Soviet-Polish military and political relations in the Wilno region in the period of World War II
Jarosław Wołkonowski
University of BialystokAbstract
The Polish underground in the Wilno region made three attempts to reach an agreement with the Soviet occupier, who was a major player in the anti-Nazi coalition. The question of Poland’s borders after World War II was a key hurdle to the Soviet-Polish agreement. The Polish government-in-exile could not maintain diplomatic relations with the Soviet Union during the decisive period, which made it difficult to find local agreements of the Polish underground in the Wilno region with “an ally of our allies”. In its relations with the Polish underground in the Wilno region, the Soviet command hypocritically used the Soviet-
-Polish talks to accomplish its goal – the destruction of the Polish underground.
Keywords:
World War II, Wilno region, Polish independence underground, Polish talks, borders of Poland, soviet deception, disarmamentReferences
Bednarczuk, L. I. (2007), Od Naroczy do Niemna. Relacje partyzantów Kmicica-Łupaszki-Ronina Armii Krajowej na Wileńszczyźnie III.43-VII.44, maszynopis. Google Scholar
Bohdanowicz, J. | Christa, O. (1989), Życiorysy dowódców i kalendaria działalności brygad. Gdańsk. Google Scholar
Hołub, C. (1991), Okręg Poleski ZWZ-AK w latach 1939-1944. Zarys dziejów. Warszawa. Łuczaj, A. (1990), Kronika Brygady „Kmicica”. W: Wileński Przekaz. 1, 8-21. Google Scholar
Pasierbska, H. (1993), Ponary. Wileńska Golgota. Sopot. Google Scholar
Piskunowicz, H. (1990), Wykaz poległych żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Wileńskiego w okresie 1943-1944. Gdańsk. Google Scholar
Szyłeyko, J. Z. (1992), Lepsza strona czasu. Londyn. Google Scholar
Tomkiewicz, M. (2008), Zbrodnia w Ponarach 1941-1944. Warszawa. Google Scholar
Wardzyńska, M. (1996), Mord popełniony latem 1943 r. przez partyzantów radzieckich na żołnierzach z oddziału „Kmicica”. W: Pamięć i Sprawiedliwość. 39, 134-150. Google Scholar
Wasilewski, A. | Christa, O. | Sobolewski, H. (1992), Recenzja „polskich” rozdziałów książki dra R. Koraba-Żebryka „Operacja Wileńska AK”. Wileński Przekaz. Suplement. Gdańsk. Google Scholar
Wołkonowski, J. (1996), Okręg Wileński Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1945. Warszawa. Google Scholar
Wołkonowski, J. (2021), Pierwszy partyzancki oddział „Kmicica” na Wileńszczyźnie, W: Grott,
Crossref
Google Scholar
O. | Perłakowski, A. (red.), Żołnierze Armii Krajowej na Kresach Wschodnich podczas II wojny światowej. Kraków, 181-210. Google Scholar
Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, (1973), t. II, czerwiec 1941 ‒ kwiecień 1943. Google Scholar
Londyn. Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, (1976), t. III, kwiecień 1943 ‒ lipiec 1944 Google Scholar
Londyn. Armia Krajowa w dokumentach 1939-1945, (1989), t. VI, Uzupełnienia. Londyn. Google Scholar
Monitor Polski (1939), nr 213, Orędzie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 17 września 1939 roku. Paryż. Google Scholar
Polskie Siły Zbrojne (1986), Polskie Siły Zbrojne w drugiej wojnie światowej, t. 1, cz. 4. Londyn, Google Scholar
Dyrektywa Naczelnego Wodza z dnia 17 września 1939 roku, 566-567. Google Scholar
Zestawienie najważniejszych umów i porozumień międzynarodowych dotyczących stosunków pomiędzy Polską, Niemcami i Rosją Sowiecką w latach 1922-1939, (2009), Kancelaria Senatu RP. Warszawa. Google Scholar
Instytut Polski i Muzeum W. Sikorskiego w Londynie (IPSM) Sygn. PRM (Prezydium Rady Ministrów) 47, „Gwałty litewskie”, Sygn. PRM (Prezydium Rady Ministrów) 87, Załącznik nr 2, 30. Google Scholar
Instytut Polski i Muzeum W. Sikorskiego w Londynie (IPSM) Sygn. PRM (Prezydium Rady Ministrów) 47, „Gwałty litewskie”, 31. Sygn. PRM (Prezydium Rady Ministrów) 87, Załącznik nr 2, 30. Google Scholar
Archiwum Narodowe Białorusi (ANB) [Национальный архив Республики Беларусь (НАРБ)] Sygn. F. 4, Op 33a, T 488, Informacja o polskim legionie Kmicica, 188-190. Sygn. F. 4, Op 33a, T 487, O rozmowach przeprowadzonych między przedstawicielami brygady partyzanckiej im. Gastełło i przedstawicielami dowództwa polskiej partyzanckiej brygady pułkownika „Łupaszki”, 63-68. Sygn. F. 4, Op 33a, T 487, Sprawozdanie o rozmowach z przedstawicielami Wileńskiego Centrum, dowodzącym na terytorium BSSR, tak zwanymi polskimi partyzantami, 69-73. Sygn. F 4, Op 33a, T 487, Odpowiedź dla dowódcy partyzanckiej brygady im. Gastełło, działającej na terytorium województwa wileńskiego Rzeczypospolitej Polskiej, 75. Sygn. F 4, Op 33a, T 487, Odezwa do ludności rejonów oszmiańskiego, smorgońskiego i Świrskiego obwodu wilejskiego, 85-86. Sygn. F 3500, Op 2, T 49, O sytuacji w rejonie oszmiańskim obwodu wilejskiego, 291-294. Google Scholar
Studium Polski Podziemnej w Londynie (SPP) Sygn. 3.1.1.2., Raport nr 1. O sytuacji społeczeństwa polskiego pod okupacją niemiecko-litewską na terenie Generalnego Okręgu Litwy (Ostland), 1-4. Sygn. 3.4.2., Awanse i odznaczenia, Depesza nr 202, L. dz. 13125. Sygn. B I, Wpływ nr 3794, J. Dobrzański, Relacja dotycząca zorganizowania i działalności Biura Informacji i Propagandy Wileńskiego Okręgu AK, 100. Sygn. B I, Wpływ nr 4379/4, Rozkaz Komendy Okręgu organizowania Korpusu AK na podstawie porozumienia z dowództwem 3 Frontu Białoruskiego, 3-7. Google Scholar
Zakład Narodowy im. Ossolińskich PAN we Wrocławiu (ZNO) Sygn. 16644/II, T1-T3, Z. Brodzikowski, Legitymacja żołnierzy AK, 41. Google Scholar
University of Bialystok
Most read articles by the same author(s)
- Jarosław Wołkonowski, Lithuania’s “neutrality” during the Battle of Warsaw , Przegląd Wschodnioeuropejski: Vol. 12 No. 2 (2021): East European Review
