Próba umiejscowienia „gender studies” w ramach fundamentalnych metafizyczno-teoriopoznawczych nastawień do rzeczywistości. Kilka wskazówek dla krytyków „gender studies”
Zdzisław Kieliszek
Katedra Filozofii i Antropologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0002-0723-5422
Abstrakt
Autor podzielił tekst na pięć części. W pierwszej krótko zaprezentował najważniejsze strony w toczonej coraz gwałtowniej dyskusji nad badaniami społeczno-kulturowej tożsamości płciowej. Zasugerował także, że określenie miejsca gender studies w obrębie podstawowych metafizyczno-teoriopoznawczych stanowisk umożliwia wskazanie najważniejszych kierunków, w których winna podążyć krytyka gender studies. Część druga została poświęcona charakterystyce podstawowych metafizyczno-teoriopoznawczych nastawień do rzeczywistości. Kolejno autor zaprezentował: metafizyczny realizm, metafizyczny idealizm, teoriopoznawczy realizm oraz teoriopoznawczy idealizm. W partii trzeciej omówione zostały najważniejsze założenia, tezy oraz postulaty stawiane w ramach gender studies. Czytelnik może zapoznać się z przedstawicielami gender studies, ich poglądami i założeniami. W części czwartej ukazano punkty styczne, napięcia oraz sprzeczności pomiędzy gender studies a kluczowymi metafizyczno-teoriopoznawczymi stanowiskami. W części ostatniej autor dochodzi do przekonania, że gender studies wydają się być przejawem idealistyczno-metafizycznego oraz realistyczno-teoriopoznawczego nastawienia do rzeczywistości. Na tej podstawie formułuje pięć najważniejszych wskazań, które winni uwzględnić krytycy gender studies.
Słowa kluczowe:
gender studies, krytyka gender studies, metafizyczny realizm, metafizyczny idealizm, teoriopoznawczy realizm, teoriopoznawczy idealizmBibliografia
Allison A., „Japońskie matki i >>obentō<<: pudełko z drugim śniadaniem jako ideologiczny aparat państwa”, przeł. A. Ostolski, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Blume T., „Idealismus“, Online-Wörterbuch Philosophie: Das Philosophielexikon im Internet, http://www.philosophie-woerterbuch.de/online-woerter-buch/?tx_gbwbphilosophie_main%5Bentry%5D=422&tx_gbwbphilosophie_main%5Baction%5D=show&tx_gbwbphilosophie_main%5Bcontroller%5D=Lexicon&cHash=8fbc3e498da45f0f3350bae76ac8677a (31.01.2014).
Bräuer H., „Realismus“, Online-Wörterbuch Philosophie: Das Philosophielexikon im Internet, http://www.philosophie-woerterbuch.de/online-woerter-buch/?tx_gbwbphilosophie_main%5Bentry%5D=758&tx_gbwbphilosophie_main%5Baction%5D=show&tx_gbwbphilosophie_main%5Bcontroller%5D=Lexicon&cHash=72f15c0a0ff31eec7c0b6838d4a7e931 (31.01.2014).
Brenner S.A., „Dlaczego kobiety rządzą w domu: nowe spojrzenie na jawajskie ideologie płci kulturowej”, przeł. M. Rajtar, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organiza-cja społeczna”, Warszawa 2007.
Channa S.M., „Hinduska kobieta: konstrukt i prawda w dobie globalizacji”, przeł. M. Bierca, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Collier J.F., Rosaldo M.Z., Yanagisako S., „Czy rodzina istnieje? Nowe ujęcia antropologiczne”, w: R.E. Hry-ciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, War-szawa 2007.
Goddard V.A., „>>Dziewica i państwo<<. Płeć i polityka w Argentynie”, przeł. R.E. Hryciuk, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Hayek von F.A., „Nadużycie rozumu”, tłum. Z. Simbierowicz, Warszawa 2013.
Hoodfar H., „Zasłona w ich umysłach i na naszych głowach: muzułmanki i praktyki zasłaniania”, przeł. M. Elas, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Hryciuk R.E., Kościańska A., „Wstęp”, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa an-tropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
http://episkopat.pl/dokumenty/5545.1,List_pasterski_na_Niedziele_Swietej_Rodziny_2013_roku.html (24.02.2014).
http://genderstudies.pl/ (3.01.2014).
http://www.nauka.gov.pl/g2/oryginal/2014_01/a744022cd1a5fee464c8c8f303ce698e.pdf (24.02.2014).
http://www.niedziela.pl/artykul/110032/nd/Pracownicy-naukowi-polskich-uczelni (24.02.2014).
http://www.osservatoreromano.va/pl/news/bozy-punkt-widzenia#.Uwsh7bCYbZ4 (24.02.3013).
http://www.stowarzyszeniefidesetratio.pl/Presentations0/14-06Regnerus.pdf (25.02.2014).
Judycki S., „Realizm i idealizm: Struktura problemu”, Analiza i Egzystencja 9 (2009).
Kiereś H., „Idealizm”, w: A. Maryniarczyk (red.), „Powszechna encyklopedia filozofii”, t. 4, Lublin 2003.
Krąpiec M.A., „Realizm poznawczy”, w: A. Maryniarczyk (red.), „Powszechna encyklopedia filozofii”, t. 8, Lublin 2007.
Lee Bartky S., „Foucault, kobiecość i unowocześnienie władzy patriarchalnej”, przeł. K. Gawlicz, M. Starnaw-ski, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 2, „Kobiecość, mę-skość, seksualność”, Warszawa 2007.
Llewelyn-Davies M., „Kobiety, wojownicy i patriarchowie”, przeł. A. Ostolski, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Martin E., „Jajo i plemnik. Naukowy romans”, przeł. J. Włodarczyk, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 2, „Kobiecość, męskość, seksualność”, Warszawa 2007.
Morris M.W., Leung K., Ames D., Lickel B., “Views from Inside and Outside: Integrating Emic and Etic Insights about Culture and Lustice Judgment”, Academy of
Maaagement Review 24 (4) (1999), http://www.columbia.edu/~da358/publications/etic_emic.pdf (7.01.2014).
Okely J., „Uprzywilejowane, wyćwiczone i ułożone. Szkoły z internatem dla dziewcząt”, przeł. M. Petryk, A. Kościańska, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 2, „Kobie-cość, męskość, seksualność”, Warszawa 2007.
Vance C.S., „Konstruktywizm społeczny. Kłopoty z historią seksualności”, przeł. A. Kościańska, w: R.E. Hry-ciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 2, „Kobiecość, męskość, seksual-ność”, Warszawa 2007.
Werbner P., „Upolitycznione macierzyństwo i feminizacja obywatelstwa: ruchy kobiece i transformacja sfery publicznej”, przeł. K. Stańczak-Wiślicz, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Whitehead H., „Łuk i nosidełko. Nowe spojrzenie na zinstytucjonalizowany homoseksualizm wśród Indian Ameryki Północnej”, przeł. A. Kościańska, M. Petryk, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 2, „Kobiecość, męskość, seksualność”, Warszawa 2007.
Yanagisako S.J., Collier J.F., „O ujednoliconą analizę płci kulturowej i pokrewieństwa”, przeł. E. Klekot, w: R.E. Hryciuk, A. Kościańska (red.), „>>Gender<< perspektywa antropologiczna”, t. 1, „Organizacja społeczna”, Warszawa 2007.
Katedra Filozofii i Antropologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0002-0723-5422