Teistyczna interpretacja wybranych aspektów kosmologii. Józefa Turka ujęcie relacji nauka-wiara
Wojciech Kotowicz
Instytut Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych (doktorant), Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 LublinAbstrakt
Od wieków dziedziny nauki i religii współistnieją ze sobą, choć często zdarzały się nieporozumienia i konflikty. Józef Turek w swej działalności naukowej zajmował się relacją nauki i wiary. Artykuł z jednej strony pokazuje nieporozumienia, które narosły przez wieki i opisuje źródła konfliktu między nauką a wiarą po obu stronach. Analizuje również klasyczne argumenty, które ukazują ten konflikt, demaskując za Turkiem ich bezzasadność. Z drugiej zaś strony opisany jest fakt ujęcia przez Turka kosmicznych koincydencji jako subtelnych dostrojeń i próba teistycznej argumentacji tego faktu, jako najbardziej, jego zdaniem, zasadnej.
Słowa kluczowe:
związki kosmologiczne, relacja nauka-wiara, big bang, nieskończoność-skończoność wszechświata, Józef TurekBibliografia
Barrow J.D., „Teorie Wszystkiego. W poszukiwaniu ostatecznego wyjaśnienia”, Kraków 1995.
Barrow J.D., Tipler F.J., „The Anthropic Cosmological Principle”, Oxford 1986.
Carroll W.E., „Eppur si muove: legenda >>sprawy Galileusza<<”, Roczniki Filozoficzne 57 (2) (2009).
Dąbek D., „Ksiądz Profesor Józef Turek – Uczony, Pedagog, Duszpasterz”, Roczniki Filozoficzne 59 (2) (2011).
Hawking S., „Krótka historia czasu. Od Wielkiego Wybuchu do czarnych dziur”, Warszawa 1990.
Heller M., „Wszechświat i słowo”, Kraków 1981.
Heller M., Liana Z., Mączka J., Skoczny W., „Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie”, Tarnów 2001.
Klimek Z., „Koincydencje dużych liczb kosmologii i mikrofizyki”, Postępy Astronomii 24 (4) (1976).
Kłósak K., „Z zagadnień filozoficznego poznania Boga”, t. I, Kraków 1979.
Leslie J., „Przejawy delikatnego dostrojenia”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 16 (1994).
Liddle A., „Wprowadzenie do kosmologii współczesnej”, Warszawa 2000.
Morales J.M.R., „Kościół i nauka”, Kraków 2003.
Polkinghorne J.C., „Jeden świat. Wzajemne relacje nauki i teologii”, Kraków 2008.
Russell B., „Religia i nauka”, Warszawa 2011.
Skoczny W., „Dramat >>bystrzejszych od rysiów<< – Galileusz a Kościół”, w: R. Janusz, B. Lisiak, J. Poznański (red.), „Nauka – Wiara – Katecheza. Jak mówić o relacjach nauka – wiara w katechezie?”, Kraków 2002.
Smolin L., „Życie wszechświata”, Warszawa 1997.
Turek J., „Filozoficzne wyjaśnianie subtelnych dostrojeń wszechświata do życia biologicznego”, w: E. Wiszowaty, K. Parzych-Blakiewicz (red.), „Teoria ewolucji a wiara chrześcijan”, Olsztyn 2010.
Turek J., „Filozoficzno-światopoglądowe implikacje dynamicznego obrazu Wszechświata”, w: M. Heller, S. Budzik, S. Wszołek (red.), „Obrazy świata w teologii i naukach przyrodniczych”, Tarnów 1996.
Turek J., „Kosmiczne uwarunkowania ewolucji biologicznej”, Forum Teologiczne 9 (2008).
Turek J., „Kosmologia Alberta Einsteina i jej filozoficzne uwarunkowania”, Lublin 1982.
Turek J., „Kosmologiczny kontekst formułowanych współcześnie argumentów teistycznych”, Roczniki Filozoficzne 56 (1) (2008).
Turek J., „Możliwości teistycznych preferencji w filozoficznych wyjaśnieniach kosmicznych koincydencji”, w: I.S. Ledwoń, K. Kaucha, Z. Krzyszowski, J. Mastej, A. Pietrzak (red.), „Scio cui Credidi. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. Rocznicę urodzin”, Lublin 2007.
Turek J., „Możliwości wyjaśnienia kosmicznych koincydencji w ramach wheelerowskiej wersji Hipotezy Wielu Wszechświatów”, Filozofia Nauki 14 (1) (2006).
Turek J., „Tomaszowe ujęcie czasowej nieskończoności Wszechświata w świetle współczesnej kosmologii”, Roczniki Filozoficzne 34 (3) (1986).
Turek J., „Ważniejsze źródła konfliktu nauka – wiara”, w: R. Janusz, B. Lisiak, J. Poznański (red.), „Nauka – Wiara – Katecheza. Jak mówić o relacjach nauka – wiara w katechezie?”, Kraków 2002.
Turek J., „Wszechświat czasowo nieskończony i stworzony”, Studia Warmińskie 28 (1991).
Turek J., „Wyjaśnianie antropiczne w kosmologii”, Roczniki Filozoficzne 54 (2) (2006).
Whitehead A.N., „Nauka i świat nowożytny”, Kraków 1987.
Życiński J., „Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego”, Lublin 2002.
Życiński J., „Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej”, Lublin 2000.
Życiński J., „Sprawa Galileusza”, Kraków 1991.
Życiński J., „Wszechświat emergentny. Bóg w ewolucji przyrody”, Lublin 2009.
Barrow J.D., Tipler F.J., „The Anthropic Cosmological Principle”, Oxford 1986.
Carroll W.E., „Eppur si muove: legenda >>sprawy Galileusza<<”, Roczniki Filozoficzne 57 (2) (2009).
Dąbek D., „Ksiądz Profesor Józef Turek – Uczony, Pedagog, Duszpasterz”, Roczniki Filozoficzne 59 (2) (2011).
Hawking S., „Krótka historia czasu. Od Wielkiego Wybuchu do czarnych dziur”, Warszawa 1990.
Heller M., „Wszechświat i słowo”, Kraków 1981.
Heller M., Liana Z., Mączka J., Skoczny W., „Nauki przyrodnicze a teologia: konflikt i współistnienie”, Tarnów 2001.
Klimek Z., „Koincydencje dużych liczb kosmologii i mikrofizyki”, Postępy Astronomii 24 (4) (1976).
Kłósak K., „Z zagadnień filozoficznego poznania Boga”, t. I, Kraków 1979.
Leslie J., „Przejawy delikatnego dostrojenia”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 16 (1994).
Liddle A., „Wprowadzenie do kosmologii współczesnej”, Warszawa 2000.
Morales J.M.R., „Kościół i nauka”, Kraków 2003.
Polkinghorne J.C., „Jeden świat. Wzajemne relacje nauki i teologii”, Kraków 2008.
Russell B., „Religia i nauka”, Warszawa 2011.
Skoczny W., „Dramat >>bystrzejszych od rysiów<< – Galileusz a Kościół”, w: R. Janusz, B. Lisiak, J. Poznański (red.), „Nauka – Wiara – Katecheza. Jak mówić o relacjach nauka – wiara w katechezie?”, Kraków 2002.
Smolin L., „Życie wszechświata”, Warszawa 1997.
Turek J., „Filozoficzne wyjaśnianie subtelnych dostrojeń wszechświata do życia biologicznego”, w: E. Wiszowaty, K. Parzych-Blakiewicz (red.), „Teoria ewolucji a wiara chrześcijan”, Olsztyn 2010.
Turek J., „Filozoficzno-światopoglądowe implikacje dynamicznego obrazu Wszechświata”, w: M. Heller, S. Budzik, S. Wszołek (red.), „Obrazy świata w teologii i naukach przyrodniczych”, Tarnów 1996.
Turek J., „Kosmiczne uwarunkowania ewolucji biologicznej”, Forum Teologiczne 9 (2008).
Turek J., „Kosmologia Alberta Einsteina i jej filozoficzne uwarunkowania”, Lublin 1982.
Turek J., „Kosmologiczny kontekst formułowanych współcześnie argumentów teistycznych”, Roczniki Filozoficzne 56 (1) (2008).
Turek J., „Możliwości teistycznych preferencji w filozoficznych wyjaśnieniach kosmicznych koincydencji”, w: I.S. Ledwoń, K. Kaucha, Z. Krzyszowski, J. Mastej, A. Pietrzak (red.), „Scio cui Credidi. Księga pamiątkowa ku czci Księdza Profesora Mariana Ruseckiego w 65. Rocznicę urodzin”, Lublin 2007.
Turek J., „Możliwości wyjaśnienia kosmicznych koincydencji w ramach wheelerowskiej wersji Hipotezy Wielu Wszechświatów”, Filozofia Nauki 14 (1) (2006).
Turek J., „Tomaszowe ujęcie czasowej nieskończoności Wszechświata w świetle współczesnej kosmologii”, Roczniki Filozoficzne 34 (3) (1986).
Turek J., „Ważniejsze źródła konfliktu nauka – wiara”, w: R. Janusz, B. Lisiak, J. Poznański (red.), „Nauka – Wiara – Katecheza. Jak mówić o relacjach nauka – wiara w katechezie?”, Kraków 2002.
Turek J., „Wszechświat czasowo nieskończony i stworzony”, Studia Warmińskie 28 (1991).
Turek J., „Wyjaśnianie antropiczne w kosmologii”, Roczniki Filozoficzne 54 (2) (2006).
Whitehead A.N., „Nauka i świat nowożytny”, Kraków 1987.
Życiński J., „Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego”, Lublin 2002.
Życiński J., „Inspiracje chrześcijańskie w powstaniu nauki nowożytnej”, Lublin 2000.
Życiński J., „Sprawa Galileusza”, Kraków 1991.
Życiński J., „Wszechświat emergentny. Bóg w ewolucji przyrody”, Lublin 2009.
Kotowicz, W. (2013). Teistyczna interpretacja wybranych aspektów kosmologii. Józefa Turka ujęcie relacji nauka-wiara. Studia Warmińskie, 50, 55–68. https://doi.org/10.31648/sw.187
Wojciech Kotowicz
Instytut Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych (doktorant), Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
Instytut Filozofii Przyrody i Nauk Przyrodniczych (doktorant), Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin
