Czy potrzebujemy art. 135 § 2 Kodeksu karnego? Kilka uwag na marginesie glosy Jana Kuleszy, Wolność wypowiedzi contra godność urzędu Prezydenta RP. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30.09.2022 r., sygn. akt II Aka 110/22, „Przegląd Sądowy” 2023, nr 4, s. 94–100
Piotr Chlebowicz
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWMhttps://orcid.org/0000-0002-9553-7665
Abstrakt
Tekst zawiera polemikę z glosą J. Kuleszy umieszczoną na łamach Przeglądu Sądowego 4/2023. Autor polemiki krytycznie odniósł się do argumentacji J. Kuleszy, który pozytywnie ocenił umorzenie postępowania karnego w oparciu o przesłankę znikomej społecznej szkodliwości czynu. Po pierwsze, trudno się zgodzić z wywodem sądu, że w kontekście wszystkich okoliczności sprawy J. Ż – publicysty i pisarza, użycie słowa „debil” nie stanowi zniewagi, gdyż należy brać pod uwagę całą wypowiedź nie zaś obraźliwe słowo. Użycie słowa „debil” stanowiło bowiem integralny element całej wypowiedzi. Po drugie zdaniem Autora polemiki, glosa J. Kuleszy dotknęła problemu dekryminalizacji art. 135 § 2 k.k. Praktyka sądowa niechętnie stosuje ten przepis, umorzenia spraw na podstawie negatywnej przesłanki procesowej może świadczyć o faktycznej dekryminalizacji. W tekście zaznaczono, że być może istnieje potrzeba badań z zakresu socjologii prawa dotyczącego percepcji przepisu art. 135 § 2 k.k. w środowisku prawników praktyków.
Słowa kluczowe:
kryminalizacja, znieważenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, znikoma społeczna szkodliwość czynu, oportunizm procesowy, dekryminalizacjaBibliografia
Brożek B., Umysł prawniczy, Kraków 2018 Google Scholar
Chlebowicz P. , Sprawa J. Ż w związku ze znieważeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 września 2022 r., II Aka 110/22, Prawo w działaniu 2023, t. 55. Google Scholar
Czarna-Drożdżejko E., Przestępstwa prasowe. Francuska regulacja dotycząca przestępstw prasowych i jej odniesienie do polskiego systemu prawnego, Lex 2013 Google Scholar
Dukiet-Nagórska T., Prawnokarna ochrona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (w:) P. Hofmański, K. Zgryzek (red,) Współczesne problemy procesu karnego i wymiaru sprawiedliwości. Księga ku czci Profesora Kazimierza Marszała, Katowice 2003 Google Scholar
Demenko A., Czy Polska walcząca bejsbolem znieważa? Kilka słów na temat istoty czynu zniewagi. https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/11-2017/artykul/czy-polska-walczaca-bejsbolem-zniewaza-kilka-slow-na-temat-istoty-czynu-zniewagi (dostęp 03. 11. 2023). Google Scholar
Gardocki L., Europejskie standardy wolności wypowiedzi a polskie prawo karne, "Państwo i Prawo" nr 3/1993. Google Scholar
Gardocki L., O tak zwanej kryminalizacji faktycznej, Palestra 9/14 Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2015 Google Scholar
L. Gardocki, Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990 Google Scholar
Hoc S., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Opole 2002 Google Scholar
Hoc S., L. Gardocki (red.), System prawa karnego. Tom 8. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, Warszawa 2013. Google Scholar
Hoc S., O kryminalizacji przestępstw przeciwko państwu, (w:) J. Giezek (red.), Przestępstwo-kara-polityka kryminalna. Problemy tworzenia I funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, Kraków 2006 r. Google Scholar
Kulesza W. (w:) Królikowski M., Zawłocki R., Kodeks karny. Cześć szczególna. Tom II. Komentarz do artykułów 117-221, Warszawa 2023 r. Google Scholar
Kulesza J., Wolność wypowiedzi contra godność urzędu Prezydenta RP. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30. 09. 2022 r., II Aka 110/22, Przegląd Sądowy 4/2023. Google Scholar
Kamiński I. C., Ochrona dobrego imienia głów państw obcych a swoboda wypowiedzi. Orzeczenie Trybunału w Strasburgu w sprawie Colombani i inni przeciwko Francji, Przegląd Prawa Europejskiego 2003, nr 2. Google Scholar
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. II Aka 273/12, Prokuratura i prawo 1/2014. Google Scholar
Kulesza J., Glosa do wyroku z 6 VII 2011, P 12/09, Państwo i Prawo 11/2012. Google Scholar
Kulesza W. , Zniesławienie i zniewaga (ochrona czci i godności osobistej człowieka w polskim prawie karnym – zagadnienia podstawowe), Warszawa 1984 Google Scholar
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002. Google Scholar
Sarnecki, J. (2021). Warto być kryminologiem: z Profesorem Jerzym Sarneckim rozmawiają Monika Kotowska i Piotr Chlebowicz. Biuletyn Kryminologiczny, (25), 7–14. https://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/bk/article/view/2308 Google Scholar
Raglewski J. (w:) W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna, cz. 2, Warszawa 2017 Google Scholar
Stelmachowski A., Z problematyki badań empirycznych w naukach prawnych (w:), Księga pamiątkowa ku czci prof. dra Witolda Świdy, Warszawa 1969 Google Scholar
