Przestępstwa przeciwko życiu w polskim i austriackim prawie karnym - rozważania komparatystyczne
Katarzyna Borkowska
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w WarszawieAbstrakt
Prawo do życia stanowi najwyższą wartość chronioną prawem, a w tym ustawodawstwem prawnokarnym. Ze względu na takie zjawiska jak aborcja i eutanazja problematyka przestępstw przeciwko życiu nie traci na aktualności. Co do zasady poszczególne państwa w swoich ustawach karnych zawierają przepisy chroniące życie ludzkie, niemniej jednak ich katalog oraz zawartość normatywna mogą różnić się między sobą. Przedmiot artykułu stanowi prawnoporównawcze opracowanie dedykowane przestępstwom przeciwko życiu w polskim i austriackim prawie karnym. Za cel badań przyjęto ukazanie zbieżności oraz odrębności między unormowaniami. W opracowaniu przeanalizowano znamiona przestępstw przeciwko życiu zawartych w przepisach kodeksów karnych obu państw. Następnie dokonano porównania polskiej i austriackiej regulacji, akcentując podobieństwa i różnice. Najważniejsze wnioski wypływające z pracy są takie, że polska i austriacka ustawa karna wykazuje zarówno podobieństwa, jak i różnice w zakresie zawartości normatywnej przepisów penalizujących przestępstwa przeciwko życiu. Przeprowadzone rozważania zostały oparte zarówno na poglądach doktryny, jak też dorobku orzecznictwa. Przy konstruowaniu opracowania sięgnięto do polskich oraz zagranicznych materiałów źródłowych.
Słowa kluczowe:
prawo karne porównawcze, polskie prawo karne, austriackie prawo karne, przestępstwa przeciwko życiu, zabójstwoBibliografia
Andrejew I., Kodeks Karny. Krótki komentarz, wyd. PWN, Warszawa 1986, s. 134 Google Scholar
Bafia J., Mioduski K., Siewierski M., Kodeks Karny. Komentarz, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1987 Google Scholar
Birklbauer A., Hilf M., Tipold A., Strafrecht. Besonderer Teil I, wyd. Facultas, Wiedeń 2017, § 78, nb 9 Google Scholar
Birklbauer A., Komentarz do § 75 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Birklbauer A., Komentarz do § 76 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Birklbauer A., Komentarz do § 77 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Birklbauer A., Komentarz do § 78 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Birklbauer A., Komentarz do § 79 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Bojke J., Wantoła M., Wyłączenie odpowiedzialności karnej kobiety ciężarnej za aborcję. Wybrane zagadnienia, „e-Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015, nr 5 Google Scholar
Borkowska K.K., Guzik-Makaruk E.M. Pływaczewski E.W., Wokół problematyki karalności przerywania ciąży w Polsce, „Prawdo w Działaniu” 2023 (53) Google Scholar
Borkowska K.K., Namowa i pomoc do samobójstwa w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne, „Studia Prawnoustrojowe” 2021 (54) Google Scholar
Borkowska K.K., Penalizacja przerwania ciąży w austriackim prawie karnym, „Studia Prawnoustrojowe” 2023 (59) Google Scholar
Borkowska K.K., Penalizacja przerwania ciąży w polskim prawie karnym, „Studia Prawnoustrojowe” 2022 (56) Google Scholar
Borkowska K.K., Prawnokarne ujęcie eutanazji w Austrii – uwagi do orzeczenia austriackiego Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 grudnia 2020 roku w sprawie G 139/2019, „Prawo w Działaniu” 2023 (55) – publikacja planowana Google Scholar
Borkowska K.K., Przestępstwo dzieciobójstwa w ujęciu komparatystycznym, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2000 Google Scholar
