Ślady języka pruskiego w wybranych niemieckich nazwach polskich rzek oraz miejscowości Warmii i Mazur
Piotr Owsiński
Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Jagielloński, ul. Czapskich 4, 31-110 KrakówAbstrakt
W artykule przedstawiono fenomen pruskich zapożyczeń do języka niemieckiego, jak również próbę interpretacji wybranych nazw rzek i miejscowości Warmii oraz Mazur. Analizowano materiał językowy sprzed prac komisji mającej za zadanie dokonać standaryzacji polskiego nazewnictwa obiektów geograficznych po II wojnie światowej. We wstępie autor przedstawia krótko i zwięźle pruskie plemiona oraz wspomina o pracy Komisji Ustalania Nazw Miejscowości i Obiektów Fizjograficznych, która po 1945 r. nadawała polskie nazwy obiektom geograficznym w Polsce. W pierwszej części pracy czytamy o pruskich śladach w niemieckich nazwach rzek, które nierzadko należą do najstarszych określeń w danym języku na danym terenie. W drugiej części artykułu autor skoncentrował się na nazwach polskich miejscowości, w nazwach których można dostrzec pruskie nawiązania. Celem artykułu jest zatem przeprowadzenie dowodu na to, że język pruski po dzień dzisiejszy pozostaje żywy i jest obecny w polskich i niemieckich nazwach geograficznych, mimo że nie ma już mieszkańców Prus posługujących się tym językiem.
Słowa kluczowe:
etymologia, starzy Prusowie, rzeka, miejsce, kamuflaż, językBibliografia
„Elbinger Preussisches Vokabular von Peter Holczwesscher aus Marienburg“, http://donelaitis.vdu.lt/prussian/Elbin.pdf (14.08.2013).
Białuński G., „Stan badań historycznych nad dziejami Prusów po 1945 roku”, in: Pruthenia, Bd. 1, Olsztyn 2006.
DUDEN, Das Herkunftswörterbuch. Etymologie der deutschen Sprache. Die Geschichte der deutschen Wörter bis zur Gegenwart, Bd.7, Mannheim-Leipzig-Wien-Zürich 2007.
Dusburg v. P., „Chronik des Preussenlandes (Petri de Dusburg Chronica terre Prussie)“, Darmstadt 1984.
Kawiński P., „Organizacja pogańskiej przestrzeni sakralnej Prusów na tle osadnictwa w okresie plemiennym – przykład Pomezanii, Pogezanii i Warmii”, in: Pruthenia, Bd. VI, Olsztyn 2011.
Kętrzyński W., „O ludności polskiej w Prusiech niegdyś krzyżackich”, Lwów 1882.
Kilian L., „Zu Herkunft und Sprache der Prußen. Mit Wörterverzeichnis Deutsch-Prußisch“, Bonn 1980.
Łowmiański H., „Prusy – Litwa – Krzyżacy”, Warszawa 1989.
Okulicz-Kozaryn Ł., „Życie codzienne Prusów i Jaćwięgów w wiekach średnich (IX-XIII w.)”, Warszawa 1983.
Rymut K., „Nazwy miast Polski”, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987.
Sarnowsky J., „Der Deutsche Orden – Entwicklung und Strukturen im Mittelalter“, http://www1.uni-hamburg.de/Landesforschung/Literatur/Entwicklung1.htm (14.08.2013).
Toeppen M., „Historia Mazur. Przyczynek do dziejów krainy i kultury pruskiej”, Olsztyn 1998.
Instytut Filologii Germańskiej, Uniwersytet Jagielloński, ul. Czapskich 4, 31-110 Kraków
