Wzruszenie prawomocnych orzeczeń w sprawach małżeńskich w prawie polskim i kanoniczym – zarys problematyki
Lucjan Świto
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
W artykule poruszono kwestię trwałości małżeństwa i rodziny, analizując ją zarówno z perspektywy prawa państwowego, jak i kanonicznego. Autor skupił się na zagadnieniu wzruszalności prawomocnych orzeczeń w obu porządkach prawnych, wskazując na istotne różnice i ograniczenia. W prawie cywilnym możliwość wznowienia postępowania i kasacji jest wyraźnie ograniczona, zwłaszcza jeśli jedna ze stron zawarła nowe małżeństwo. Natomiast w prawie kanonicznym istnieje w tej kwestii większa elastyczność. Wprawdzie papież Franciszek ograniczył możliwość rekursu do Roty Rzymskiej o ponowne rozpatrzenie sprawy, jeśli doszło do nowego małżeństwa, ale dopuścił wyjątek w przypadku oczywistej niesprawiedliwości wyroku. Jednak brak jasnych kryteriów określających, kto i w jakich okolicznościach może uznać takie orzeczenie za niesprawiedliwe, może rodzić wątpliwości co do stabilności nowo zawartych małżeństw.
Słowa kluczowe:
małżeństwo, wzruszalność orzeczeń, skarga kasacyjna, apelacja, nova causae propositioBibliografia
De Angelis Angelo, 2010, Le delibere del Collegio Rotale in materia di prassi processuale, w: Janusz Kowal, Joaquín Llobell, Iustitia et Iudicium: Studi di diritto matrimoniale e processuale canonico in onore di Antoni Stankiewicz, t. 3, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano. Google Scholar
Bartoszek Magdalena, 2014, Nova causae propositio w Kodeksie Prawa Kanonicznego z 1983 roku i instrukcji procesowej Dignitas cannubii, Kościół i Prawo, t. 3(16), nr 2, s. 149-157. Google Scholar
Broniewicz Witold, Marciniak Andrzej, Kunicki Ireneusz, 2023, Postępowanie cywilne w zarysie, LexisNexis, Warszawa. Google Scholar
Ereciński Tadeusz, 2016, Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego, t. 3, Wolters Kluwer, Warszawa. Google Scholar
Erlebach Grzegorz, 1998, Polskie sprawy o nieważność małżeństwa z kan. 1095 w świetle orzecznictwa Roty Rzymskiej, Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich, t. 8, nr 11, s. 25-48.
Crossref
Google Scholar
Erlebach Grzegorz, 2009, Wybrane kwestie dotyczące rozumienia zgodności wyroków (art. 291 DC), w: Józef Wroceński, Jan Krajczyński, Finis legis Christus. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Wojciechowi Góralskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa, s. 323–341. Google Scholar
Franciszek, 2015, Motu proprio Mitis Iudex Dominus Iesus o reformie kanonicznego procesu orzekania o nieważności małżeństwa w Kodeksie Prawa Kanonicznego, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano. Google Scholar
Jędrejek Grzegorz, 2008, Regulacja instytucji małżeństwa w prawie kanonicznym i świeckim, Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny, t. 70, z. 2, s. 47-63. Google Scholar
Jodłowski Jerzy, Lapierre Jerzy, Misiuk-Jodłowska Teresa; Resich Zbigniew, Weitz Karol, 2016, Postępowanie cywilne, Wolters Kluwer, Warszawa. Google Scholar
Koziołkiewicz Andrzej, 2022, Moc wiążąca prawomocnego orzeczenia sądowego – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 4 listopada 2016 r., I CSK 736/15, Palestra, nr 4, s. 106–117. Google Scholar
Manowska Małgorzata, 2021, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Wolters Kluwer, Warszawa. Google Scholar
Rozkrut Tomasz, 2008, Zasada zgodności formalnej i substancjalnej dwóch wyroków w kanonicznym procesie małżeńskim według Dignitas connubii, w: Tomasz Rozkrut, Proces małżeński w świetle Dignitas connubii – pierwsze doświadczenia. Materiały z ogólnopolskiego spotkania pracowników sądownictwa kościelnego w Gródku nad Dunajcem w dniach 11-12 czerwca 2007 roku. III Ogólnopolskie Forum Sądowe, Biblos, Tarnów, s. 87-102. Google Scholar
Świto Lucjan, 2025, Nova casuae propositio w teorii i praktyce, Biuletyn Stowarzyszenia Kanonistów Polskich, t. 35, nr 38.
Crossref
Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