Borkowska K.K., Zabójstwo eutanatyczne w polskim i austriackim prawie karnym – rozważania komparatystyczne, „Studia Prawnoustrojowe” 2022 (55) Google Scholar
Borkowska K.K., Życie ludzkie jako przedmiot ochrony przepisów prawa ze szczególnym uwzględnieniem momentu objęcia ochroną, „Security, Economy & Law” 2018 (1) Google Scholar
Buczkowski K., Czarnecka-Dzialuk B., Klaus W., Kossowska A., Rzeplińska I., Wiktorska P., Woźniakowska-Fajst D., Wójcik D., Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2013 Google Scholar
Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021 Google Scholar
Budyn-Kulik M., Komentarz do art. 153 k.k., (w:) M. Mozgawa (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021 Google Scholar
Burgstaller M., Schütz H., Komentarz do § 80 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Eder-Rieder M., Komentarz do § 96 StGB, (w:) F. Höpfel, E. Ratz (red.), StGB. Wiener Kommentar, wyd. MANZ, Wiedeń 2012 Google Scholar
Filar M. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016 Google Scholar
Fuchs H., Reindl-Krauskopf S., Strafrecht. Besonderer Teil I. Delikte gegen den Einzelnen (Leib und Leben, Freiheit, Ehre, Privatsphäre, Vermögen), wyd. Springer, Wiedeń 2009 Google Scholar
Gałęska-Śliwka A., Śliwka M., Stan wegetatywny, eutanazja, zaniechanie uporczywej terapii, „Państwo i Prawo” 2009 (11) Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2011 Google Scholar
Giezek J., Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) D. Gruszecka, K. Lipiński, G. Łabuda, A. Muszyńska, T. Razowski, J. Giezek (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2021 Google Scholar
Górniok O. (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2006 Google Scholar
Grünauer A., Mitwirkung am Selbstmord: Analyse, Rechtsvergleich und Reformüberlegungen, Uniwersytet Johannesa Keplera w Linzu, Linz 2019 Google Scholar
Gruszecka D., Lipiński K., Łabuda G., Muszyńska A., Razowski T., Giezek J. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2021 Google Scholar
Habzda-Siwek E., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu w świetle danych ze statystyk kryminalnych, „Archiwum Kryminologii” 2018 (XL) Google Scholar
Hołyst B., Suicydologia, wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2012 Google Scholar
Hömberg S., Die Tötung von Kindern durch die eigenen Eltern (Infantizid). Retrospektive Untersuchung für den Zeitraum 1994-2007, Bonn 2011 Google Scholar
Höpfel F., Ratz E. (red.), Wiener Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. MANZ, Wiedeń 2019 Google Scholar
Karl Ch., Todesbegriff und Organtransplantation gezeigt am Beispiel der Bundesrepublik Deutschland, der ehemaligen DDR und Österreich, wyd. Praesens, Wiedeń 1995 Google Scholar
Kienapfel D., Frühabort und Strafrecht, „Justizblatt“ 1971 Google Scholar
Kienapfel D., Schroll H.V., Strafrecht. Besonderer Teil I. Delikte gegen Personenwerte, wyd. MANZ, Wiedeń 2016 Google Scholar
Klaus W., Rzeplińska I., Woźniakowska-Fajst D., Społeczny odbiór przestępczości, (w:) K. Buczkowski, B. Czarnecka-Dzialuk, W. Klaus, A Kossowska, I. Rzeplińska, P. Wiktorska, D. Woźniakowska-Fajst, D. Wójcik, Społeczno-polityczne konteksty współczesnej przestępczości w Polsce, Wydawnictwo Akademickie Sedno, Warszawa 2013 Google Scholar
Kokot R., Komentarz do art. 148 k.k., (w:) R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017 Google Scholar
Kokot R., Komentarz do art. 155 k.k., (w:) R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017 Google Scholar
Konarska-Wrzosek V., Komentarz do art. 149 k.k., (w:) R.A. Stefański (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017 Google Scholar
