Przeciwdziałanie deforestacji oraz nielegalnemu handlowi drewnem w świetle dorobku zielonej kryminologii

Wiesław Pływaczewski

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Joanna Narodowska

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

Maciej Duda

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie


Abstrakt

Problem nielegalnego pozyskiwania drewna (deforestacja) oraz nielegalnego obrotu drewnem jest jednym z przedmiotów zainteresowania zielonej kryminologii. Przedmiotowe zjawisko zostało przedstawione z perspektywy globalnej (międzynarodowej), regionalnej (europejskiej) jak i lokalnej (polskiej). Celem autorów jest określenie etiologii tego zjawiska, scharakteryzowanie jego form objawowych oraz zaproponowanie możliwości przeciwdziałania tej patologii. Rozważania autorów ulokowane zostały na tle dotychczasowego dorobku przedstawicieli zielonej kryminologii. Opracowanie otwiera zaprezentowanie historycznych uwarunkowań zjawiska deforestacji. Następnie autorzy analizują współczesne przykłady masowej deforestacji i nielegalnego handlu drewnem. Ponadto przedstawiona została ocena omawianego zjawiska w świetle dorobku zielonej kryminologii i zielonej wiktymologii. Praktycznym aspektem opracowania jest ocena poszczególnych narzędzi przeciwdziałania procederowi deforestacji i nielegalnego handlu drewnem. Konkludując stwierdzić należy, iż czynnikami etiologicznymi kształtującymi analizowane zjawisko są przede wszystkim: rabunkowe wycinki pod plantacje monokulturowe, produkcja węgla drzewnego, ekstensywny chów bydła, pozyskiwanie surowców mineralnych, budowa infrastruktury komunikacyjnej, pozyskiwanie materiału budowlanego, finansowanie konfliktów zbrojnych, hodowla roślin potrzebnych do produkcji narkotyków, pozyskiwanie gatunków CITES. W zakresie fenomenologii zjawiska wskazać należy, iż najbardziej zagrożone deforestacją są takie obszary jak: puszcza Amazonii, lasy dorzecza rzeki Kongo i delty Mekongu, tajga Syberii oraz lasy pierwotne Indonezji i Malezji. Przeciwdziałanie zjawisku polegać powinno natomiast na konglomeracie rozwiązań prawnych, instytucjonalnych  oraz społecznych.


Słowa kluczowe:

zielona kryminologia, deforestacja, nielegalny handel drewnem


Adamczyk A., Karaźniewicz J., Pruszkiewicz-Słowińska K. (red.), Karnoprawne aspek-   Google Scholar

ty ochrony środowiska – wyzwania dla teorii i praktyki, Wyd. UWM, Olsztyn 2017.   Google Scholar

Alao A., Natural resources and conflict in Africa: the tragedy of endowment, seria: Ro-   Google Scholar

chester Studies in African History and the Diaspora, t. XXIX, Boydell & Brewer/   Google Scholar

University of Rochester Press, Rochester 2007.   Google Scholar

Beirne P., South N. (red.), Issues in green criminology, Willan Publishing, Portland   Google Scholar

Brindley D., Chroniąc ziemię przodków, „National Geographic Polska” 2022, nr 7.   Google Scholar

Brisman A., South N., White R. (red.), Environmental crime and social conflict. Conter-   Google Scholar

porary and emerging issues, Ashgate, Burlington 2015.   Google Scholar

Cardoso B.R., Silva Duarte G.B., Reis B.Z., Cozzolino S.M.F., Brazil nuts: nutritional   Google Scholar

composition, health benefits and safety aspects, „Food Research International” 2017,   Google Scholar

nr 100.   Google Scholar

Duda M., Zjawisko forest crime z perspektywy ekokryminologii, [w:] R. Górecki (red.),   Google Scholar

Człowiek a środowisko, Wyd. UWM, Olsztyn 2020.   Google Scholar

Henn E.V., Protecting forests or saving trees? The EU’s regulatory approach to global   Google Scholar

deforestation, „Review of European Comparative and International Environmental   Google Scholar

Law” 2021, nr 30.   Google Scholar

Hodges C.F., Brief summary of the Lacey Act, Animals Legal and Historical Center,   Google Scholar

Michigan 2010.   Google Scholar

Kelly R.J., Maghan J., Serio J.J., Illicit trafficking, contemporary world issues, ABC-CLIO,   Google Scholar

Santa Barbara 2005.   Google Scholar

Kossak S., The Białowieża Forest saga, Muza, Warszawa 2001.   Google Scholar

Kröger M., Field research notes on Amazon deforestation during the Bolsonaro era,   Google Scholar

„Globalization” 2020, vol. XVII, nr 6.   Google Scholar

Liddick D.R., Crimes against nature. Illegal industries and the global environment,   Google Scholar

ABC-CLIO, Santa Barbara 2013.   Google Scholar

Linacre A. (red.), Forensic science in wildlife investigations, CRC Press, Boca Raton   Google Scholar

Makowski J. (red.), Geografia regionalna świata, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2006.   Google Scholar

