Prawne aspekty autentyczności produktów mleczarskich na przykładzie masła i serów
Krystyna Ziółkowska
Katedra Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0003-4825-0597
Tomasz Ziółkowski
CSK Food Enrichment Poland, ul. Polna 140a, 87-100 Toruńhttps://orcid.org/0000-0003-3704-1677
Abstrakt
Autentyczność produktów spożywczych jest jednym z kryteriów decydujących o decyzji konsumentów o zakupie danego wyrobu. W niniejszym artykule autorzy skupiają się na problematyce autentyczności masła i serów. Poruszone są zagadnienia fałszowania wspomnianych produktów mleczarskich, a także metod wykrywania zafałszowań. Szeroko omówiona została tematyka substancji dodatkowych dozwolonych w procesie produkcyjnym masła i serów. Szczególną uwagę autorzy zwracają na problematykę nowoczesnych metod produkcji masła, stosowanych od lat w krajach Europy Zachodniej, które w Polsce napotykają na opór ze strony jednostek kontrolujących. Problem autentyczności masła i serów omówiony został także w kontekście produktów oznaczonych jako Chroniona Nazwa Pochodzenia (ChNP), Chronione Oznaczenie Geograficzne (ChOG) oraz Gwarantowana Tradycyjna Specjalność (GTS). Autorzy przedstawiają możliwe wykroczenia przeciw produktom podlegającym ochronie i prezentują regulacje prawne w zakresie ochrony produktów tradycyjnych i regionalnych.
Słowa kluczowe:
autentyczność, masło, ser, produkt regionalny, ochrona prawnaBibliografia
Baer-Nawrocka A., Suchoń A., Ochrona produktów regionalnych i tradycyjnych w Unii Europejskiej. Wybrane zagadnienia ekonomiczne i prawne, Kwartalnik Wieś i Rolnictwo 165 (2014), nr 4.
Banach J.K., Żywica R., Próba wykorzystania właściwości przewodnościowych serów dojrzewających do oceny ich zafałszowań olejami roślinnymi, Zarządzanie i Finanse 10 (2012), nr 3/2.
Bonczar G., Reguła-Sardat A., Pustkowiak H., Żebrowska A., Wpływ substytucji mleka owczego mlekiem krowim na właściwości bundzu, Żywność Nauka Technologia Jakość 66 (2009), nr 5.
Całka E., Geograficzne oznaczenia pochodzenia, Warszawa 2008.
Chever T., Renault Ch., Renault S., Romieu V., Value of production of agricultural products and foodstuffs, wines, aromatised wines and spirits protected by a geographical indication (GI), Final report October 2012, European Commission, Brussels.
Chudy S., Makowska A., Jakość handlowa polskiego masła, Kwartalnik Prawo – Społeczeństwo – Ekonomia 1 (2015).
Cichosz G., Czeczot H., Kwasy tłuszczowe izomerii Trans w diecie człowieka, Bromatologia Chemia Toksykologiczna XLV (2012), nr 2.
Cichosz G., Zdrowotne skutki substytucji tłuszczu mlekowego olejami roślinnymi, Przegląd Mleczarski 12 (2007).
Conneely R., Mahon M., Protected geografical indications: Institutional roles in food systems governance and rural development, Geoforum Vol. 60 (2015), March.
Czerwiecki L., Problemy autentyczności produktów spożywczych, Roczn. PZH 55 (2004), nr 1.
Gawęcki J., Mossor-Pietruszewska T., Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. Warszawa 2004.
Jedynak A., System ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych, 2013, www.ijhar-s.gov.pl (6.02.2016).
Kowalczyk S., Prawo czystej żywności. Od Kodeksu Hammurabiego do Codex Alimentarius, Warszawa 2014.
Lichtenstein A.H., Trans fatty acids and blood lipid levels, Lp(a), parameters of cholesterol metabolism, and hemostatic factors. The Journal of Nutritional Biochemistry 9 (1998), nr 5.
Malinowska E., Jakość i bezpieczeństwo żywności i żywienia w świetle badań jednostek nadzoru, Zarządzanie i Finanse 10 (2012), nr 3/2.
Małysz J., Bezpieczeństwo żywnościowe – wokół rozumienia kategorii bezpieczeństwa, w: K. Duczkowska-Małysz, A. Szymecka (red.), Wokół trudnych problemów globalnego rozwoju obszarów wiejskich, gospodarki żywnościowej i rolnictwa, Warszawa 2009.
Marczak J., Historia piwa (3). Przem. Ferment. Owoc. Warzyw. 51 (2007), nr 12.
Pikul J., Nogala-Kałucka M., Siger A., Charakterystyka tokochromanoli w wybranych produktach mleczarskich z dodatkiem olejów roślinnych, Żywność Nauka Technologia Jakość 65 (2009), nr 4.
Rakowska C., Staniewski B., Zgórzyński P., Legalizacja nowoczesnej metody NIZO w Polsce. Agro Industry 2 (2011).
Roeske W., Alfons Bukowski 1858–1921. Życiorysy zasłużonych farmaceutów. Zarząd Główny PTFARM, Warszawa 1968.
Rymaszewski J., Śmietana Z., Sery dojrzewające i sery twarogowe, w: S. Ziajka (red.), Mleczarstwo, zagadnienia wybrane, t. 2, Olsztyn 1997.
Sawicki W., Fałszowanie żywności od czasów starożytnych do dziś, Przemysł Spożywczy 63 (2009), nr 12.
Staniewski B., Kroll J., Masło i wyroby masłopodobne, w: S. Ziajka (red.), Mleczarstwo, zagadnienia wybrane, t. 2, Olsztyn 1997.
Stołyhwo A., Rutkowska J., Tłuszcze obce w wyrobach mlecznych na tle Prawa Żywnościowego UE (i krajowego). Niezawodność nowych metod wykrywania, Przegląd Mleczarski 2 (2007).
Szymecka-Wesołowska A., Dział I. Przepisy ogólne i objaśnienia określeń ustawowych, w: A. Szymecka-Wesołowska (red.), Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz, Warszawa 2013.
Śmiechowska M., Autentyczność jako kryterium zapewnienia bezpieczeństwa żywności, Ann. Acad. Med. Gedan. 43 (2013).
Taczanowski M., Prawo żywnościowe w warunkach członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
Targoński Z., Stój A., Zafałszowania żywności i metody ich wykrywania, Żywność Nauka Technologia Jakość 45 (2005), nr 4 Supl.
Ustawa z 17.12.2004 o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych, Dz. U. 2005, Nr 10, poz. 68 z późn. zm.
Ustawa z 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. 2001, Nr 4, poz. 44) z późn. zm.
Ustawa z 25.08.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 2006, Nr 171, poz. 1225) z poźn. zm.
Wood R., Kubena K., O’Brien B., Tseng S., Martin G., Effect of butter, mono- and polyunsaturated fatty acid- enriched butter, trans fatty acid margarine, and zero trans fatty acid margarine on serum lipids and lipoproteins in healthy men, Journal of Lipid Research 34 (1993), nr 1.
www.minrol.gov.pl (22.02.2016).
Ziółkowska K., Ziółkowski T., Prawne i zdrowotne aspekty fałszowania mleka i jego przetworów, w: W. Pływaczewski, R. Płocki (red.), Nielegalny rynek żywności, Szczytno 2013.
Banach J.K., Żywica R., Próba wykorzystania właściwości przewodnościowych serów dojrzewających do oceny ich zafałszowań olejami roślinnymi, Zarządzanie i Finanse 10 (2012), nr 3/2.
Bonczar G., Reguła-Sardat A., Pustkowiak H., Żebrowska A., Wpływ substytucji mleka owczego mlekiem krowim na właściwości bundzu, Żywność Nauka Technologia Jakość 66 (2009), nr 5.
Całka E., Geograficzne oznaczenia pochodzenia, Warszawa 2008.
Chever T., Renault Ch., Renault S., Romieu V., Value of production of agricultural products and foodstuffs, wines, aromatised wines and spirits protected by a geographical indication (GI), Final report October 2012, European Commission, Brussels.
Chudy S., Makowska A., Jakość handlowa polskiego masła, Kwartalnik Prawo – Społeczeństwo – Ekonomia 1 (2015).
Cichosz G., Czeczot H., Kwasy tłuszczowe izomerii Trans w diecie człowieka, Bromatologia Chemia Toksykologiczna XLV (2012), nr 2.
Cichosz G., Zdrowotne skutki substytucji tłuszczu mlekowego olejami roślinnymi, Przegląd Mleczarski 12 (2007).
Conneely R., Mahon M., Protected geografical indications: Institutional roles in food systems governance and rural development, Geoforum Vol. 60 (2015), March.
Czerwiecki L., Problemy autentyczności produktów spożywczych, Roczn. PZH 55 (2004), nr 1.
Gawęcki J., Mossor-Pietruszewska T., Kompendium wiedzy o żywności, żywieniu i zdrowiu. Warszawa 2004.
Jedynak A., System ochrony produktów regionalnych i tradycyjnych, 2013, www.ijhar-s.gov.pl (6.02.2016).
