Przemiany cywilizacyjne rodziny w nauczaniu wielkopostnym biskupów polskich
Marcin Niesporek
Katedra Pedagogiki Ogólnej, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, ul. Katedralna 9, 50-328 WrocławAbstrakt
Małżeństwo i rodzina to ważna kwestia w nauczaniu biskupów w listach wielkopostnych. Kanwa czasowa (1979-2005) osadza je głęboko na nauczaniu Jana Pawła II, szczególnie na bardzo ważnej programowo adhortacji apostolskiej Familiaris consortio. Nauczanie podkreśla potrzebę istnienia małżeństwa i rodziny w dzisiejszym świecie. Małżeństwo to przymierze kobiety i mężczyzny uświęcone sakramentem. Za widzialnym znakiem sakramentu kryje się niewidzialna łaska, której udziela sam Bóg. W tej łasce sakramentu małżeństwa uczestniczy także rodzina, która jest obdarowana więzią sakramentalną. A takie praktyki jak modlitwa, wspólne rozmowy, czystość serca, Eucharystia, przyczyniają się do doświadczenia tej łaski bardzo konkretnie w codziennym życiu. Biskupi nie tylko formułują pozytywne przesłanie o małżeństwie i rodzinie, ale i ukazują zagrożenia niesione przez różne trendy kultury współczesnej. To wpływ świata współczesnego zawęża prawdziwe rozumienie małżeństwa i rodziny do związków wyłącznie świeckich, takich jak: konkubinaty, mieszkanie przed ślubem mężczyzny i kobiety razem, czy nawet tworzeniu nowych kategorii małżeństw, przeciwstawnych nauczaniu biblijnemu, jak związków jednopłciowych (kobiety z kobietą czy mężczyzny z mężczyzną). Analiza listów wielkopostnych i wyłuskanie z nich treści dotyczących małżeństwa i rodziny pokazuje, że przesłanie to jest ciągle aktualne i mimo upływających lat, nic nie straciło na wartości.
Słowa kluczowe:
rodzina, małżeństwo, przymierze, wierność, wychowanie, rozwódBibliografia
Biela B., Rodzina jako komunia życia i miłości w Domowym Kościele Ruchu Światło-Życie, StPast 5 (2009).
Celary I., Domowy Kościół fundamentalnym obszarem katechezy rodzinnej, StPast 5 (2009).
Dyczkowski A., List Pasterski na Wielki Post, GWK 1-4 (1994).
Gocłowski T., „Wielki Post – czasem chrześcijańskiego odrodzenia przez rodzinę”. Orędzie Wielkopostne Metropolity Gdańskiego, MDG 4-6 (1994).
Gocłowski T., List Pasterski Biskupa Gdańskiego na Wielki Post „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15), MDG 29(1985).
Gocłowski T., Moja świadomość przynależności do Chrystusowego Kościoła (Orędzie Biskupa Gdańskiego na Wielki Post R.P. 1992), MDG 1-3 (1992).
Gołębiewski M., List pasterski biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego na Wielki Post 1999 r., KKWD 26 (1999).
Gulbinowicz H., Wielkopostny List Pasterski Metropolity Wrocławskiego do duchowieństwa i wiernych Archidiecezji Wrocławskiej, WWK 3 (1990).
Jeż I., List Biskupa Koszalińsko-Kołobrzeskiego na Wielki Post R.P. 1986 o utracie poczucia grzechu, KKWD 14 (1986).
Jeż I., List Pasterski Biskupa Koszalińsko-Kołobrzeskiego na Wielki Post 1979 r. o rodzinie jako domowym kościele, KKWD 4 (1979).
Jeż I., List Pasterski Biskupa Koszalińsko-Kołobrzeskiego na Wielki Post R.P. 1981, KKWD 3 (1981).
Kaczmarek L., Wielkopostny List Pasterski, MDG 1-2 (1980).
Kamiński Z., List do kapłanów, sióstr zakonnych, katechetów oraz członków ruchów i stowarzyszeń katolickich na Wielki Post 2002 R., Prezb 30 (2002).
Kamiński Z., List Pasterski na Wielki Post 1994. „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1,15), MPP 79 (1994).
