Język jako wyznacznik tożsamości narodowej w europejskim systemie prawnym

Witold Sobczak

Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim


Abstrakt

The problem of protection languages of national minority in european countries is connected with necessity of protection minorities themselves. The term „minorities” and the scope of thers rights are open question. The existence of a minority in a particular countrys depends on the authorities’ acknowledgment of this fact. The state must recognize the existence of minorities within its borders and grant them rights. Protection of the rights of national minorities, including the need to protect the minority language, belong to those issues which are of interest of international organizations and institutions and are also subject to regulation in relevant treaties and international agreements. The identification of national minorities takes place through self-categorization and based on components such as: language, cultural heritage, historical memory, community of symbols, territorial boundaries, possibly also religion, constituting national identity, and their development and cultivation is most often protected.


Słowa kluczowe:

national minority; national identity; languages of minority; human rights; international law.


Adamczyk G., Polska między narodem a Europą. Próba typologizacji postaw polskich parlamentarzystów wobec tożsamości narodowej i europejskiej, [w:] L. Dyczewski, D. Wadowski, Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, Lublin 2009.   Google Scholar

Adamski F., Tożsamość religijna w społeczeństwie pluralistycznym, [w:] L. Dyczewski, D. Wadowski, Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, Lublin 2009.   Google Scholar

Anderson B., Wspólnoty wyobrażone. Rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu, Kraków-Warszawa 1997.   Google Scholar

Babiński G., Religia i tożsamość narodowa – zmieniające się relacje, [w:] M. Kępny, G. Woroniecka, Religia i kultura w globalizującym się świecie, Kraków 1999.   Google Scholar

Bardach J., O świadomości narodowej Polaków na Litwie i Białorusi w XIX–XX wieku, [w:] W. Wrzesiński (red.), Między Polską etniczną a historyczną. Polska myśl polityczna XIX i XX w., t. VI, Wrocław 1988.   Google Scholar

Barth F. (red.), Ethnic Groups and Boundaries, Bergen-Oslo, London 1969.   Google Scholar

Bartsch S., Mindersheitenschutz in der internationalen Politik. Völkerbynd und KSZE/ OSZE in neuer Perspective, Opladen 1994.   Google Scholar

Basista J., Historia, aksjologia, mit. Kilka uwag o relacjach między nimi, [w:] A. Barszczewska-Krupa (red.), Historia. Mity. Interpretacje, Łódź 1996.   Google Scholar

Bauman Z., Europa – niedokończona przygoda, Kraków 2005.   Google Scholar

Berlin J., Nacjonalizm. Zlekceważona potęga, [w:] J. Berlin, Dwie koncepcje wolności, Warszawa 1991.   Google Scholar

Białek T, Międzynarodowe standardy ochrony mniejszości narodowych i ich realizacja na przykładzie Białorusi, Litwy i Ukrainy, Warszawa 2008.   Google Scholar

Biernat T., Mit polityczny, Warszawa 1989.   Google Scholar

Burke P., Języki i społeczności w Europie wczesnonowożytnej, Kraków 2009.   Google Scholar

Bobrownicka M. (red.), Mity narodowe w literaturach słowiańskich, Kraków 1992.   Google Scholar

Bobrownicka M., Narkotyk mitu, Kraków 1995.   Google Scholar

Bokszański Z., Ponowoczesność a tożsamość narodowa, [w:] K. Gorlach, M. Niezgoda, S. Seręga (red.), Władza, naród, tożsamość: studia dedykowane prof. Hieronimowi Kubiakowi, Kraków 2004.   Google Scholar

Bouffał V. B., Ochrona mniejszości w Prawie Narodów, Warszawa 1928.   Google Scholar

Burszta W. J., Etnonacjonalizm. Nauka w poszukiwaniu sensu wydarzeń.   Google Scholar

Capotorti F., Study on the Rights of Persons Belonging to Ethnic, Religious and Linguistic Minorities, United Nations, New York 1979.   Google Scholar

