Constitutional mechanisms for stabilising state public finances – selected aspects
Jacek Wantoch-Rekowski
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w ToruniuAbstrakt
Opracowanie zawiera analizy dotyczące najważniejszych konstytucyjnych mechanizmów stabilizujących finanse publiczne w Polsce. Celem opracowania jest krytyczna analiza najważniejszych elementów (mechanizmów) stabilizujących finanse publiczne w Polsce, które mają swoje zakotwiczenie w Konstytucji RP. Skupiono się za zagadnieniach dotyczących dochodów publicznych, wydatków publicznych i deficytu budżetowego. Obszernej analizie poddano państwowy dług publiczny. Podkreślono istnienie dwóch metodologii wyliczania państwowego długu publicznego (krajowej i unijnej), w konsekwencji czego istnieją dwie różne wielkości państwowego długu publicznego. W podsumowaniu przedstawiono uwagi de lege lata w wnioski de lege ferenda.
Konstytucyjne mechanizmy stabilizujące finanse publiczne państwa nie są w praktyce w pełni skuteczne zwłaszcza w kontekście ograniczania państwowego długu publicznego, ponieważ przyjęte rozwiązania ustawowe, odmienne od rozwiązań unijnych, pozwalają „ukrywać” część zadłużenia publicznego, co w praktyce jest realizowane na coraz większą skalę.
Słowa kluczowe:
prawo finansów publicznych, Konstytucja RP, państwowy dług publiczny, deficyt budżetowy, ESA2010Bibliografia
Bień-Kacała A., Bezpieczeństwo w Konstytucji RP z 1997 r. – wstępna diagnoza [Security in the 1997 Constitution of the Republic of Poland - preliminary diagnosis], “Constitutional Law Review” 2015, no. 2(24). Google Scholar
Borodo A., Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny [Polish financial law. General outline], Toruń 2010. Google Scholar
Borodo A., Współczesne problemy prawne budżetu państwowego [Contemporary legal problems of the state budget], Toruń 2014. Google Scholar
Central Statistical Office (Department of National Accounts), Wdrożenie Europejskiego Systemu Rachunków Narodowych i Regionalnych w Unii Europejskiej (ESA2010) do polskich rachunków narodowych. Zmiany metodologiczne oraz ich wpływ na główne agregaty makroekonomiczne [Implementation of the European System of National and Regional Accounts in the European Union (ESA2010) into Polish national accounts. Methodological changes and their impact on the main macroeconomic aggregates], Warszawa 2014. Google Scholar
Dębowska-Romanowska T., Charakter i klasyfikacja tzw. wydatków sztywnych [Nature and classification of the so-called rigid expenditures] [in:] Uwarunkowania i bariery w procesie naprawy finansów publicznych [Determinants and barriers in the process of repairing public finances], edited by J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc, Lublin 2007. Google Scholar
Hussein A., Dowolność wydatkowania środków publicznych jako mechanism korupcjonogenny [Liberties in spending public funds as a corruptionogenic mechanism] [in:] Uwarunkowania i bariery w procesie naprawy finansów publicznych [Determinants and barriers in the process of repairing public finances], edited by J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc, Lublin 2007. Google Scholar
Jovanović T., Should Slovenia Transform the Accounting in Public Sector?, “International Public Administration Review” 2015, vol. 13, no 3-4. Google Scholar
Krawczyk-Sawicka A., Reguła ustawowego nakładania podatków i innych świadczeń publicznych w świetle art. 217 Konstytucji RP z 1997 r. [Rule of statutory imposition of taxes and other public burdens in the light of Article 217 of the 1997 Constitution of the Republic of Poland], "Constitutional Law Review" 2012, no. 2. Google Scholar
Krzak M., Koncepcja Rady Polityki Fiskalnej w Polsce [Concept of the Fiscal Policy Council in Poland], "Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio H - Oeconomia" 2015, vol. 49, no. 2. Google Scholar
Leszczyńska M., Bezpieczeństwo ekonomiczne państwa a rozwój gospodarki i społeczeństwa [Economic security of the state and the development of the economy and society], “Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2018, no. 4(56). Google Scholar
Lotko E., Konstytucyjny obowiązek płacenia podatków a spójność aksjologiczna [Constitutional obligation to pay taxes and axiological coherence], “Prawo i Więź” 2021, no. 4. Google Scholar
Lotko E., Wybrane aspekty państwowego długu publicznego w Polsce w świetle ostatnich zmian ustawy o finansach publicznych [Selected aspects of the state public debt in Poland in the light of recent amendments to the Public Finance Act] [in:] XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym - ocena dokonań i wnioski na przyszłość [XXV years of transformations in financial law and tax law - evaluation of achievements and conclusions for the future], Z. Ofiarski (eds.), Szczecin 2014. Google Scholar
Mussari R., Sorrentino D., Italian Public Sector Accounting Reform: A Step Towards European Public Sector Accounting Harmonisation, “Account Econ Law” 2017, no 7(2). Google Scholar
Najwyższa Izba Kontroli, Zarządzanie długiem publicznym i płynności jednostek sektora finansów publicznych. Informacja o wynikach kontroli [Public debt management and liquidity of public finance sector entities. Information on the inspection results], Warszawa 2020. Google Scholar
Ofiarski Z., Dług publiczny w Polsce [Public debt in Poland] [in:] Nauka finansów publicznych i prawa finansowego w Polsce. Dorobek i kierunki rozwoju. Księga Jubileuszowa Profesor Alicji Pomorskiej [Science of public finance and financial law in Poland. Achievements and directions of development. Jubilee Book of Professor Alicja Pomorska] edited by J. Głuchowski, C. Kosikowski, J. Szołno-Koguc, Lublin 2008. Google Scholar
Panfil P., Wydatkowe reguły polityki fiskalnej w Polsce [Expenditure rules of fiscal policy in Poland] [in:] XXV lat przeobrażeń w prawie finansowym i prawie podatkowym - ocena dokonań i wnioski na przyszłość [XXV years of transformations in financial law and tax law - evaluation of achievements and conclusions for the future], Z. Ofiarski (eds.), Szczecin 2014. Google Scholar
Pomorska A., Główne uwarunkowania procesu rcjonalizacji wydatków [The main conditions of the process of rationalization of expenses] [in:] Uwarunkowania i bariery w procesie naprawy finansów publicznych [Determinants and barriers in the process of repairing public finances], edited by J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc, Lublin 2007. Google Scholar
Szołno-Koguc J., Prakseologiczne kryteria oceny racjonalności wydatków publicznych [Prakseological criteria of assessing the rationality of public expenditures] [in:] Uwarunkowania i bariery w procesie naprawy finansów publicznych [Determinants and barriers in the process of repairing public finances], edited by J. Głuchowski, A. Pomorska, J. Szołno-Koguc, Lublin 2007. Google Scholar
Tomek M., Andabaka A., Učinci uvođenja metodologije Europskoga sustava računa 2010 na statistiku javnih financija u Hrvatskoj [Implementation Effects of the European System of Accounts 2010 on the Government Finance Statistics in Croatia], “Croatian and Comparative Public Administration” 2019, vol. 19, no. 4. Google Scholar
Wilmanowicz-Słupczewska M., Wantoch-Rekowski J., Serowaniec M. and Morawski W., Public finance and taxation in the Constitution of the Republic of Poland, Toruń 2021. Google Scholar
Zięba-Załucka H., Konstytucyjne aspekty bezpieczeństwa [Constitutional aspects of security], “Studia Iuridica Lubliniensia” 2014, no. 22. Google Scholar
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu