Religijne aspekty filmu „Historia o proroku Eliaszu z Wierszalina” Krzysztofa Wojciechowskiego

Marek Sokołowski

Katedra Socjologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. ks. F. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn


Abstrakt

Kino o tematyce religijnej to wielowątkowy nurt w historii światowej kinematografii, mieszczący w sobie wiele podejść zarówno do tematyki wiary religijnej, problematyki sacrum, jak też różnie prezentowanej duchowości. O religijnym charakterze filmu decyduje współcześnie nie temat i treści religijne, lecz problematyka i sposób jej rozwiązania. Wychodząc od zagadnienia definicyjnego ujęcia kina o tematyce religijnej, autor opracowania kieruje swoją uwagę na film mieszczący się w owym nurcie, jakim jest Historia o proroku Eliaszu z Wierszalina, który został zrealizowany w 1997 r. przez reżysera Krzysztofa Wojciechowskiego. Obraz jest fabularyzowaną opowieścią biograficzną o Eliaszu Klimowiczu, prawosławnym proroku z Podlasia, założycielu sekty z Grzybowszczyzny.


Słowa kluczowe:

film religijny, sacrum w kinie, prawosławie, Eliasz Klimowicz, sekta z Wierszalina


Bobowski Sławomir, 2007, Między świętością a potępieniem. Martin Scorsese i religia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.   Google Scholar

Bobowski Sławomir, Lis Marek, 2005, Święci na ekranie filmowym, Studia Filmoznawcze nr 26.   Google Scholar

Eliade Mircea, 1970, Sacrum. Mit. Historia. Wybór esejów, tłum. Anna Tatarkiewicz, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.   Google Scholar

Garbicz Adam, Klinowski Jacek, 1987, Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiągnięć filmu fabularnego. Podróż druga 1950–1959, Wydawnictwo Literackie, Kraków.   Google Scholar

Jarzyńska-Bućko Agnieszka, 2012, Trylogia o końcu świata. Motywy eschatologiczne w wierszalińskich dramatach Tadeusza Słobodzianka, Colloquia Anthropologica et Communicativa: Powodzie, plagi, życie i inne katastrofy, t.5, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.   Google Scholar

Kletowski Piotr, 2013, Pier Paolo Pasolini. Twórczość filmowa, Wydawnictwo Akademickie SEDNO, Warszawa.   Google Scholar

Kłys Tomasz, 2005, Filmy (nie)religijne, w: Małgorzata Jakubowska (red.), Między słowem a obrazem, Wydawnictwo RABID, Kraków.   Google Scholar

Kolasińska-Pasterczyk Iwona, 2007, Piekła Luisa Buñuela. Wokół problematyki sacrum i profanum, Wydawnictwo RABID, Kraków.   Google Scholar

Ledóchowski Aleksander, 1987, Czy nieobecność Boga?, w: Ewa Modrzejewska, Marian Ray-Ciemięga (red.), Kino i religia, Wydawnictwo Dom Wojska Polskiego w Warszawie, Warszawa.   Google Scholar

Legan Michał, 2016, Film jako ikona, Sympozjum, nr 1(30).   Google Scholar

Leitch Thomas, 2004, Słowo filmem się stało – o dylematach ekranizacji Biblii, tłum. Katarzyna Bykowska, Studia Filmoznawcze, nr 25.   Google Scholar

Lis Marek (red.), 2002, Ukryta religijność kina, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.   Google Scholar

Lis Marek, 2005, 100 filmów biblijnych, Wydawnictwo RABID, Kraków.   Google Scholar

Lis Marek, Garbicz Adam, 2007, Światowa encyklopedia filmu religijnego, Wydawnictwo Biały Kruk, Kraków.   Google Scholar

Lis Marek, 2015, Krzysztof Zanussi. Przewodnik teologiczny, Wydawnictwo Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego.   Google Scholar

Marczak Mariola, 2000, Poetyka filmu religijnego, Wydawnictwo Arcana, Kraków.   Google Scholar

Marczak Mariola, 2002, Film religijny czy duchowość w kinie?, Dekada Literacka, nr 3/4.   Google Scholar

Marczak Mariola, 2011, Niepokój i tęsknota. Kino wobec wartości. O filmach Krzysztofa Zanussiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.   Google Scholar

Modrzejewska Ewa, 1987, Inspiracja ewangeliczna w kinie, w: Ewa Modrzejewska, M. Ray-Ciemięga (red.), Kino i religia, Wydawnictwo Dom Wojska Polskiego w Warszawie, Warszawa.   Google Scholar

Otto Rudolf, (1993) Świętość, Wydawnictwo Thesauruss Press, Wrocław.   Google Scholar

Pawluczuk Włodzimierz, 1968, Sekta Grzybowska – doktryna i ideologia, Roczniki Białostockie, t. 9, nr 69.   Google Scholar

Pawluczuk Włodzimierz, 1972, Światopogląd jednostki w warunkach rozpadu społeczności tradycyjnej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.   Google Scholar

Pawluczuk Włodzimierz, 2008, Wierszalin. Reportaż o końcu świata, Wydawnictwo Literackie, Supraśl.   Google Scholar

Pitrus Andrzej (red.), 2002, Pasolini: tak pięknie jest śnić, Wydawnictwo RABID, Kraków.   Google Scholar

Pobłocki Krzysztof, 2004, Sekta grzybowska a mit Wierszalina, w: Irena Borowik, Henryka Hoffmann (red.), Światopogląd: między transcendencją a codziennością, Wydawnictwo Nomos, Kraków.   Google Scholar

Przylipiak Mirosław, Kornacki Krzysztof (red.), 2002, Poszukiwanie i degradowanie sacrum w kinie, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.   Google Scholar

Regiewicz Adam, 2011, Kino a kultura w świetle antropologii współczesnej. Próba interpretacji kerygmatycznej, Wydawnictwo Norbertinum, Lublin.   Google Scholar

Sieradzan Jacek, 2004, Ruch proroka Ilji na tle innych ruchów millenarystycznych, w: Ewa Matuszczyk, Maciej Krzwosz (red.), W kręgu sacrum i pogranicza, Wydział Historyczno-Socjologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok.   Google Scholar

Słowińska Kamila, 2004, Jezus horror, Wprost, nr 10.   Google Scholar

Sobolewski Tadeusz, 1983, Przeżycie religijne w kinie, Kino, nr 3.   Google Scholar

Sokołowski Marek, 2016, Kościół katolicki wobec świata mediów i społecznej komunikacji, w: Marek Sokołowski (red.) Blask religii. Media w poszukiwaniu sacrum i autorytetów, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.   Google Scholar

Sokołowski Marek, 2007, Krwawe misterium. „Pasja” Mela Gibsona jako przykład kina o tematyce religijnej, w: Marek Sokołowski, Kultura – Media – Komunikacja wiary. Wybrane problemy aksjologii w społeczeństwie informacyjnym, „Algraf”, Olsztyn.   Google Scholar

Sokołowski Marek (red.), 2009, Arystokratyzm ducha. Kino Krzysztofa Zanussiego, Wydawnictwo WSP TWP, Warszawa.   Google Scholar

Sokołowski Marek, 2002, Kościół, kino, sacrum. W poszukiwaniu definicji filmów o tematyce religijnej, Oficyna Wydawnicza „Kastalia”, Olsztyn.   Google Scholar

Stelmaszuk Joanna, 2019, Sekta grzybowska w świetle wybranych ujęć socjologii i religioznawstwa, www.sonca.org (19.09.2019).   Google Scholar

Stróżewski Władysław, 1989, O możliwości sacrum w sztuce, w: Sacrum i sztuka, oprac. Nawojka Cieślińska, Wydawnictwo Znak, Kraków.   Google Scholar

Szymańska-Kuta Daria, 2007, Współczesna kondycja mniejszości religijnych na terenie Podlasia (sprawozdanie ze studenckiego obozu naukowego), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica, z. 40.   Google Scholar

Tokirska-Bakir Joanna, 2000, Anty-Pawluczuk, Krasnogruda, nr 12.   Google Scholar

Tomalak Eliza, 2007, Wierszalin, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia Religiologica, z. 40.   Google Scholar

Wawrzynów Kazimiera Joanna, Wojtyra Wawrzyniec Zbigniew (red.), 2020, Poszukiwanie sensu w epoce postmetafizycznej: kino Ingmara Bergmana, Wyższe Seminarium Duchowne Franciszkanów Prowincji Świętej Jadwigi, Wrocław.   Google Scholar

Wright Melanie J., 2007, Religion and Film. An Introduction, London.
Crossref   Google Scholar

Zalewski Tomasz, 2004, Męka z pasją, Polityka, nr 10.   Google Scholar

Zanussi Krzysztof, 1990, Spotkanie, w: Religijny wymiar telewizji. Materiały z III Warmińskich Dni Duszpasterskich: Olsztyn 1986.08.25–27, Warmiński Instytut Teologiczny Historyczno-Pastoralny, Olsztyn.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2021-12-13

Cited By /
Share

Sokołowski, M. (2021). Religijne aspekty filmu „Historia o proroku Eliaszu z Wierszalina” Krzysztofa Wojciechowskiego. Studia Warmińskie, 58, 7–24. https://doi.org/10.31648/sw.5574

Marek Sokołowski 
Katedra Socjologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. ks. F. Szrajbera 11, 10-007 Olsztyn