Kamiński Z., List Pasterski na Wielki Post o misji kapłana we współczesnym świecie (do doczytania w III lub IV niedzielę Wielkiego Postu), Prezb 3-4 (2004).
Kamiński Z., List Pasterski na Wielki Post Roku Jubileuszowego 2000, Prezb 28 (2000).
Knotz K., Seks jakiego nie znacie. Dla małżonków kochających Boga, Częstochowa 2009.
Majdański K., „Pojednanie i pokuta”. List Pasterski Biskupa Szczecińsko-Kamieńskiego odczytany czasie wszystkich Mszy św. w I niedzielę Wielkiego Postu, 24 II 1985, Prezb 13 (1985).
Mazur J., List Biskupa Siedleckiego na Wielki Post, WDP 4-5 (1984).
Mazur J., List Pasterski Biskupa Siedleckiego na Wielki Post. „Weźmij to dziecię i wychowaj mi, ja tobie dam twą zapłatę” (Wj 2,9), WDS 63 (1994).
Mierzwiński B., Zjawisko bezrobocia i jego skutki w życiu rodzinnym, w: Komisja Duszpasterska Episkopatu Polski, „Nowa ewangelizacja u progu Trzeciego tysiąclecia”. Program duszpasterski na rok 2000/2001, Katowice 2000.
Murawski Cz., Ewangelizacja rodziny w nauczaniu Jana Pawła II, w: Komisja Duszpasterska Episkopatu Polski, „Nowa ewangelizacja u progu Trzeciego tysiąclecia”. Program duszpasterski na rok 2000/2001, Katowice 2000.
Muszyński H., Wielkopostny list pasterski Arcybiskupa Metropolity Gnieźnieńskiego „Wychowanie do trzeźwości – zadaniem rodziny”, WAG 2 (1994).
Nossol A., List Pasterski Biskupa Opolskiego na Wielki Post 1994 „Rodzina szkołą miłości, solidarności i pokoju”, WUDO 6 (1994).
Pacholak P., Ku duszpasterstwu kościoła domowego, StPast 5 (2009).
Porosło K., Liturgia Jezusa Chrystusa. O uwielbieniu Boga i uświęceniu człowieka, Kraków 2015.
Rachwalik W., Domowy Kościół, Communio 6 (1986).
Stala J., Charyzmat rodziny i realizowana przez nią edukacja religijna, StPast 5 (2009).
Stefanek S., List pasterski Biskupa Łomżyńskiego na Wielki Post roku 1998, Roku Ducha Świętego, ŁWD 60 (1998).
Stroba J., Wielkopostny List Pasterski Arcybiskupa Metropolity Poznańskiego o rodzinie, MkAP 4 (1979).
Szlaga J., List pasterski biskupa pelplińskiego na Wielki Post Roku Pańskiego 1994, MDP 3 (1994).
Śmigielski A., List Biskupa Sosnowieckiego na Wielki Post 1997 r., SWD 1-3 (1997).
Świerzawski W., List Pasterski Biskupa Sandomierskiego na Wielki Post i Wielkanoc 1995, KDS 1-3 (1995).
Vernay J., Draillard B., Stwierdzenie nieważności małżeństwa. Praktyczny przewodnik, Poznań 2014.
Wieczorek J., Słowo Pasterskie na Wielki Post w Międzynarodowym Roku Rodziny „Rodzina w Bożym Przymierzu”, WDG 3 (1994).
Wyszyński S., Słowo Prymasa Polski do duszpasterzy i wiernych na czas odnowy wielkopostnej (1981), WAW 71 (1981).
Ziemba W., List Pasterski Biskupa Ełckiego na Wielki Post 1994, KUDE 1/5 (1994).
Zimoń D., Głosić z nową mocą prawdę o małżeństwie i rodzinie. List pasterski na Wielki Post, WA 73 (2005).
Zimoń D., List pasterski Biskupa Katowickiego na Wielki Post 1990 roku – Ewangelizacja rodziny i przez rodzinę, WA 58 (1990).
Katedra Pedagogiki Ogólnej, Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu, ul. Katedralna 9, 50-328 Wrocław