Surkont M., Zniesławienie i znieważenie w polskim prawie karnym, Gdańsk 1982 Google Scholar
Warecka K., Strasburg: Prezydent państwa nie może się obrażać. Eon przeciwko Francji – wyrok ETPC z dnia 14 marca 2013, skarga nr 26118/10, Lex/el 2013 Google Scholar
Warecka K., Sankcja karna za znieważenie prezydenta a Konwencja. Omówienie wyroku ETPC z dnia 19 października 2021 r., 42048/19 (Vedat Şorli), LEX/el. 2021 Google Scholar
Piórkowska-Flieger J., Patyra S., Przestępstwo zniewagi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prokuratura i Prawo 3/2012 Google Scholar
Orzeczenie SA w Łodzi z dnia 28. 05. 2013 r., II Aka 123/13 Legalis Google Scholar
Orzeczenie SA w Lublinie z dnia 6 czerwca 2011 r., sygn. akt II AkA 91/11, LEX 895936. Google Scholar
Brożek B., Umysł prawniczy, Kraków 2018 Google Scholar
Chlebowicz P. , Sprawa J. Ż w związku ze znieważeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 30 września 2022 r., II Aka 110/22, Prawo w działaniu 2023, t. 55. Google Scholar
Czarna-Drożdżejko E., Przestępstwa prasowe. Francuska regulacja dotycząca przestępstw prasowych i jej odniesienie do polskiego systemu prawnego, Lex 2013 Google Scholar
Dukiet-Nagórska T., Prawnokarna ochrona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (w:) P. Hofmański, K. Zgryzek (red,) Współczesne problemy procesu karnego i wymiaru sprawiedliwości. Księga ku czci Profesora Kazimierza Marszała, Katowice 2003 Google Scholar
Demenko A., Czy Polska walcząca bejsbolem znieważa? Kilka słów na temat istoty czynu zniewagi. https://palestra.pl/pl/czasopismo/wydanie/11-2017/artykul/czy-polska-walczaca-bejsbolem-zniewaza-kilka-slow-na-temat-istoty-czynu-zniewagi (dostęp 03. 11. 2023). Google Scholar
Gardocki L., Europejskie standardy wolności wypowiedzi a polskie prawo karne, "Państwo i Prawo" nr 3/1993. Google Scholar
Gardocki L., O tak zwanej kryminalizacji faktycznej, Palestra 9/14 Google Scholar
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2015 Google Scholar
L. Gardocki, Zagadnienia teorii kryminalizacji, Warszawa 1990 Google Scholar
Hoc S., Przestępstwa przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Opole 2002 Google Scholar
Hoc S., L. Gardocki (red.), System prawa karnego. Tom 8. Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, Warszawa 2013. Google Scholar
Hoc S., O kryminalizacji przestępstw przeciwko państwu, (w:) J. Giezek (red.), Przestępstwo-kara-polityka kryminalna. Problemy tworzenia I funkcjonowania prawa. Księga jubileuszowa z okazji 70. rocznicy urodzin Profesora Tomasza Kaczmarka, Kraków 2006 r. Google Scholar
Kulesza W. (w:) Królikowski M., Zawłocki R., Kodeks karny. Cześć szczególna. Tom II. Komentarz do artykułów 117-221, Warszawa 2023 r. Google Scholar
Kulesza J., Wolność wypowiedzi contra godność urzędu Prezydenta RP. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 30. 09. 2022 r., II Aka 110/22, Przegląd Sądowy 4/2023. Google Scholar
Kamiński I. C., Ochrona dobrego imienia głów państw obcych a swoboda wypowiedzi. Orzeczenie Trybunału w Strasburgu w sprawie Colombani i inni przeciwko Francji, Przegląd Prawa Europejskiego 2003, nr 2. Google Scholar
Kulesza J., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 stycznia 2013 r., sygn. II Aka 273/12, Prokuratura i prawo 1/2014. Google Scholar
Kulesza J., Glosa do wyroku z 6 VII 2011, P 12/09, Państwo i Prawo 11/2012. Google Scholar
Kulesza W. , Zniesławienie i zniewaga (ochrona czci i godności osobistej człowieka w polskim prawie karnym – zagadnienia podstawowe), Warszawa 1984 Google Scholar
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002. Google Scholar
Sarnecki, J. (2021). Warto być kryminologiem: z Profesorem Jerzym Sarneckim rozmawiają Monika Kotowska i Piotr Chlebowicz. Biuletyn Kryminologiczny, (25), 7–14. https://czasopisma.inp.pan.pl/index.php/bk/article/view/2308 Google Scholar
Raglewski J. (w:) W. Wróbel, A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna, cz. 2, Warszawa 2017 Google Scholar
Stelmachowski A., Z problematyki badań empirycznych w naukach prawnych (w:), Księga pamiątkowa ku czci prof. dra Witolda Świdy, Warszawa 1969 Google Scholar
Surkont M., Zniesławienie i znieważenie w polskim prawie karnym, Gdańsk 1982 Google Scholar
Warecka K., Strasburg: Prezydent państwa nie może się obrażać. Eon przeciwko Francji – wyrok ETPC z dnia 14 marca 2013, skarga nr 26118/10, Lex/el 2013 Google Scholar
Warecka K., Sankcja karna za znieważenie prezydenta a Konwencja. Omówienie wyroku ETPC z dnia 19 października 2021 r., 42048/19 (Vedat Şorli), LEX/el. 2021 Google Scholar
Piórkowska-Flieger J., Patyra S., Przestępstwo zniewagi Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prokuratura i Prawo 3/2012 Google Scholar
Orzeczenie SA w Łodzi z dnia 28. 05. 2013 r., II Aka 123/13 Legalis Google Scholar
Orzeczenie SA w Lublinie z dnia 6 czerwca 2011 r., sygn. akt II AkA 91/11, LEX 895936. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-9553-7665