Kowalczyk S., Prawo czystej żywności. Od Kodeksu Hammurabiego do Codex Alimentarius, Warszawa 2014.
Lichtenstein A.H., Trans fatty acids and blood lipid levels, Lp(a), parameters of cholesterol metabolism, and hemostatic factors. The Journal of Nutritional Biochemistry 9 (1998), nr 5.
Malinowska E., Jakość i bezpieczeństwo żywności i żywienia w świetle badań jednostek nadzoru, Zarządzanie i Finanse 10 (2012), nr 3/2.
Małysz J., Bezpieczeństwo żywnościowe – wokół rozumienia kategorii bezpieczeństwa, w: K. Duczkowska-Małysz, A. Szymecka (red.), Wokół trudnych problemów globalnego rozwoju obszarów wiejskich, gospodarki żywnościowej i rolnictwa, Warszawa 2009.
Marczak J., Historia piwa (3). Przem. Ferment. Owoc. Warzyw. 51 (2007), nr 12.
Pikul J., Nogala-Kałucka M., Siger A., Charakterystyka tokochromanoli w wybranych produktach mleczarskich z dodatkiem olejów roślinnych, Żywność Nauka Technologia Jakość 65 (2009), nr 4.
Rakowska C., Staniewski B., Zgórzyński P., Legalizacja nowoczesnej metody NIZO w Polsce. Agro Industry 2 (2011).
Roeske W., Alfons Bukowski 1858–1921. Życiorysy zasłużonych farmaceutów. Zarząd Główny PTFARM, Warszawa 1968.
Rymaszewski J., Śmietana Z., Sery dojrzewające i sery twarogowe, w: S. Ziajka (red.), Mleczarstwo, zagadnienia wybrane, t. 2, Olsztyn 1997.
Sawicki W., Fałszowanie żywności od czasów starożytnych do dziś, Przemysł Spożywczy 63 (2009), nr 12.
Staniewski B., Kroll J., Masło i wyroby masłopodobne, w: S. Ziajka (red.), Mleczarstwo, zagadnienia wybrane, t. 2, Olsztyn 1997.
Stołyhwo A., Rutkowska J., Tłuszcze obce w wyrobach mlecznych na tle Prawa Żywnościowego UE (i krajowego). Niezawodność nowych metod wykrywania, Przegląd Mleczarski 2 (2007).
Szymecka-Wesołowska A., Dział I. Przepisy ogólne i objaśnienia określeń ustawowych, w: A. Szymecka-Wesołowska (red.), Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz, Warszawa 2013.
Śmiechowska M., Autentyczność jako kryterium zapewnienia bezpieczeństwa żywności, Ann. Acad. Med. Gedan. 43 (2013).
Taczanowski M., Prawo żywnościowe w warunkach członkostwa Polski w Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
Targoński Z., Stój A., Zafałszowania żywności i metody ich wykrywania, Żywność Nauka Technologia Jakość 45 (2005), nr 4 Supl.
Ustawa z 17.12.2004 o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeń produktów rolnych i środków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych, Dz. U. 2005, Nr 10, poz. 68 z późn. zm.
Ustawa z 21.12.2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (Dz. U. 2001, Nr 4, poz. 44) z późn. zm.
Ustawa z 25.08.2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. 2006, Nr 171, poz. 1225) z poźn. zm.
Wood R., Kubena K., O’Brien B., Tseng S., Martin G., Effect of butter, mono- and polyunsaturated fatty acid- enriched butter, trans fatty acid margarine, and zero trans fatty acid margarine on serum lipids and lipoproteins in healthy men, Journal of Lipid Research 34 (1993), nr 1.
www.minrol.gov.pl (22.02.2016).
Ziółkowska K., Ziółkowski T., Prawne i zdrowotne aspekty fałszowania mleka i jego przetworów, w: W. Pływaczewski, R. Płocki (red.), Nielegalny rynek żywności, Szczytno 2013.
Ziółkowska, K., & Ziółkowski, T. (2016). Prawne aspekty autentyczności produktów mleczarskich na przykładzie masła i serów. Studia Warmińskie, 53, 267–280. https://doi.org/10.31648/sw.103
Krystyna Ziółkowska
Katedra Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0003-4825-0597
Katedra Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Warszawska 98, 10-702 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0003-4825-0597
Tomasz Ziółkowski
CSK Food Enrichment Poland, ul. Polna 140a, 87-100 Toruń
https://orcid.org/0000-0003-3704-1677
CSK Food Enrichment Poland, ul. Polna 140a, 87-100 Toruń
https://orcid.org/0000-0003-3704-1677
