by/4.0/deed.uk