Artificial intelligence in the work of lawyers and in the judicial system – from new technologies to regulations
Adam Niemczuk
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0009-0006-9894-8116
Adam Zienkiewicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-2824-7123
Abstrakt
W związku z rozwojem nowych technologii, w szczególności sztucznej inteligencji (zwanej powszechnie skrótowo AI) oraz prezentacją jej możliwości coraz częściej stawiane są pytania odnoszące się do jej roli w codziennym, prywatnym życiu człowieka, jak również w jego aspektach zawodowych. Szczególną grupą, która może co raz częściej korzystać z AI są prawnicy oraz sektor wymiaru sprawiedliwości, borykający się ze zjawiskiem przewlekłości oraz rozbudowania systemów prawnych, w warunkach których świadczą swoje usługi.
Celem tekstu jest zwrócenie uwagi na istotne zagadnienia dotyczące współczesnych rozwiązań technologicznych z dziedziny sztucznej inteligencji oraz jej wykorzystania w procesie wymierzania sprawiedliwości i pracy prawników, które w dobie XXI wieku stanowią jedną z najważniejszych debat na tle etycznym i prawnym. Realizując tak zakreślone zadanie artykuł został podzielony na dwie zasadnicze części skupiające się na wybranych kwestiach technologicznych oraz prawno-etycznych.
Część pierwsza wprowadza wybrane nowe technologie z dziedziny AI testowane w USA, Chinach i Polsce przekładające się na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości.
Część druga przybliża najnowsze europejskie regulacje prawne poświęcone problematyce AI.
W oparciu o analizę teoretyczną i dogmatyczno-prawną wskazano nowe szanse i zagrożenia wynikające z implementacji komputerowych algorytmów do systemów prawnych różnych państw. Całość rozważań wieńczy pytanie otwarte o przyszła rolę człowieka, w szczególności prawnika w świecie XXI wieku, erze postępu, cyfryzacji i sztucznej inteligencji.
Słowa kluczowe:
prawo nowych technologii, sztuczna inteligencja, AI, prawnicy, wymiar sprawiedliwościBibliografia
„AI Act chce chronić dane objęte prawem autorskim. UE może ograniczyć innowacje”, https://businessinsider.com.pl/technologie/ai-act-reguluje-sztuczna-inteligencje-w-europie/xwe2fdh Google Scholar
„Over 1 billion people worldwide use a MS Office product or service”, https://financialpost.com/personal-finance/business-essentials/over-1-billion-people-worldwide-use-a-ms-office-product-or-service Google Scholar
„Polski sąd oparty o sztuczną inteligencję rusza w styczniu. 40 godzin na rozprawę”, https://businessinsider.com.pl/technologie/nowe-technologie/polski-sad-oparty-o-sztuczna-inteligencje-rusza-w-styczniu-40-godzin-na-rozprawe/bdtkqlw Google Scholar
Arredondo P., GPT-4 Passes the Bar Exam: What That Means for Artificial Intelligence Tools in the Legal Profession, https://law.stanford.edu/2023/04/19/gpt-4-passes-the-bar-exam-what-that-means-for-artificial-intelligence-tools-in-the-legal-industry/ Google Scholar
Bachulska A., Górski R., Chiński system oceny społeczeństwa. Orwell i Huxley w praktyce, “Tygodnik Spraw Obywatelskich” 2020, No. 10, https://instytutsprawobywatelskich.pl/chinski-system-oceny-spoleczenstwa-orwell-i-huxley-w-praktyce/ Google Scholar
Blandyna Lewkowicz M., Rada Europy przyjęła traktat ws. sztucznej inteligencji, https://cyberdefence24.pl/technologie/rada-europy-przyjela-traktat-ws-sztucznej-inteligencji, Google Scholar
Chatziathanasiou K., Beware the Lure of Narratives: “Hungry Judges” Should Not Motivate the Use of “Artificial Intelligence” in Law, “German Law Journal” 2022, Vol. 23 No. 4. Google Scholar
Edwards S., How Many Court Cases Are Filed Each Year In U.S. Courts?, https://www.consumershield.com/articles/how-many-court-cases-are-filed-each-year Google Scholar
Filipek K., Skrzywienie algorytmiczne (SI): teorie, typy i metody zwalczania, Metodologiczne Inspiracje 2021: Badania ilościowe w naukach społecznych – wyzwania i problemy, https://metody.org/wp-content/uploads/2021/10/kamil_filipek_skrzywienie_algorytmiczne.pdf Google Scholar
Glöckner A., The irrational hungry judge effect revisited: Simulations reveal that the magnitude of the effect is overestimated, “Judgment and Decision Making” 2016, Vol. 11 No. 6. Google Scholar
Górzyński O., OpenAI: nowy GPT-4 zda egzamin prawniczy. Czy za 10 lat zastąpi prawnika, księgową, programistę, dziennikarza?, https://samorzad.infor.pl/wiadomosci/5702338,openai-nowy-gpt4-zda-egzamin-prawniczy-kiedy-zastapi-prawnika-ksiegowa-i-dziennikarza.html Google Scholar
https://ai-blog.eu/podsumowanie-2023-roku/ Google Scholar
https://artificialintelligenceact.eu/ Google Scholar
https://digital-strategy.ec.europa.eu/pl/news/commission-signed-council-europe-framework-convention-artificial-intelligence-and-human-rights Google Scholar
https://dkanderson.com/wisconsin-recklessly-endangering-safety/ Google Scholar
https://donotpay.com/ Google Scholar
