Ideologia "gender" a różnica płci w aspekcie prawa do rodziny - zarys regulacji prawnych
Lucjan Świto
Katedra Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 OlsztynAbstrakt
Prawo do rodziny jest jednym z podstawowych praw człowieka, które jest określone i chronione w licznych aktach ustawodawczych obowiązujących systemów prawnych. Nie sposób jednakże nie dostrzec, że przeobrażenia społeczne XX wieku a wraz z nimi nowe nurty myślowe coraz bardziej podważają fundamentalne aksjomaty odnoszące się do człowieka i jego tożsamości płciowej. Wyrazem tego jest ideologia gender, która odrzucając dychotomiczny podział społeczeństwa na dwie płcie przez wprowadzenie „płci kulturowej” (społecznej) nie utożsamionej z płcią biologiczną, zakwestionowała „tradycyjny” sposób myślenia o rodzinie. Prezentowany artykuł w oparciu o analizę prawa polskiego, europejskiego i kanonicznego jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy ideologia gender przeniknęła do sfery prawa i czy w związku z tym grozi nam redefinicja pojęcia rodziny i małżeństwa? Analiza wymienionych trzech porządków prawnych prowadzi do wniosku, iż genderyzm jest wyraźnie obcy prawodawstwu kanonicznemu, a w aktualnym prawie polskim dostrzec można jedynie jego pewne symptomy. Natomiast najbardziej szeroko idee gender zostały implementowane do prawa europejskiego, a gender mainstreaming w tym obszarze jest wysoce skuteczny. Redefinicja rodziny w prawie europejskim stała się już faktem a jej recypowanie do porządków prawnych poszczególnych krajów członkowskich (nawet tych uchodzących za dość konserwatywne jak Polska), przy utrzymaniu i promowaniu optyki gender może być już tylko kwestią czasu.
Słowa kluczowe:
rodzina, małżeństwo, ideologia gender, prawo europejskie, kanoniczne prawo małżeńskie, polskie prawo rodzinneBibliografia
„W trosce o pełnię wiary. Dokumenty Kongregacji Nauki Wiary 1966-1994”, Tarnów 1995.
Adamczyk M., „Zmiana płci w świetle aktualnego stanu prawnego”, Przegląd sądowy 11-12 (2006).
Chwyć H., „Zawarcie małżeństwa w prawie polskim. Poradnik dla kierowników Urzędów Stanu Cywilnego”, Lublin 1998.
Ciepła H. (red.), „Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz”, Warszawa 2009.
Daniluk P., „Prawne aspekty >>chirurgicznej zmiany płci<< u transseksualistów (Uwagi de lege ferenda)”, Państwo i Prawo 5 (2007).
Dzięga A., „Co to jest transseksualizm?”, Ius Matrimoniale 3 (1992).
Dzięga A., „Wpływ transseksualizmu na zdolność osoby do zawarcia małżeństwa. Uwagi i pytania”, w: „Kościelne prawo procesowe. Materiały i studia”, t. 1, Lublin 1999.
Erlebach G., „Tożsamość seksualna a nieważność związku małżeńskiego według najnowszej jurysprudencji rotalnej (1983-1994). Zarys systematyczny”, w: B. Zubert (red.), „Tożsamość seksualna nupturientów a zdolność do zgody małżeńskiej”, Opole 1998.
Ewertowski S., „Karta Praw Podstawowych UE w kontekście gender mainstreaming”, w: M. Machinek (red.), „Idea gender jako wyzwanie dla teologii”, Olsztyn 2009.
Filar M., „Prawne i społeczne aspekty transseksualizmu”, w: M. Filar (red.), „Prawo a medycyna u progu XX wieku”, Toruń 1987.
Hambura S., Muszyński M., „Karta Praw Podstawowych z komentarzem”, Bielsko-Biała 2001.
http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_20030731_homosexual-unions_pl.html (29.12.2009).
Imieliński K., Dulko S., „Przekleństwo Androgyne. Transseksualizm: mity i rzeczywistość”, Warszawa 1988.
Jasudowicz T., „Prawa rodziny – prawa w rodzinie w świetle standardów międzynarodowych. Zbiór dokumentów”, Toruń 1999.
Krajewski R., „Prawa i obowiązki seksualne małżonków. Studium prawne nad normą i patologią zachowań”, Warszawa 2009.
Machinek M., „Teologiczna antropologia w konfrontacji z ideą gender”, w: M. Machinek (red.), „Idea gender jako wyzwanie dla teologii”, Olsztyn 2009.
Morciniec P., „Płciowość w teorii gender-krytyka i bilans skutków”, w: P. Morciniec (red.), „Miłość-płciowość-płodność. Aktualne problemy etyki seksualnej”, Opole 2007.
Nazar M., „Konkubinat a małżeństwo – wybrane zagadnienia”, w: M. Andrzejewski (red.), „Księga jubileuszowa Prof. dr. hab. Tadeusza Smyczyńskiego”, Toruń 2008.
Nowicki M., „Europejski Trybunał Praw Człowieka. Orzecznictwo”, t. 2, Zakamycze 2002.
Nowicki M., „Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 2008”, Warszawa 2009.
Nowicki M., „Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 1999-2004”, Zakamycze 2005.
Opalach C., „Rodzina wobec adopcji dzieci przez pary homoseksualne w kontekście >>gender mainstreaming<<”, w: M. Machinek (red.), „Idea gender jako wyzwanie dla teologii”, Olsztyn 2009.
Rozental M., „O zmianie płci metrykalnej de lege ferenda”, Państwo i Prawo 10 (1991).
Smyczyński T., „Czy potrzebna jest regulacja prawna pożycia konkubenckiego (heteroseksualnego i homoseksualnego)”, w: P. Kasprzyk (red.), „Prawo rodzinne w Polsce i w Europie. Zagadnienia wybrane”, Lublin 2005.
Stawniak H., „Niemoc płciowa jako przeszkoda do małżeństwa”, Warszawa 2000.
Szewczyk R., „Status prawny osoby >>zmieniającej<< płeć w dokumentach Unii Europejskiej i w nauczaniu Kościoła Katolickiego”, w: M. Machinek (red.), „Idea gender jako wyzwanie dla teologii”, Olsztyn 2009.
Wyrostkiewicz M., „Główne idee i status filozofii gender”, w: M. Machinek (red.), „Idea gender jako wyzwanie dla teologii”, Olsztyn 2009.
Katedra Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
