Możliwość religijnego doświadczenia w świeckim samorozumieniu człowieka
Marek Żmudziński
Katedra Teologii Dogmatycznej i Fundamentalnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 OlsztynAbstrakt
Doświadczenie jest dla człowieka punktem wyjścia w rozumieniu siebie i relacji z otaczającą rzeczywistością. Dominującym dziś sposobem pojmowania doświadczenia jest to, wypracowane przez skrajny empiryzm, w którym znaczenie ma przede wszystkim percepcja zmysłowa, obserwacja i eksperyment. Eliminuje to już w założeniu możliwość doświadczenie wymiaru transcendentnego. Wnikliwa analiza świeckiej egzystencji człowieka wykazuje jednak na różnicę między teoretycznym jej opisem a realnie przeżywaną. Świeckie samorozumienie pomija bowiem wymiar tajemnicy i tego, co nieskończone. Nie stawia pytania o sens rzeczywistości, w szczególności wobec cierpienia, przemijania i śmierci. Choć są to elementy doświadczenia, nie zawsze wyraźne i jasno wyartykułowane, to jednak prowadzą do postawienia problemu transcendencji i rodzą potrzebę adekwatnego języka religijnego. Nie są to też wprost przeżycia czy doświadczenia religijne, ale otwierają taką możliwość.
Słowa kluczowe:
doświadczenie, wiara, człowiek, sekularyzacja, egzystencja, świeckość, tajemnicaBibliografia
Durandeaux J., „Żywe pytanie do >>martwego Boga<<”, tłum. E. Rutkowska, Warszawa 1971.
Gilkey L., „Nazwanie wichru. Odnowa języka religijnego”, tłum. T. Mieszkowski, Warszawa 1976.
Kasper W., „Rzeczywistość wiary”, tłum. J. Piesiewicz, Warszawa 1979.
Kowalczyk S., „Drogi ku Bogu”, Wrocław 1983.
Krenzer F., „Taka jest nasza wiara”, tłum. E. Wycisk, P. Waszczenko, Paris 1981.
Mariański J., „Religia, jako źródło sensu życia”, Collectanea Theologica 1 (1984).
Ożóg E., „Funkcja wiary w rozwoju osobowości człowieka”, w: R. Dąbrowski (red.), „Otwarci w wierze”, Kraków 1974.
Rahner K., „O możliwości wiary dzisiaj”, tłum. A. Morawska, Kraków 1983.
Rahner K., „Podstawowy wykład wiary”, tłum. T. Mieszkowski, Warszawa 1987.
Rahner K., „W poszukiwaniu skrótu wiary chrześcijańskiej”, w: „Wiara katolicka w dialogu”, tłum. M. Bocheńska, Warszawa 1970.
Rogowski R., „Światłość i tajemnica”, Katowice 1986.
Schrijver de G., „Wiara jako akt ogołocenia i jej przedmiot”, tłum. L. Balter, Communio 4 (1981).
Smith J.E., „Doświadczenie i Bóg”, tłum. D. Petsch, Warszawa 1971.
Tilich P., „Dynamika wiary”, tłum. A. Szostkiewicz, Poznań 1987.
Zdybicka Z., „Dlaczego religia? Antropologiczne podstawy religii”, w: Z. Zdybicka (red.), „Nauka. Światopogląd. Religia”, Warszawa 1989.
Życiński J., „Głębia bytu”, Poznań 1988.
Katedra Teologii Dogmatycznej i Fundamentalnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