https://enoik.pl/ Google Scholar
https://kleros.io/ Google Scholar
https://www.coe.int/en/web/portal/-/council-of-europe-adopts-first-international-treaty-on-artificial-intelligence Google Scholar
https://www.gov.pl/web/ai/droga-polski-do-ai2 Google Scholar
https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/europejski-ai-act-opublikowany Google Scholar
https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/przelomowe-przepisy-dotyczace-sztucznej-inteligencji--parlament-europejski-przyjal-rozporzadzenie Google Scholar
https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/rozwoj-sztucznej-inteligencji-w-polsce--wazna-decyzja Google Scholar
https://www.ncbex.org/exams/mbe Google Scholar
https://www.ncbex.org/exams/mee Google Scholar
https://www.ncbex.org/exams/mpt Google Scholar
https://www.ncbex.org/exams/ube Google Scholar
https://www.si-dla-sprawiedliwosci.gov.pl/droga-polski-do-ai/ Google Scholar
https://www.smartsettle.com/smartsettle-one Google Scholar
Katz D.M., Bommarito M.J., Gao S., Arredondo P., GPT-4 passes the bar exam, „Philosophical Transactions A” 2024, Vol. 382 No. 2270, https://royalsocietypublishing.org/doi/epdf/10.1098/rsta.2023.0254 Google Scholar
Krzywicka K., AI Act, czyli nowe wyzwania dla przedsiębiorców w erze rozwoju sztucznej inteligencji, https://www.parp.gov.pl/component/content/article/85510:ai-act-czyli-nowe-wyzwania-dla-przedsiebiorcow-w-erze-rozwoju-sztucznej-inteligencji Google Scholar
Kubit M., Rozwój sztucznej inteligencji w świetle prawa Unii Europejskiej – dylematy i wyzwania, Wydawnictwo Think & Make, Warszawa 2021. Google Scholar
Lagioia F., Rovatti R., Sartor G., Algorithmic fairness through group parities? The case of COMPAS‑SAPMOC, “AI & SOCIETY” 2023, Vol. 38 No. 2, https://link.springer.com/article/10.1007/s00146-022-01441-y Google Scholar
Lalek A., Prawnicy coraz częściej znajdują sojusznika w sztucznej inteligencji, https://www.bankier.pl/wiadomosc/Prawnicy-coraz-czesciej-znajduja-sojusznika-w-sztucznej-inteligencji-8694451.html Google Scholar
Latek K., „Roboty w togach” i rozprawy na WeChatcie? Analiza przyczyn i sposobów wykorzystania nowych technologii w chińskim sądownictwie oraz charakterystyka zagrożeń z tym związanych, „Gdańskie Studia Azji Wschodniej” 2023, No. 23, https://czasopisma.bg.ug.edu.pl/index.php/GSAW/article/view/9421/8458 Google Scholar
Michalewski M., Dezinformacja 2.0: Rola AI w kontroli informacji i kształtowaniu opinii, https://elementapp.ai/blog/dezinformacja-2-0-rola-ai-w-kontroli-informacji-i-ksztaltowaniu-opinii/ Google Scholar
Nosowski M., Problem głodnych sędziów, czyli co tak naprawdę Daniel Kahneman opisał w swojej książce, https://www.wsroddanych.pl/post/problem-g%C5%82odnych-s%C4%99dzi%C3%B3w-czyli-co-tak-naprawd%C4%99-daniel-kahneman-opisa%C5%82-w-swojej-ksi%C4%85%C5%BCce Google Scholar
Palczewski S., ChatGPT-4 od OpenAI. Sukces, ale i wiele ograniczeń, https://cyberdefence24.pl/technologie/chatgpt-4-od-openai-sukces-ale-i-wiele-ograniczen Google Scholar
Piwowar K., Algorytmy – dyskryminacja i wykluczenie oraz ich społeczne konsekwencje, https://swps.pl/centrum-prasowe/informacje-prasowe/24585-algorytmy-dyskryminacja-i-wykluczenie-oraz-ich-spoleczne-konsekwencje Google Scholar
Raport “Recommendations for the application of artificial intelligence in the judiciary and the prosecution service”, prepared by the Working Group on Artificial Intelligence Subgroup on Ethics and Law, Warszawa 2023, https://www.gov.pl/web/ai/raport-rekomendacje-w-zakresie-zastosowania-sztucznej-inteligencji Google Scholar
State v. Loomis. Wisconsin Supreme Court Requires Warning Before Use of Algorithmic Risk Assessments in Sentencing, Harvard Law Review, 2017, Vol. 130 No. 5, https://harvardlawreview.org/print/vol-130/state-v-loomis/ Google Scholar
Susskind R., Koniec świata prawników? Współczesny charakter usług prawniczych, Wolters Kluwer, Warszawa 2010 Google Scholar
Susskind R., Prawnicy przyszłości, Wolters Kluwer, Warszawa 2013 Google Scholar
Washington A.L., How to argue with an algorithm: Lessons from the COMPAS-ProPublica debate, “The Colorado Technology Law Journal” 2019, Vol. 17 No. 1, https://ctlj.colorado.edu/wp-content/uploads/2019/03/4-Washington_3.18.19.pdf Google Scholar
Wigowski K., Rewolucja w polskim sądownictwie – sąd arbitrażowy wspierany przez sztuczną inteligencję, https://exai.pl/rewolucja-w-polskim-sadownictwie-sad-arbitrazowy-wspierany-przez-sztuczna-inteligencje/ Google Scholar
Zajadło J., Zeidler K. (red.), Wstęp do prawoznawstwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2023 Google Scholar
Zienkiewicz A., Holizm prawniczy z perspektywy Comprehensive Law Movement, Studium teoretycznoprawne, Wydawnictwo Difn, Warszawa 2018 Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-2824-7123
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
