Przeciwdziałanie deforestacji oraz nielegalnemu handlowi drewnem w świetle dorobku zielonej kryminologii
Wiesław Pływaczewski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieJoanna Narodowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieMaciej Duda
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
Problem nielegalnego pozyskiwania drewna (deforestacja) oraz nielegalnego obrotu drewnem jest jednym z przedmiotów zainteresowania zielonej kryminologii. Przedmiotowe zjawisko zostało przedstawione z perspektywy globalnej (międzynarodowej), regionalnej (europejskiej) jak i lokalnej (polskiej). Celem autorów jest określenie etiologii tego zjawiska, scharakteryzowanie jego form objawowych oraz zaproponowanie możliwości przeciwdziałania tej patologii. Rozważania autorów ulokowane zostały na tle dotychczasowego dorobku przedstawicieli zielonej kryminologii. Opracowanie otwiera zaprezentowanie historycznych uwarunkowań zjawiska deforestacji. Następnie autorzy analizują współczesne przykłady masowej deforestacji i nielegalnego handlu drewnem. Ponadto przedstawiona została ocena omawianego zjawiska w świetle dorobku zielonej kryminologii i zielonej wiktymologii. Praktycznym aspektem opracowania jest ocena poszczególnych narzędzi przeciwdziałania procederowi deforestacji i nielegalnego handlu drewnem. Konkludując stwierdzić należy, iż czynnikami etiologicznymi kształtującymi analizowane zjawisko są przede wszystkim: rabunkowe wycinki pod plantacje monokulturowe, produkcja węgla drzewnego, ekstensywny chów bydła, pozyskiwanie surowców mineralnych, budowa infrastruktury komunikacyjnej, pozyskiwanie materiału budowlanego, finansowanie konfliktów zbrojnych, hodowla roślin potrzebnych do produkcji narkotyków, pozyskiwanie gatunków CITES. W zakresie fenomenologii zjawiska wskazać należy, iż najbardziej zagrożone deforestacją są takie obszary jak: puszcza Amazonii, lasy dorzecza rzeki Kongo i delty Mekongu, tajga Syberii oraz lasy pierwotne Indonezji i Malezji. Przeciwdziałanie zjawisku polegać powinno natomiast na konglomeracie rozwiązań prawnych, instytucjonalnych oraz społecznych.
Słowa kluczowe:
zielona kryminologia, deforestacja, nielegalny handel drewnemBibliografia
Adamczyk A., Karaźniewicz J., Pruszkiewicz-Słowińska K. (red.), Karnoprawne aspek- Google Scholar
ty ochrony środowiska – wyzwania dla teorii i praktyki, Wyd. UWM, Olsztyn 2017. Google Scholar
Alao A., Natural resources and conflict in Africa: the tragedy of endowment, seria: Ro- Google Scholar
chester Studies in African History and the Diaspora, t. XXIX, Boydell & Brewer/ Google Scholar
University of Rochester Press, Rochester 2007. Google Scholar
Beirne P., South N. (red.), Issues in green criminology, Willan Publishing, Portland Google Scholar
Brindley D., Chroniąc ziemię przodków, „National Geographic Polska” 2022, nr 7. Google Scholar
Brisman A., South N., White R. (red.), Environmental crime and social conflict. Conter- Google Scholar
porary and emerging issues, Ashgate, Burlington 2015. Google Scholar
Cardoso B.R., Silva Duarte G.B., Reis B.Z., Cozzolino S.M.F., Brazil nuts: nutritional Google Scholar
composition, health benefits and safety aspects, „Food Research International” 2017, Google Scholar
nr 100. Google Scholar
Duda M., Zjawisko forest crime z perspektywy ekokryminologii, [w:] R. Górecki (red.), Google Scholar
Człowiek a środowisko, Wyd. UWM, Olsztyn 2020. Google Scholar
Henn E.V., Protecting forests or saving trees? The EU’s regulatory approach to global Google Scholar
deforestation, „Review of European Comparative and International Environmental Google Scholar
Law” 2021, nr 30. Google Scholar
Hodges C.F., Brief summary of the Lacey Act, Animals Legal and Historical Center, Google Scholar
Michigan 2010. Google Scholar
Kelly R.J., Maghan J., Serio J.J., Illicit trafficking, contemporary world issues, ABC-CLIO, Google Scholar
Santa Barbara 2005. Google Scholar
Kossak S., The Białowieża Forest saga, Muza, Warszawa 2001. Google Scholar
Kröger M., Field research notes on Amazon deforestation during the Bolsonaro era, Google Scholar
„Globalization” 2020, vol. XVII, nr 6. Google Scholar
Liddick D.R., Crimes against nature. Illegal industries and the global environment, Google Scholar
ABC-CLIO, Santa Barbara 2013. Google Scholar