Kopetzki Ch., Non-heart-beating-donors aus rechtlicher Sicht, „Imago Hominis“ 1998, nr 1 Google Scholar
Kosonoga-Zygmunt J., Swoboda decyzji woli suicydenta jako przesłanka odpowiedzialności karnej za przestępstwo z art. 151 k.k., „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2015, nr 2 Google Scholar
Leukauf O., Steininger H. (red.), Strafgesetzbuch. Kommentar, wyd. Linde, Wiedeń 2020 Google Scholar
Lilie H., Eine Sache von Leben und Tod – Was muss der Anästhesist über juristische und ethische Aspekte des Hirntodes wissen?, (w:) R. Purschke (red.), Refresher Course Aktuelles Wissen für Anästhesisten, wyd. Springer, Berlin-Heidelberg 2010 Google Scholar
Michalski B., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu, „Nowa Kodyfikacja Karna. Krótkie komentarze”, wyd. Ministerstwo Sprawiedliwości, Warszawa 2000 Google Scholar
Mozgawa M. (red.), Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, wyd. LEX/el. 2021 Google Scholar
Müller J.L., Nedopil N., Forensische Psychiatrie, wyd. Thieme, Stuttgart 2017 Google Scholar
Nimmervoll J., Komentarz do § 96 StGB, (w:) O. Leukauf, H. Steininger (red.), Strafgesetzbuch. Kommentar, wyd. Linde, Wiedeń 2020 Google Scholar
Okhowat K., Rechtliche Grundlagen und ethische Aspekte der Suizidbeihilfe in Österreich – Rechtshistorische Entwicklung und Bestandsaufnahme im Vergleich mit Deutschland, Uniwersytet Johannesa Keplera w Linzu, Linz 2020 Google Scholar
Opar A., Typy zabójstw kwalifikowanych w polskim prawie karnym na tle porównawczym, „Studia Prawnoustrojowe” 2015 (29) Google Scholar
Österreichisches Bundesinstitut für Gesundheitswesen, Empfehlungen zur Durchführung der Hirntoddiagnostik bei einer geplanten Organentnahme, wyd. Gesundheit Österreich GmbH, Wiedeń 2013 Google Scholar
Ostrowski K., Embriologia człowieka, wyd. Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1985 Google Scholar
Pohl Ł. (red.), Zabójstwa kwalifikowane w Kodeksie karnym z 1997 r., wyd. IWS, Warszawa 2018 Google Scholar
Purschke R. (red.), Refresher Course Aktuelles Wissen für Anästhesisten, wyd. Springer, Berlin-Heidelberg 2010 Google Scholar
Rauch E., Tutsch-Bauer E., § 217 StGB – Kindestötung, ein nicht mehr zeitgemäßer Paragraph? Forensische Aspekte zur geplanten Reform § 217 StGB, „Geburtshilfe und Frauenheilkunde“ 1997, nr 12, s. 57 Google Scholar
Stefański R.A. (red.), Kodeks Karny. Komentarz, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2017 Google Scholar
Steininger E., Komentarz do § 12 StGB, (w:) O. Triffterer, Ch. Rosbaud, H. Hinterhofer (red.), Salzburger Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. Lexis Nexis, Wiedeń 2018 Google Scholar
Triffterer O., Rosbaud Ch., Hinterhofer H. (red.), Salzburger Kommentar zum Strafgesetzbuch, wyd. Lexis Nexis, Wiedeń 2018 Google Scholar
Tyszkiewicz L., Komentarz do art. 150 k.k., (w:) M. Filar (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Wolters Kluwer, Warszawa 2016 Google Scholar
Tyszkiewicz L., Komentarz do art. 151 k.k., (w:) O. Górniok (red.), Kodeks karny. Komentarz, wyd. Lexis Nexis, Warszawa 2006 Google Scholar
Wróbel W. (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017 Google Scholar
Zoll A., Komentarz do art. 152-154 k.k., (w:) W. Wróbel (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , wyd. Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2017 Google Scholar
Żelichowski M., Podmiotowość prawna człowieka w okresie życia embrionalno-płodowego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 1997 (1) Google Scholar
Prokuratura Rejonowa Warszawa-Śródmieście w Warszawie