Moreto W.D., Pires S.F., Wildlife crime. An environmental criminology and crime sci-   Google Scholar

ence perspective, Carolina Academic Press, Durham 2018.   Google Scholar

Narodowska J., Duda M., Etiologia przestępczości przeciwko lasom, [w:] W. Pływaczew-   Google Scholar

ski, M. Duda (red.), Nielegalna eksploatacja obszarów leśnych, Katedra Kryminolo-   Google Scholar

gii i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2013.   Google Scholar

Nelleman C., Redmond J, Refisch J., The last stand of the gorilla. Environmental crime   Google Scholar

and conflict in the Congo Basin, United Nations Environmental Programme, Aren-   Google Scholar

dal 2010.   Google Scholar

Pływaczewski W. (red.), Organized crime and rerrorism. Reasons – Manifestation –   Google Scholar

Counteraction, Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2011.   Google Scholar

Pływaczewski W., Badania kryminologiczne w obszarze zielonej przestępczości – stan   Google Scholar

obecny i nowe wyzwania na tle współczesnych zagrożeń cywilizacyjnych, [w:]   Google Scholar

E.W. Pływaczewski, D. Dajnowicz-Piesiecka, E. Jurgielewicz-Delegacz (red.), Prawo   Google Scholar

karne i kryminologia wobec kryzysów XXI wieku, Wolters Kluwer, Warszawa 2022.   Google Scholar

Pływaczewski W., Grabież światowych zasobów leśnych – perspektywa forest crime, [w:]   Google Scholar

W. Pływaczewski, M. Duda (red.), Nielegalna eksploatacja obszarów leśnych, Kate-   Google Scholar

dra Kryminologii i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2013.   Google Scholar

Pływaczewski W., Inicjatywy Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej –   Google Scholar

INTERPOL na rzecz ochrony dzikich gatunków zwierząt, „Prokuratura i Prawo”   Google Scholar

, nr 10.   Google Scholar

Pływaczewski W., Międzynarodowe inicjatywy na rzecz przeciwdziałania zjawisku nie-   Google Scholar

legalnej eksploatacji lasów pierwotnych, [w:] M. Kotowska, W. Pływaczewski (red.),   Google Scholar

Kryminologia wobec współczesnych zagrożeń ekologicznych, Katedra Kryminologii   Google Scholar

i Polityki Kryminalnej WPiA, Olsztyn 2011.   Google Scholar

Pływaczewski W., Nielegalny rynek chronionych gatunków dzikiej fauny i flory. Gene-   Google Scholar

za, przejawy przeciwdziałanie, WSPol, Szczytno 2016.   Google Scholar

Pływaczewski W., Nowak A., Porwisz M. (red.), Przeciwdziałanie międzynarodowej   Google Scholar

przestępczości przeciwko środowisku naturalnemu z perspektywy organów ścigania,   Google Scholar

WSPol, Szczytno 2017.   Google Scholar

Pływaczewski W., Zębek E., Narodowska J., Odpowiedzialność za środowisko z per-   Google Scholar

spektywy prawa, kryminologii i nauk przyrodniczych, Difin, Warszawa 2020.   Google Scholar

Ridley M.A. (red.), Lowering the cost of emission reduction: joint implementation in the   Google Scholar

Framework Convention on Climate Change, Springer, Dordrecht 1998.   Google Scholar

Scott J., How the old world ended. The Anglo-Dutch-American revolution 1500–1800,   Google Scholar

Yale University Press, New Haven–London 2019.   Google Scholar

Shanty F.G., Mishra P.P., Organized crime: from trafficking to terrorism, ABC-CLIO,   Google Scholar

Santa Barbara 2008.   Google Scholar

van Solinge T.B., Eco-crime: The tropical timber trade, [w:] D. Siegel, J.M. Nelen (red.),   Google Scholar

Organised crime: culture, markets and policies, Springer, New York 2008.   Google Scholar

Springate-Baginski O., Wollenberg E. (red.), REDD. Forest Governance and Rural   Google Scholar

Livelihoods. The Emerging Agenda, Center for International Forestry Research, Bo-   Google Scholar

gor 2010.   Google Scholar

White R., Climate change criminology, Bristol University Press, Bristol 2020.   Google Scholar

White R., Crimes against nature. Environmental criminology and ecological justice,   Google Scholar

Willan Publishing, Portland 2008.   Google Scholar

White R. (red.), Environmental crime, Willan Publishing, Portland 2009.   Google Scholar

Zębek E., Instrumenty administracyjno-prawne i ekonomiczne w ochronie środowiska,   Google Scholar

seria: Kortowski Przegląd Prawniczy Monografie, WPiA, Olsztyn 2017.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-06-16

Cited By /
Share

Pływaczewski, W., Narodowska, J. ., & Duda, M. (2023). Przeciwdziałanie deforestacji oraz nielegalnemu handlowi drewnem w świetle dorobku zielonej kryminologii. Studia Prawnoustrojowe, (60). https://doi.org/10.31648/sp.8667

Wiesław Pływaczewski 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Joanna Narodowska 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Maciej Duda 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie