O odnowioną teologię sakramentu kapłaństwa
Marek Jan Tatar
Katedra Teologii Duchowości, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawahttps://orcid.org/0000-0002-7161-8196
Abstrakt
Sakrament kapłaństwa w całej przestrzeni rozwoju Kościoła i jego obecności w cywilizacji należy do kluczowych zagadnień. Świadczy to o jego znaczeniu a także konieczności podejmowania nieustannej refleksji w kontekście wyzwań wynikających z rozwoju cywilizacyjnego. Teologia kapłaństwa to także niezwykle istotny aspekt posiadający charakter wielowymiarowy i jako taki jest przedmiotem wielu dziedzin teologicznych a także poza teologicznych. Szczególnego znaczenia nabiera współcześnie refleksja nad jego relacją w stosunku do kapłaństwa wspólnego wszystkich wiernych wynikającego z sakramentalnego chrztu. Współczesne wyzwania wynikające z rozwoju kultury ponowoczesności domagają się jasnego i precyzyjnego nakreślenia istoty kapłaństwa sakramentalnego. Święcenia kapłańskie, które określają charakter i charyzmat powołanego rodzą nierozerwalną więź sakramentalną z Chrystusem Najwyższym i Jedynym Kapłanem. W tej relacji odnajdujemy właściwą tożsamość charyzmatyczną kapłaństwa. Drugim wymiarem tej charyzmatyczności jest posłannictwo, w którym kapłan występuje in persona Christi. Ten podwójny wymiar charyzmatyczny tworzy właściwy sposób odczytywania i rozumienia tożsamości kapłańskiej. Oznacza to, że kapłan jest niezastępowalny w swoim powołaniu i władzy, którą otrzymuje w sakramencie święceń i jedności ze swoim biskupem. Właściwie rozumiana i odczytywana tożsamość domaga się właściwego przygotowania oraz formacji zarówno kandydatów do kapłaństwa, tych, którzy przyjęli święcenia oraz tych, którzy za to są odpowiedzialni. Wszystkie wymiary formacji muszą być właściwie zintegrowane. Właściwym elementem integrującym w procesie formacji permanentnej jest specyficzna duchowość kapłańska. Oznacza to, że ze zjednoczenia kapłana z Chrystusem wynika to kim jest, a następnie, jakie jest jego posłannictwo. Wspomniane już wyzwania cywilizacyjne domagają się ciągłej pracy nad drogami i metodami tejże formacji. Należy zaznaczyć, że na gruncie teologii pierwszeństwo przyznajemy działaniu łaski, która zakłada naturę ale i udoskonala ją. W ten sposób proces formacyjny broni się przed naturalistyczną bądź spirytualistyczną jednostronnością, o czym przypomniał obecny papież Franciszek mówiąc o dwóch „subtelnych nieprzyjaciołach świętości”, tj. „współczesnym gnostycyzmie” oraz „współczesnym pelagianizmie”.
Słowa kluczowe:
powołanie, kapłaństwo, świętość, formacja, święcenia, apostolstwoBibliografia
Catechism of the Catholic Church, 06.12.2012, https://www.vatican.va/archive/ccc/index.htm (03.03.2020).
Congregation for the Clergy, 08.12. 2016, Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, Vatican, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cclergy/index_en_pres_docuff.htm (15.01.2020).
Congregation for the Clergy, 11.02.2013, Directory for the Ministry and the Life of Priests, Vatican, https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cclergy/index_en_pres_docuff.htm (14.02.2020).
Final Document of the Synod of Bishops, 27.10.2018, Young People, Faith and Vocational Discernment, Vatican http://www.vatican.va/roman_curia/synod/documents/rc_synod_doc_20181027_doc-final-instrumentum-xvassemblea-giovani_en.html (07.01.2020).
Hume Basil, 2000, To be a Pilgrim, St. Paulus Publishing, London.
Jagodziński Marek, 2008, Sakramenty w służbie communio, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
John Paul II, 25.03.1992, Apostolic exhortation Pastores dabo vobis, Vatican, http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_25031992_pastores-dabo-vobis.html (7.01. 2020).
John Paul II, 30.12.1988, Apostolic exhortation Christifideles laici, Vatican, http://www.vatican.va/content/john-paul-ii/en/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_30121988_christifideles-laici.html (10.01.2020).
Messori Vittorio, 1986, Raport o stanie wiary. Z ks. Kardynałem Josephem Ratzingerem rozmawia Vittorio Messori, tr. Oryszyn Z., Wydawnictwo „Michalineum”, Kraków-Warszawa-Struga.
Migut Bogusław, 2000, Kapłan, in: Encyklopedia katolicka, t. VIII, Wydawnictwo Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, s. 680-681.
Pontificale Romanum. Ordo presbyteratus, http://www.liturgialatina.org/pontificale/000.htm (26.02.2020).
Pope Francis, 19.03.2018, Apostolic exhortation Gaudete et exsultate, Vatican, http://www.vatican.va/content/francesco/en/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazione-ap_20180319_gaudete-et-exsultate.html (13.03.2020).
Ratzinger Joseph, 2005, Kościół pielgrzymująca wspólnota wiary, tr. Szymona W., Wydawnictwo „M”, Kraków.
Ratzinger Joseph, 2012, Głosiciele Słowa i słudzy Waszej radości, Opera omnia t. XI, [ed.] Góźdź K., Górecka M., Wydawnictwo KUL, Lublin.
Ratzinger Joseph, 2014, Lud Boży w nauce św. Augustyna o Kościele. Opera omnia, t. I, [ed.] Góźdź K., Górecka M., Wydawnictwo KUL, Lublin.
Schiffman Lawrence H.,1999, Kapłani, in: Encyklopedia Biblijna, [ed.] Achtemeier P.J., tr. Mieszkowski T., Wydawnictwo “Vicatio”, Warszawa, p. 508-511.
Słomka Walerian, 1996, Duchowość kapłańska, Wydawnictwo „Polihymnia”, Lublin.
Słomka Walerian, 2002, Kapłaństwo, in: Leksykon duchowości katolickiej, [ed.] Chmielewski M., Wydawnictwo “M”, Lublin – Kraków, p. 394-398.
Tatar Marek, 2013, Duchowość pokoju w teologii Kardynała Basila Hume’a, Wydawnictwo UKSW, Warszawa.
The Decree on priestly training of the Second Vatican Council Optatam totius, http://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_decree_19651028_optatam-totius_sp.html (07.01.2020).
The Dogmatic Constitution on the Church of the Second Vatican Council Lumen gentium, https://www.vatican.va/archive/hist_councils/ii_vatican_council/documents/vat-ii_const_19641121_lumen-gentium_en.html (07.01.2020).
Wasiukiewicz Anna, 2017, Niebezpieczna psychologia, Wydawnictwo „Monumen”, Poznań.
Katedra Teologii Duchowości, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa
https://orcid.org/0000-0002-7161-8196
