Participation of non-governmental organizations in the system of free legal aid and free civic counseling in 2025
Abstract
In 2015, a law was enacted establishing the model of pre-litigation free legal aid in Poland, which currently functions as the system of free legal aid and free civic counseling. Legal aid and civic counseling are provided at points operated by advocates and attorneys-at-law, as well as non-governmental organizations engaged in public benefit activities. The aim of this article is to examine the number of non-governmental organizations operating free legal aid and free civic counseling points in individual voivodeships and across the country in 2025. The analysis will assess whether these organizations operate on a nationwide or local level and whether all entities running the points have the legal status of non-governmental organizations. Research findings indicate that, in 2025, non-governmental organizations run more than half of the free legal aid and free civic counseling points. To a small extent, public tasks are also carried out by church legal entities that do not hold the status of non-governmental organizations, which is contrary to the provisions of the aforementioned law. The vast majority of organizations have a local character. Their activities are generally limited to running one or several points located within a single voivodeship. There are, however, exceptions to this rule, where an organization operates a dozen or even more than twenty points within one voivodeship. The study employed statistical and formal-dogmatic methods.
Keywords:
administrative law, non-governmental organization, free legal aid, free civic counseling, districtReferences
Bandarzewski K., Udzielanie nieodpłatnej pomocy prawnej jako zadanie zlecone powiatowi, [w:] M. Stec, S. Płażek (red.), Charakter i konstrukcja zadań samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Banaś S., Bezpłatna pomoc prawna jako podstawa ścierania się interesów różnych grup społecznych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016, nr 7–8. Google Scholar
Bentkowska-Furman I., Udział organizacji pozarządowych w zakresie świadczenia usług nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej, [w:] M. Seroka (red.), Organizacje pozarządowe w stuleciu Polski niepodległej, WPiA UWM, Olsztyn 2018. Google Scholar
Daniluk D., Nieodpłatne poradnictwo obywatelskie w świetle ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Wymiar teoretyczny i praktyczny, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022, nr 10. Google Scholar
Daniluk D., Otwarte konkursy ofert na powierzenie prowadzenia punktów nieodpłatnej pomocy prawnej lub nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda, „Przegląd Prawa Publicznego” 2023, nr 4. Google Scholar
Daniluk D., Realizacja zadań publicznych polegających na prowadzeniu punktów nieodpłatnej pomocy prawnej lub/i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego przez kościelne osoby prawne, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022, nr 5. Google Scholar
Daniluk D., Gornowicz M., Non-governmental organizations as entities authorized to run points of free legal assistance and free civic counseling. Comments on the background of the Podlaskie Voivodeship, [w:] P. Poszytek, D. Brakoniecki, R. Romaniuk, A. Kordonska, R. Kordonski (red.), Contemporary challenges in education, Foundation for the Development of the Education System, Warszawa–Lwów 2022. Google Scholar
Deryng-Dziuk A., Świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej przez organizację pozarządową jako zadanie publiczne w świetle wybranych zasad Konstytucji RP, [w:] B. Dolnicki (red.), Sposoby realizacji zadań publicznych, Wolters Kluwer, Warszawa 2017. Google Scholar
Hałub-Kowalczyk O., Sformalizowany model dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej na etapie przedsądowym w Polsce, Wyd. UWr, Wrocław 2019. Google Scholar
Hejbudzki M., Rola organizacji pozarządowych w realizowaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, [w:] U. Szymańska, M. Falej, P. Majer (red.), Organizacje pozarządowe w ujęciu prawno-postulatywnym, WPiA UWM, Olsztyn 2017. Google Scholar
Izdebski H., Free legal aid – a delegated task of district governments, [w:] M. Grzybowski, B. Przywora, A. Syryt (red.), Free legal aid, theory, legal basis and practice. European standards, Peter Lang, Berlin 2024. Google Scholar
Jabłoński M., Prawo do nieodpłatnej pomocy prawnej jako „element treści konstytucyjnego prawa do sądu” – uwagi na tle postanowień ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej, [w:] A. Hauser, M. Urbaniak (red.), Ochrona praw człowieka. Zagadnienia praktyczne, Wyd. Nauka i Innowacje, Poznań 2019. Google Scholar
Kaczocha M., Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Komentarz, 2016, Lex. Google Scholar
Paxford B., Rynkun-Werner R., Wasylkowska-Michór M., Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2016. Google Scholar
Płażek S., Nowe usługi powiatu w zakresie nieodpłatnej pomocy prawnej, [w:] M. Mączyński, M. Stec (red.), Działalność gospodarcza jednostek samorządu terytorialnego – dopuszczalność i granice jej prowadzenia, Wolters Kluwer, Warszawa 2016. Google Scholar
Przywora B., Normatywny model przedsądowej nieodpłatnej pomocy prawnej w Polsce, C.H. Beck, Warszawa 2019. Google Scholar
Rogacka-Łukasik A., Zakres zastosowania regulacji prawnej o nieodpłatnej pomocy prawnej, „Roczniki Administracji i Prawa” 2016, t. XVI(1). Google Scholar
Wegner J., Wróblewski B., Prawo jednostki do nieodpłatnej pomocy prawnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021, nr 6. Google Scholar
Winczorek J., O potrzebie badań empirycznych nad dostępem do prawa, „Państwo i Prawo” 2016, nr 12. Google Scholar
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