Linacre A. (red.), Forensic science in wildlife investigations, CRC Press, Boca Raton Google Scholar
Makowski J. (red.), Geografia regionalna świata, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2006. Google Scholar
Moreto W.D., Pires S.F., Wildlife crime. An environmental criminology and crime sci- Google Scholar
ence perspective, Carolina Academic Press, Durham 2018. Google Scholar
Narodowska J., Duda M., Etiologia przestępczości przeciwko lasom, [w:] W. Pływaczew- Google Scholar
ski, M. Duda (red.), Nielegalna eksploatacja obszarów leśnych, Katedra Kryminolo- Google Scholar
gii i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2013. Google Scholar
Nelleman C., Redmond J, Refisch J., The last stand of the gorilla. Environmental crime Google Scholar
and conflict in the Congo Basin, United Nations Environmental Programme, Aren- Google Scholar
dal 2010. Google Scholar
Pływaczewski W. (red.), Organized crime and rerrorism. Reasons – Manifestation – Google Scholar
Counteraction, Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2011. Google Scholar
Pływaczewski W., Badania kryminologiczne w obszarze zielonej przestępczości – stan Google Scholar
obecny i nowe wyzwania na tle współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych, [w:] Google Scholar
E.W. Pływaczewski, D. Dajnowicz-Piesiecka, E. Jurgielewicz-Delegacz (red.), Prawo Google Scholar
karne i kryminologia wobec kryzysów XXI wieku, Wolters Kluwer, Warszawa 2022. Google Scholar
Pływaczewski W., Grabież światowych zasobów leśnych – perspektywa forest crime, [w:] Google Scholar
W. Pływaczewski, M. Duda (red.), Nielegalna eksploatacja obszarów leśnych, Kate- Google Scholar
dra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2013. Google Scholar
Pływaczewski W., Inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej – Google Scholar
INTERPOL na rzecz ochrony dzikich gatunków zwierząt, „Prokuratura i Prawo” Google Scholar
, nr 10. Google Scholar
Pływaczewski W., Międzynarodowe inicjatywy na rzecz przeciwdziałania zjawisku nie- Google Scholar
legalnej eksploatacji lasów pierwotnych, [w:] M. Kotowska, W. Pływaczewski (red.), Google Scholar
Kryminologia wobec współczesnych zagrożeń ekologicznych, Katedra Kryminologii Google Scholar
i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2011. Google Scholar
Pływaczewski W., Nielegalny rynek chronionych gatunków dzikiej fauny i flory. Gene- Google Scholar
za, przejawy przeciwdziałanie, WSPol, Szczytno 2016. Google Scholar
Pływaczewski W., Nowak A., Porwisz M. (red.), Przeciwdziałanie międzynarodowej Google Scholar
przestępczości przeciwko środowisku naturalnemu z perspektywy organów ścigania, Google Scholar
WSPol, Szczytno 2017. Google Scholar
Pływaczewski W., Zębek E., Narodowska J., Odpowiedzialność za środowisko z per- Google Scholar
spektywy prawa, kryminologii i nauk przyrodniczych, Difin, Warszawa 2020. Google Scholar
Ridley M.A. (red.), Lowering the cost of emission reduction: joint implementation in the Google Scholar
Framework Convention on Climate Change, Springer, Dordrecht 1998. Google Scholar
Scott J., How the old world ended. The Anglo-Dutch-American revolution 1500–1800, Google Scholar
Yale University Press, New Haven–London 2019. Google Scholar
Shanty F.G., Mishra P.P., Organized crime: from trafficking to terrorism, ABC-CLIO, Google Scholar
Santa Barbara 2008. Google Scholar
van Solinge T.B., Eco-crime: The tropical timber trade, [w:] D. Siegel, J.M. Nelen (red.), Google Scholar
Organised crime: culture, markets and policies, Springer, New York 2008. Google Scholar
Springate-Baginski O., Wollenberg E. (red.), REDD. Forest Governance and Rural Google Scholar
Livelihoods. The Emerging Agenda, Center for International Forestry Research, Bo- Google Scholar
gor 2010. Google Scholar
White R., Climate change criminology, Bristol University Press, Bristol 2020. Google Scholar
White R., Crimes against nature. Environmental criminology and ecological justice, Google Scholar
Willan Publishing, Portland 2008. Google Scholar
White R. (red.), Environmental crime, Willan Publishing, Portland 2009. Google Scholar
Zębek E., Instrumenty administracyjno-prawne i ekonomiczne w ochronie środowiska, Google Scholar
seria: Kortowski Przegląd Prawniczy Monografie, WPiA, Olsztyn 2017. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie