Zamek w Bezławkach i jego domniemywane funkcje administracyjne

Źródła:   Google Scholar

ABDOPSVL = Amtsbücher des Deutschen Ordens um 1450. Pflegeamt zu Seehesten und Vogtei zu Leipe, 2015, hrsg. u. bearb. v. Cordula A. Franzke, Jürgen Sarnowsky (Beihefte zum Preußischen Urkundenbuch, Bd. 3), V&R unipress, Göttingen.   Google Scholar

GStA PK, XX. HA = Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz, Berlin, XX. Hauptabteilung (Historisches Staatsarchiv Königsberg).   Google Scholar

GZB = Das Grosse Zinsbuch des Deutschen Ordens (1414–1438), 1958, hrsg. v. Peter G. Thielen, N. G. Elwert, Marburg.   Google Scholar

MTB = Das Marienburger Tresslerbuch der Jahre 1399–1409, 1896, hrsg. v. Erich Joachim, Thomas & Öppermann, Königsberg i. Pr. (repr.: Knieß, Bremerhaven 1973).   Google Scholar

PUB III/1 = Preußisches Urkundenbuch. Politische (allgemeine) Abteilung, Bd. III, Lief. 1: 1335–1341, 1944, hrsg. v. Max Hein, Gräfe und Unzer, Königsberg/Pr. (repr.: Scientia, Aalen 1961).   Google Scholar

PUB IV = Preußisches Urkundenbuch. Politische (allgemeine) Abteilung, Bd. IV: 1346–1351, 1960, hrsg. v. Hans Koeppen, Elwert, Marburg.   Google Scholar

PUB VI/2 = Preußisches Urkundenbuch. Politische (allgemeine) Abteilung, Bd. VI, Lief. 2: 1367–1371, 2000, hrsg. v. Klaus Conrad, Elwert, Marburg.   Google Scholar

Wigand (H) = Die Chronik Wigands von Marburg. Originalfragmente, lateinische Uebersetzung und sonstige Ueberreste, 1863, hrsg. v. Theodor Hirsch, w: Scriptores rerum Prussicarum. Die Geschichtsquellen der preußischen Vorzeit bis zum Untergange der Ordensherrschaft, Bd. II, Hirzel, Leipzig, s. 453–662.   Google Scholar

Opracowania:   Google Scholar

BKDPOP VI = Die Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, 1896, bearb. v. Adolf Boettischer, H. VI: Masuren, Teichert, Königsberg.   Google Scholar

Benninghoven Friedrich, 1976, Die Burgen als Grundpfeiler des spätmittelalterlichen Wehrwesens im preußisch-livländischen Deutschordenstaat, w: Hans Patze (hrsg.), Die Burgen im deutschen Sprachraum. Ihre rechts- und verfassungsgeschichtliche Bedeutung (Vorträge und Forschungen, Bd. XIX, Tl. I), Thorbecke, Sigmaringen, s. 565‒601.   Google Scholar

Bezławki ‒ ocalić od zniszczenia. Wyniki prac interdyscyplinarnych prowadzonych w latach 2008‒2011, 2013, Arkadiusz Koperkiewicz (red.) (Gdańskie Studia Archeologiczne. Seria Monografie, Nr 3), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.   Google Scholar

Brillowski Wojciech, 2013, Analiza funkcjonalna założenia obronnego w Bezławkach, w: Arkadiusz Koperkiewicz (red.), Bezławki ‒ ocalić od zniszczenia. Wyniki prac interdyscyplinarnych prowadzonych w latach 2008‒2011 (Gdańskie Studia Archeologiczne. Seria Monografie, Nr 3), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 119‒135.   Google Scholar

Białuński Grzegorz, 1996, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początków XVIII wieku – starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 159), OBN, Olsztyn.   Google Scholar

Białuński Grzegorz 2001, Przemiany społeczno-ludnościowe południowo-wschodnich obszarów Prus Krzyżackich i Książęcych (do 1568 roku) (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 195), OBN, Olsztyn.   Google Scholar

Białuński Grzegorz 2002, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie) (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 204), OBN, Olsztyn.   Google Scholar

Biskup Marian, 1967, Trzynastoletnia wojna z Zakonem Krzyżackim 1454–1466, MON, Warszawa.   Google Scholar

Clasen Karl H., 1927, Die mittelalterliche Kunst im Gebiete des Deutschordensstaates Preußen, Bd. I: Die Burgbauten, Gräfe & Unzer, Königsberg i. Pr.   Google Scholar

Dehio Georg, 1952, Handbuch der deutschen Kunstdenkmäler, neu bearb. v. Ernst Gall, Deutschordensland Preußen, bearb. u. Mitwirkung v. Bernhard Schmid, Grete Tiemann, Deutscher Kunstverlag, München–Berlin.   Google Scholar

Dehio (A) = Dehio-Handbuch der Kunstdenkmäler West- und Ostpreußen. Die ehemaligen Provinzen West- und Ostpreußen (Deutschordensland Preußen) mit Bütower und Lauenburger Land, 1993, bearb. v. Michael Antoni, Deutscher Kunstverlag, München–Berlin.   Google Scholar

Haftka Mieczysław 1999, Zamki krzyżackie w Polsce. Szkice z dziejów, Muzeum Zamkowe / Wydawnictwo Consort, Malbork–Płock.   Google Scholar

Herrmann Christofer, 2006, Burgen im Ordensland. Deutschordens- und Bischofsburgen in Ost- und Westpreußen. Ein Reisehandbuch, Bergstadtverlag Korn Würzburg.   Google Scholar

Herrmann Christopfer, 2007, Mittelalterliche Architektur im Preussenland. Untersuchungen zur Frage der Kunstlandschaft und -geographie (Studien zur Internationalen Architektur- und Kunstgeschichte, Bd. 56), Imhof / Artes, Petersberg‒Olsztyn.   Google Scholar

Horn Alexander, 1890, Die Verwaltung Ostpreussens seit der Säcularisation 1525–1875. Beiträge zur deutschen Rechts- Verfassungs- und Verwaltungsgeschichte, Teichert, Königsberg.   Google Scholar

Jóźwiak Sławomir i Trupinda Janusz, 2014, O zamkach konwentualnych państwa krzyżackiego w Prusach na marginesie najnowszej książki Tomasza Torbusa, „Zapiski Historyczne”, t. 79, z. 4, s. 173‒196
Crossref   Google Scholar

Koperkiewicz Arkadiusz, 2013, Zamek w Bezławkach w świetle badań archeologicznych, w: Arkadiusz Koperkiewicz (red.), Bezławki ‒ ocalić od zniszczenia. Wyniki prac interdyscyplinarnych prowadzonych w latach 2008‒2011 (Gdańskie Studia Archeologiczne. Seria Monografie, Nr 3), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 44‒74.   Google Scholar

Knyżewski Marcel, 2016, Kształtowanie się siedzib niższych urzędników krzyżackich w Prusach Właściwych, „Acta Universitatis Lodziensis, Folia Archaeologica”, fasc. 31, s. 113‒132.
Crossref   Google Scholar

Knyżewski Marcel, 2018, Formy siedzib średnich i niższych rangą urzędników krzyżackich w granicach obecnej Polski, „Archaeologia Historica Polona”, t. 26, s. 265‒282.
Crossref   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2009, Okoliczności wypowiedzenia wojny królowi polskiemu Władysławowi II przez wielkiego mistrza zakonu niemieckiego Ulricha von Jungingen w sierpniu 1409 roku, „Zapiski Historyczne”, t. 74, z. 3, s. 7‒33.   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2012, Zakon niemiecki jako „corporatio militaris”, cz. I: Korporacja i krąg przynależących do niej. Kulturowe i społeczne podstawy działalności militarnej zakonu w Prusach (do początku XV wieku) (Dzieje Zakonu Niemieckiego, t. 1), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2016a, (Wild)haus w Bezławkach (Bayselauken, Bäslack) – uwagi na temat budownictwa warownego zakonu niemieckiego w późnośredniowiecznych Prusach, „Zapiski Historyczne”, t. 81, z. 2, s. 7–44 (wersja ang.: (Wild)haus in Bezławki (Bayselauken, Bäslack) – remarks on the construction of fortifications of the Teutonic Order in Late Medieval Prussia, „Zapiski Historyczne”, t. 81, z. 2, s. 7–36).
Crossref   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2016b, Wojska zakonu niemieckiego w Prusach 1230–1525 (korporacja, jej pruskie władztwo, zbrojni, kultura wojny i aktywność militarna) (przy współpracy Marii Molendy) (Dzieje Zakonu Niemieckiego, t. 3), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2016c, Bezławki – kilka uzupełnień źródłowych dotyczących późnośredniowiecznego zespołu osadniczego na obrzeżach kraju pruskiego, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 1 (291), s. 31‒53.
Crossref   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2016d, Zamek w Bezławkach rzekomą bazą militarną zakonu niemieckiego podczas letniej wyprawy litewskiej 1402 roku, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2 (292), s. 201‒207.
Crossref   Google Scholar

Kwiatkowski Krzysztof, 2020, Budownictwo warowne jako narzędzie intensyfikacji władztwa na obrzeżach kraju – casus Bezławek w późnośredniowiecznych Prusach, „Zapiski Historyczne”, t. 85, z. 3 [obecnie w redakcji].
Crossref   Google Scholar

Meyhöfer Max, 1981, Rhein (hasło), w: Erich Weise (hrsg.) Ost- und Westpreussen (Handbuch der historischen Stätten), Kröner, Stuttgart, s. 187–188.   Google Scholar

Perk Hans-Joachim, 1931, Verfassungs- und Rechtsgeschichte des Fürstbistums Ermland, Kopal & Schulz, Königsberg i. Pr.   Google Scholar

Ptak Jan, 1997, Wojskowość średniowiecznej Warmii (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 172), OBN, Olsztyn.   Google Scholar

Rimvydas Petrauskas, 2007, Tolima bičiulystė: asmeniniai Vokiečių ordino pareigūnų ir Lietuvos valdovų santykiai, w: Rita R. Trimonienė i Robertas Jurgaitis (ed.) Kryžiaus karų epocha Baltijos regionu tautų istorinėje sąmonėje. Mokslinių straipsnių rinkinys, Saulės Delta, Saulės, s. 206–221.   Google Scholar

Röhrich Victor, 1925, Geschichte des Fürstbistums Ermland, Zeitungs- und Verlagsdruckerei, Braunsberg.   Google Scholar

Salm Jan, 2001a, Bezławki (hasło), w: Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon zamków w Polsce, red. Leszek Kajzer, Arkady, Warszawa, s. 88‒89.   Google Scholar

Salm Jan, 2001b, Szestno (hasło), w: Leszek Kajzer, Stanisław Kołodziejski, Jan Salm, Leksykon zamków w Polsce, red. Leszek Kajzer, Arkady, Warszawa, s. 480.   Google Scholar

Szczepański Seweryn, 2013, Bezławki i okolice w kontekście osadniczym plemiennej Barcji oraz kętrzyńskiego okręgu prokuratorskiego w średniowieczu, w: Arkadiusz Koperkiewicz (red.), Bezławki ‒ ocalić od zniszczenia. Wyniki prac interdyscyplinarnych prowadzonych w latach 2008‒2011 (Gdańskie Studia Archeologiczne. Seria Monografie, Nr 3), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 14‒37.   Google Scholar

Szorc Alojzy, 1990, Dominium warmińskie 1243–1772. Przywilej i prawo chełmińskie na tle ustroju Warmii (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, nr 112), OBN, Olsztyn.   Google Scholar

Thiel A[ndreas], 1878, Wehrverfassung und Wehrverhältnisse des alten Ermland. Musterungs-Ordnung und Musterzettel desselben vom Jahre 1587, „Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands”, Bd. 6, s. 184‒227.   Google Scholar

Thielen Peter G., 1965, Die Verwaltung des Ordensstaates Preussen vornehmlich im 15. Jahrhundert (Ostmitteleuropa in Vergangenheit und Gegenwart, Bd. 11), Böhlau, Köln–Graz.   Google Scholar

Toeppen Max, 1858, Historisch-comparative Geographie von Preussen. Nach den Quellen, namentlich auch archivalischen, Perthes, Gotha.   Google Scholar

Torbus Tomasz, 1998, Die Konventsburgen im Deutschordensland Preußen (Schriften des Bundesinstituts für ostdeutsche Kultur und Geschichte, Bd. 11), Oldenbourg, München.   Google Scholar

Torbus Tomasz, 2010, Zamki krzyżackie / Deutschordensburgen, tłum. Łukasz Bieniasz, Ossolineum, Wrocław.   Google Scholar

Torbus Tomasz, 2014, Zamki konwentualne państwa krzyżackiego w Prusach, słowo / obraz terytoria, Gdańsk.   Google Scholar

Voigt Johannes, 1834, Geschichte Preussens von den ältesten Zeiten bis zum Untergange der Herrschaft des Deutschen Ordens, Bd. VI: Die Zeit des Hochmeisters Konrad von Jungingen von 1393 bis 1407. Verfassung des Ordens und des Landes, Bornträger, Königsberg.   Google Scholar

Wenskus Reinhard, 1964, Kleinverbände und Kleinräume bei den Prußen des Samlandes, w: Theodor Mayer (hrsg.) Die Anfänge der Landgemeinde und ihr Wesen, Tl. 2 (Vorträge und Forschungen, Bd. VIII/2), Thorbecke, Sigmaringen, s. 204–206 (= w: Reinhard Wenskus, 1986, Ausgewählte Aufsätze zum frühen und preußischen Mittelalter. Festgabe zu seinem 70. Geburtstag, , hrsg. v. Hans Patze, Thorbecke, Sigmaringen, s. 248–250).   Google Scholar

Verwaltung 1968 = Verwaltung des Ordenslandes Preußen um 1400 (mapa), w: Historisch-geographischer Atlas des Preußenlandes, 1968, Lief. 1, hrsg. v. Hans Mortensen, Gertrud Mortensen und Reinhard Wenskus, Steiner-Verlag, Wiesbaden.   Google Scholar

Wichdorff Heß von, 1926, Beträge zur Geschichte der Ordenschlosses Rhein und der Stadt Rhein im Kreise Lötzen in Masuren, „Masovia”, H. 31, s. 111–153.   Google Scholar

Wółkowski Wojciech, 2013, Architektura zamku w Bezławkach, w: Arkadiusz Koperkiewicz (red.), Bezławki ‒ ocalić od zniszczenia. Wyniki prac interdyscyplinarnych prowadzonych w latach 2008‒2011 (Gdańskie Studia Archeologiczne. Seria Monografie, Nr 3), Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk, s. 109‒117.   Google Scholar

Wunder Heide, 1968, Siedlungs- und Bevölkerungsgeschichte der Komturei Christburg 13.–16. Jahrhundert (Marienburger Ostforschungen, Bd. 28), Harrassowitz, Wiesbaden.   Google Scholar