Coenen M. T., Lewin R., La Belgique et ses immigrés. Les politiques manquées, Paris-Brouxelles 1997.   Google Scholar

Cohen E., La question juive devant le Droit international public, Paris 1922.   Google Scholar

Connor W., Ethnonationalism. The Quest for Understanding, Princeton 1994.   Google Scholar

Cooper L., Language Planning and Social Change, Cambridge 1989.   Google Scholar

de Saussure F., Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 2002.   Google Scholar

Deutsch W., Nationalism and Social Communication, Cambridge 1966.   Google Scholar

Dmowski R., Zagadnienia środkowo- i wschodnio-europejskie, [w:] Wybór pism, Nowy York 1988, t. 3.   Google Scholar

Duparc J. F., Le protection des minorities de race, de langue et de religion, Paris 1922.   Google Scholar

Dyczewski L., Miejsce i funkcje wartości w kulturze, [w:] L. Dyczewski (red.), Kultura w kręgu wartości, Lublin 2001.   Google Scholar

Dyczewski L., Wadowski D., Wstęp, [w:] L. Dyczewski, D. Wadowski (red.), Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, Lublin 2009.   Google Scholar

Dyczewski L., Wartości kulturowe ważne dla polskiej tożsamości, [w:] L. Dyczewski, D. Wadowski, Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, Lublin 2009.   Google Scholar

Dyczewski L. (red.), Wartości w kulturze polskiej, Lublin 1993.   Google Scholar

Dziekan M. M., Islam w Niemczech. Historia i dzień dzisiejszy, „Nurt SVD”, XXIX, z. 4.   Google Scholar

Filipowicz S., Mit i spektakl władzy, Warszawa 1998.   Google Scholar

Fiszer J., Źródła nacjonalizmu w postkomunistycznej Europie i metody ich przezwyciężania, [w:] M. Szczepaniak (red.), Świat i Polska u progu XXI wieku, Toruń 1994.   Google Scholar

Geertz C., Ethnic Conflict: three alternative terms, „Common Konwledge” 1993, t. 2.   Google Scholar

Geertz C., The Interpretation of Culture, New York 1973.   Google Scholar

Gellner E., Narody, nacjonalizm, Warszawa 1991.   Google Scholar

Golka M., Mit jako zwornik kultury i polityki, [w:] Z. Drozdowicz (red.), Mity historia i struktura mistyfikacji, Poznań 1997.   Google Scholar

Hastings A., The Construction of Nationhood: Ethnicity, Religion, and Nationalism, Cambridge 1997.   Google Scholar

Górak-Sosnowska K., Pędziwiatr K., Kubicki P. (red.), Islam i obywatelskość w Europie, Warszawa 2006.   Google Scholar

Gronowska G., Rada Europy wobec problemu mniejszości narodowych, „Sprawy Międzynarodowe” 1991, Nr 10.   Google Scholar

Grucza F., Język (Narodowy) – Tożsamość (Narodowa) – Integracja (Europejska), [w:] E. Jeleń, M. Rauen, M. Świątek, J. Winiarska (red.), Zmiany i rozwój języka oraz   Google Scholar

tożsamości narodowej – trendy w procesie integracji europejskiej, Kraków 2002.   Google Scholar

Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680–1715, Warszawa 1974.   Google Scholar

Hearn J., Rethinking Nationalism. A Critical Introduction, Basingstoke 2006.   Google Scholar

Hobsbawm E., Debunking Ethnic Myths, „Open Society News” 1994.   Google Scholar

Hobsbawm E., Narody i nacjonalizm po 1780 roku. Program, mit, rzeczywistość, Warszawa 2010.   Google Scholar

Hobsbawm E., Nations and Nationalism since 1780. Programme Myth, Reality, Cambridge 1990.   Google Scholar

Hooghe L., Marks G., Tożsamości wielorakie, „Nowa Europa. Przegląd Natoliński” 2007, 1(5).   Google Scholar

Hussain D., Brytyjscy muzułmanie, 9/11 i 7/7, [w:] K. Górak-Sosnowska, K. Pędziwiatr, P. Kubicki (red.), Islam i obywatelskość w Europie, Warszawa 2006.   Google Scholar

Janusz G., Ochrona praw mniejszości narodowych w Europie, Lublin 2011.   Google Scholar

Janusz G, Bajda P., Ochrona mniejszości. Standardy europejskie, Warszawa 2000.   Google Scholar

Jarymowicz M., Tożsamość jako efekt rozpoznawania siebie wśród obcych, [w:] P. Boski, M. Jarymowicz, H. Malewska-Peyre, Tożsamość a odmienność kulturowa, Warszawa 1992.   Google Scholar

Jawłowska A., Pytania o europejską tożsamość XXI w., [w:] J. Gąssowski, J. Goćkowski, K. M. Machowska (red.), Problemy cywilizacyjne naszej współczesności, Pułtusk 2007.   Google Scholar

Jaskułowski K., Co to jest nacjonalizm, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 2001, z. 18.   Google Scholar

Jaskulski M., Historia i mit historyczny w doktrynie politycznej, „Historyka” 1984, t. 14.   Google Scholar

Jernudd B., Shapiro M. (red.), The Politics of Language Purism, Berlin 1989.   Google Scholar

Joseph S., Schulz J., Castan M., The International Covenant on Civil and Political Rights, Cases, Materials and Commentary, Oxford 2004.   Google Scholar

Just T., Lacorne D. (red.), Language, Nation, and State. Identity Politics in a Multilingual Age, New York, 2004.   Google Scholar

Juszczak E., Muzułmanie w Belgii, [w:] A. Parzymies, (red.), Muzułmanie w Europie”, Warszawa 2005.   Google Scholar

Kamusella T., Nacjonalizm i jego badacze (z perspektywy anglosaskiej), Przegląd literatury, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 2001, z. 18.   Google Scholar

Kemiliäinen A., Nationalism. Problems Concerning the World. The Concept and Classification, Iväskyla 1964.   Google Scholar

Kellas G., The Politics of Nationalism and Ethnicity, London 1991.   Google Scholar

Kłoskowska A., Teoretyczne spory na temat narodu a ujęcie kulturologiczne i indywidualizujące, „Przegląd Zachodni” 1994, 4 (273).   Google Scholar

Kłosowska A., Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 2005.   Google Scholar

Kohn H., The Idea of Nationalism, New York 1945.   Google Scholar

Kołakowski L., Obecność mitu, Wrocław 1994.   Google Scholar

Kołakowski L., O stereotypach narodowych, [w:] Mini-wykłady o maxi-sprawach. Seria druga, Kraków 2001.   Google Scholar

Konarski W., Status Quo Approval, Autonomy Or Secession? Ethno – Regionalistic Movements as the Form of Nationalism in Contemporary Europe, „Warsaw Special Convention of the ASN”, 18 VII.   Google Scholar

Konarski W., Pragmatycy i idealiści. Rodowód, typologia i ewolucja ugrupowań politycznych nacjonalizmu irlandzkiego w XX wieku, Pułtusk – Warszawa 2001.   Google Scholar

Kosman M., Mity w polskiej literaturze historycznej, [w:] Z. Drozdowicz (red.), Mity historia i struktura mistyfikacji, Poznań 1997.   Google Scholar

Krejči J., Velimsky V., Ethnic and Political Nations in Europe, London 1981.   Google Scholar

Kurczewska J., Naród w socjologii i ideologii polskiej, Warszawa 1996.   Google Scholar

Kwaśniewski K., Konflikt etniczny, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 1994, t. III, z. 1(4).   Google Scholar

Kwaśniewski K., O nacjonalizmie inaczej, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 1996, t. V, z. 1(8).   Google Scholar

Kwaśniewski K, Tożsamość kulturowa, [w:] Z. Staszczak, Słownik etnologiczny. Terminy ogólne, Warszawa – Poznań 1987.   Google Scholar

Langwiesche D., Naród, nacjonalizm, państwo narodowe. Stan i perspektywy badań, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 2002.   Google Scholar

Lemmen T., Muslime in Deutschland. Eine Herausforderung für Kirche und Geselschaft, Baden-Baden 2001.   Google Scholar

Lesthaeghe R, Communities and Generations: Turkish and Maroccan Populations in Belgium, Brussels 2000.   Google Scholar

Łuczak J., Polityka językowa Unii Europejskiej, Warszawa 2010.   Google Scholar

Machud-Mendecka E. (red.), Oblicza współczesnego islamu, Warszawa 2003.   Google Scholar

Marciszuk P., Mit, filozofia, literatura, [w:] A. Kowalczykowa, Zbliżenia: literatura, historia, obraz, mit…, Warszawa 1998.   Google Scholar

Mariański J., Kościół katolicki w społeczeństwie obywatelskim. Refleksje socjologiczne, Lublin 1998.   Google Scholar

Mariański J., Religijność w społeczeństwie polskim w perspektywie zsekularyzowanej Europy, [w:] W. Wesołowski (red.), J. Włodarek, Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska Europa Świat, Warszawa 2005.   Google Scholar

Markiewicz G., W kręgu badań nad mitem historycznym. Stan badań i postulaty badawcze, [w:] A. Barszczewska-Krupa (red.), Historia. Mity. Interpretacje, Łódź 1996.   Google Scholar

Maus M., Oeuvres, Edition du Minuit, Paris 1969.   Google Scholar

Merton R. K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 1982.   Google Scholar

Michalska A., Prawa językowe osób należących do mniejszości narodowych. Standardy międzynarodowe, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 1997, t. VI, z. 2 (11).   Google Scholar

Michałowska G., Współczesny nacjonalizm a państwo, [w:] E. Haliżak (red.), Państwo we współczesnych stosunkach międzynarodowych, Warszawa 1995.   Google Scholar

Mik C., Ochrona mniejszości narodowych w prawie europejskim, „Państwo i Prawo”, 1996, nr 3.   Google Scholar

Mikułowski-Pomorski J., Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji między kulturowej i komunikowaniu medialnym, Kraków 2006.   Google Scholar

Miłosz Cz., Ogród nauk, Lublin 1986.   Google Scholar

Mojsiewicz G., Złożoność kwestii narodowej i nacjonalizmu, [w:] K. Glass (red.), Obcy– Sąsiedzi – Niechciani partnerzy, Poznań-Toruń 1995.   Google Scholar

Moynihan D. P., Pandaemonium. Ethnicity in International Politics, Oxford 1994.   Google Scholar

Nalborczyk A. S., Muzułmanie w Niemczech – wielka społeczność religijna nieuznana przez państwo, [w:] A. Parzymies (red.), Muzułmanie w Europie, Warszawa 2005.   Google Scholar

Nowak M., U.N. Covenant on Civil and Political Rights, CCPR Commentary, Kehl 2005.   Google Scholar

Nowicka E., Polak – katolik. O związkach polskości patriotycznej z katolicyzmem w potocznej świadomości Polaków, „Nomos. Kwartalnik Religioznawczy” 1992, nr 1.   Google Scholar

Nowicki M. A., Europejska Konwencja Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa 1999.   Google Scholar

Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo, t. 2 „Prawa do życia i inne prawa”, oprac. M. A. Nowicki, Kraków 2002.   Google Scholar

Ossowski S., Analiza socjologiczna pojęcia ojczyzny, [w:] Dzieła, t. 3, Warszawa 1967.   Google Scholar

Ossowski S., O ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984.   Google Scholar

Ossowski S., Więź społeczna i dziedzictwo krwi, [w:] Dzieła, t. 2, Warszawa 1966.   Google Scholar

Paleczny T., Kontrowersje teoretyczne wokół socjologicznych ujęć nacjonalizmu, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 1994, t. II, z. 2(5).   Google Scholar

Panafit I., Luand le dront écrit l’islam. L’intégration juridique de l’islam en Belgique, Bexelles 1990.   Google Scholar

Pawełczyk P., Charakterystyka mitu politycznego, [w:] K. Borowczyk, P. Pawełczyk (red.), W kręgu mitów i stereotypów, Poznań – Toruń 1993.   Google Scholar

Pawluczuk W., Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej, Warszawa 1972.   Google Scholar

Parzymies A. (red.), Muzułmanie w Europie, Warszawa 2005.   Google Scholar

Pentikainen M., Integration of minorities into society, [w:] M. Scheinin, R. Toivanen (red.), Rethinking Non – discrimination and Minority Rights, Institute for Human   Google Scholar

Rights, Åbo Akademi University, Turku 2004.   Google Scholar

Pędziwiatr K., Od islamu imigrantów do islamu obywateli: muzułmanie w krajach Europy Zachodniej, Kraków 2005.   Google Scholar

Phillips A., Rosas A., The Un Minority Rights Declaration, Turku 1993.   Google Scholar

Piotrowski R., Mity i podania a tożsamość narodowa i kulturowa, „Społeczeństwo i Polityka. Pismo Edukacyjne” 2006, 3–8.   Google Scholar

Piotrowski A, Proces kształtowania tożsamości narodowej w dyskursie potocznym i publicznym, [w:] W. Wesołowski, J. Włodarek (red.), Kręgi integracji i rodzaje tożsamości. Polska. Europa. Świat, Warszawa 2005.   Google Scholar

Pomian K., Europa i jej narody, Warszawa 1992.   Google Scholar

Pomian K, Historia. Nauka wobec pamięci, Lublin 2006.   Google Scholar

Posern-Zieliński A. (red.), Etniczność a religia, Poznań 2003.   Google Scholar

Radzik R., Formowanie się narodów w Europie Środkowo-Wschodniej, „Kultura i społeczeństwo” 1993, nr 4.   Google Scholar

Radzik R., Między zbiorowością etniczną a wspólnotą narodową, Lublin 2000.   Google Scholar

Radzik R., Od zbiorowości etnicznej do wspólnoty narodowej. Podstawowe pojęcia układu etniczno-narodowego w Europie Środkowo-Wschodniej w XIX i XX wieku, „Studia Socjologiczne” 1999, nr 2.   Google Scholar

Radzik R. (red.), Tożsamości zbiorowe Białorusinów, Lublin 2012.   Google Scholar

Ryan M., Nationalism, Ethnicity and European Unity: An Irish Perspective, bmrw (powielony tekst wykładu wygłoszonego w Oxfordzie 14 listopada 1993 r.).   Google Scholar

Rusek H., Religia a tożsamość pogranicza, [w:] O. Šrajerová, Otázky národni identity – determinanty a subjektivní vnímání v podmínkách současné multietnické společnosti. Slezský ústav, Dokumentační a informačni středisko Rady Evropy, Opava – Praha 2001.   Google Scholar

Rycerska I., Grupy narodowe i etniczne w systemie politycznym Kanady, Kielce 2003.   Google Scholar

Sadowski A, Pojęcie grupy etnicznej w socjologii, „Studia Socjologiczne” 1973, nr 4.   Google Scholar

Şen F., Islam in Deutschland. München 2002.   Google Scholar

Shils E., Primordial, personal, ascred and civil ties, „British Journal of Sociology” 1957, nr 7.   Google Scholar

Schnapper S., La Communauté des citoyens. Sur l’idée moderne de nation, Paris 2003.   Google Scholar

Sierpowski S., Mniejszości narodowe jako instrument polityki międzynarodowej w latach 1919–1939, Poznań 1986.   Google Scholar

Sierpowski S. Minorities in the System of the League of Nations [w:] P. Smith (red.), Ethnic Groups in International Relations, New York 1991.   Google Scholar

Sierpowski S., Wokół znaczenia międzywojennych koncepcji międzynarodowej ochrony mniejszości, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 1996, t V, z. 1 (8).   Google Scholar

Siwiec M., Mit mesjaństwa polskiego narodu wybranego, [w:] Z. Drozdowicz (red.), Mity historia i struktura mistyfikacji, Poznań 1997.   Google Scholar

Skrok Z., Słowiańska moc czyli o niezwykłym wkroczeniu naszych przodków na europejska arenę, Warszawa 2006.   Google Scholar

Skubiszewski K., Nacjonalizm w dzisiejszej Europie, „Sprawy Międzynarodowe” 1993, nr 3.   Google Scholar

Snyder L. L., The Meaning of Nationalism, New Brunswick-New Jersey 1962.   Google Scholar

Sobczak J., Europa mniejszości. Standardy prawne ochrony mniejszości narodowych i etnicznych oraz ich realizacja w polskim systemie prawnym, [w:] M. Musiał-Karg, Europa XXI w. Perspektywy i uwarunkowania integracji europejskiej, Poznań 2007.   Google Scholar

Sobczak J., Mniejszości narodowe zagrożeniem dla bezpieczeństwa Polski?, [w:] S. Wojciechowski, A. Potyrała (red.), Bezpieczeństwo Polski. Współczesne wyzwania, Warszawa 2014.   Google Scholar

Sobczak J., Ochrona mniejszości narodowych w prawie europejskim, [w:] W. J. Burszta, M. J. Dudziak, R. Piotrowski (red.), Europa – Slavia – Germania. W poszukiwaniu tożsamości, Warszawa – Gorzów Wielkopolski 2009.   Google Scholar

Sobczak J., Podstawy wiedzy o państwie i prawie, Poznań 2002.   Google Scholar

Sobczak J., Wokół problemu definicji mniejszości narodowych, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2003, nr 1.   Google Scholar

Sokołowski T., Typologia nacjonalizmów i ich przejawy, [w:] S. Helnarski (red.), Nacjonalizm, konflikty narodowościowe w Europie Środkowej i Wschodniej, Toruń   Google Scholar

  Google Scholar

Sozański J., Ochrona mniejszości w systemie uniwersalnym, europejskim i wspólnotowym, Warszawa 2002.   Google Scholar

Stefanowicz J., Bunt mniejszości, Warszawa 1977.   Google Scholar

Sułkowski J., The Problem of International Protection of National Minorities, New York 1944.   Google Scholar

Szacka B., Mity a rzeczywistość społeczeństw nowoczesnych, [w:] E. Mokrzycki, M. Ofierska, J. Szacki (red.), O społeczeństwie i teorii społecznej. Księga poświęcona   Google Scholar

pamięci Stanisława Osowskiego, Warszawa 1985.   Google Scholar

Szmyd J., Polski fenomen religijny – historia i współczesność, „Euhemer. Przegląd Religioznawczy” 1991, nr 2.   Google Scholar

Szmyd J., Religia a identyfikacja narodowa, „Nomos. Kwartalnik Religioznawczy” 1994, nr 7.   Google Scholar

R. Szul, Język, naród, państwo. Język jako zjawisko polityczne, Warszawa 2009.   Google Scholar

Szyfer A., Tożsamość kulturowa. Implikacje teoretyczne i metodologiczne, [w:] I. Bukowska-Floreńska (red.), przy współudziale H. Rusek, Śląsk Cieszyński i inne   Google Scholar

pogranicza w badaniach nad tożsamością etniczną, narodową i regionalną. Studia etnologiczne i antropologiczne, t. 1, Katowice 1997.   Google Scholar

Ścigaj P., Tożsamość narodowa. Zarys problematyki, Kraków 2012.   Google Scholar

Tazbir J., Polskie oświecenie wobec problemów asymilacji, [w:] J. Tazbir, Pokuszenie historyczne. Ze świata szabel i kontuszy, Łomża 2011.   Google Scholar

Thomas G., Linguistic Purism, London 1991.   Google Scholar

Topolski J., Mity a problem prawdy historycznej, [w:] A. Barszczewska-Krupa (red.), Historia. Mity. Interpretacje, Łódź 1996.   Google Scholar

Wadowski D., Tożsamościowa funkcja polskich mitów narodowych, [w:] L. Dyczewski, D. Wadowski, Tożsamość polska w odmiennych kontekstach, Lublin 2009.   Google Scholar

Wallerstein I., Koniec świata jaki znamy, Warszawa 2004.   Google Scholar

Wapiński R., Mit – nawyk i kreowanie (na podstawie stosunków do narodów Rzeczypospolitej na przełomie XIX i XX wieku), [w:] A. Barszczewska-Krupa (red.), Historia. Mity. Interpretacje, Łódź 1996.   Google Scholar

Wiatr J., Naród i państwo, Warszawa 1969.   Google Scholar

Wiatr J., Naród i państwo. Socjologiczne problemy kwestii narodowej, Warszawa 1973.   Google Scholar

Wiatr J., Powrót do historii. Nacjonalizmy w erze postkomunistycznej, „Sprawy Narodowościowe – Seria Nowa” 1994, t. III, z. 1(4).   Google Scholar

Wiatr J., Społeczeństwo. Wstęp do socjologii systematycznej, Warszawa 1979.   Google Scholar

Wojciechowski S., Nacjonalizm w Europie Środkowo-Wschodniej, Wrocław 1998.   Google Scholar

Wojtas A., Mit demokracji politycznej a demokratyzacja, [w:] W. Wojdyła, Wychowanie a polityka. Mity i stereotypy w polskiej myśli społecznej dwudziestego wieku, Toruń 2000.   Google Scholar

Wright S, Language Policy and Language Planning. From Nationalism to Globalisation, Palgrave Macmillan 2004.   Google Scholar

Wyderka B., Język jako wyznacznik odrębności etnicznej, [w:] Národnostní menšiny na telomu tisícletí. Slezskỳ ústav Slzského Zemsko muzea v Opavì, Dokumentační a informačcí středosko Rady Evropy v Praze, Oprawa – Praha 2002.   Google Scholar

Zachariasz L., Religia a tożsamość narodowa, [w:] T. Chrobak (red.), Z. Stachowski Idea narodu w kulturze narodów słowiańskich, Rzeszów 1997.   Google Scholar

Zaleski W. J., Międzynarodowa ochrona mniejszości, Warszawa 1932.   Google Scholar

Zendrowski R., Pieńkowski J., Kwestie narodowościowe w Europie Środkowo-Wschodniej. Zagadnienia teoretyczne, Warszawa 2014.   Google Scholar

Zientara B., Struktury narodowe średniowiecza. Próba analizy terminologii przedkapitalistycznych form świadomości narodowej, „Kwartalnik Historyczny” 1977, nr 2.   Google Scholar

Zientara B., Świadomość narodowa w Europie Zachodniej w średniowieczu. Powstanie i mechanizmy zjawiska, [w:] Państwo, naród stany w świadomości wieków średnich, Warszawa 1990.   Google Scholar

Zientara B., Świt narodów europejskich. Powstawanie świadomości narodowej na obszarze Europy po karolińskiej, Warszawa 1985.   Google Scholar

Żelazny W., Etniczność. Ład – konflikt – sprawiedliwość, Poznań 2006.   Google Scholar

Żelazny W., Nierozwiązywalne równania etyczne, Rzeszów 2008.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2019-04-08

Cited By /
Share

Sobczak, W. (2019). Język jako wyznacznik tożsamości narodowej w europejskim systemie prawnym. Studia Prawnoustrojowe, (42), 403–435. https://doi.org/10.31648/sp.4819

Witold Sobczak 
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim