Recepcja poglądów Francisa Hutchesona w filozofii refleksyjnej władzy sądzenia Immanuela Kanta
Marta Śliwa
Institute of Philosophy, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, K. Obitza 1, 10-725 OlsztynAbstrakt
Celem niniejszych rozważań jest ukazanie zależności, jakie istnieją między teorią estetyczną głoszoną przez szkockiego filozofa Francisa Hutchesona, a zaproponowaną przez Immanuela Kanta filozofią krytyczną. Zagadnienia te wydają się warte omówienia w świetle nowych badań nad estetyką brytyjską, szczególnie jej znaczenia na gruncie nowo tworzącej się dziedziny, jaką stała się estetyka po Aleksandrze Baumgartenie, a przede wszystkim po filozofii krytycznej Immanuela Kanta. Przedstawione zestawienie poglądów Hutchesona i Kanta wskazuje na wagę teorii piękna przedstawioną przez szkockiego filozofa, która wynika nie tylko z faktu nadania epistemologicznego znaczenia doświadczeniu estetycznemu i uznania, że jego warunkiem jest bezinteresowność postrzegania. To, co istotne, to miejsce, jakie Hutcheson zajmuje w procesie ewolucji estetyki, jaka ma miejsce w XVIII w., w procesie, który zwieńczy Kant swoją Krytyką władzy sadzenia.
Słowa kluczowe:
Francis Hutcheson, estetyka, Kant, władza sądzeniaBibliografia
Craig Cairus, 2016, Francis Hutcheson and the Aethetic of Multitude, in: Francis Hutcheson and the Origins of the Aesthetic, Journal of Scottich Thought, vol. 7, pp. 106–135. Google Scholar
Edwards Jeffrey, 2018, Autonomy, Moral Worth, and Right. Kant on Obligatory Ends, Respect for Law, and Original Acquisition, Walter de Gruyter, Berlin/Boston.
Crossref
Google Scholar
Fischer Kuno, 1928, Immanuel Kant und seine Lehre, Heidelberg. Google Scholar
Fowler Thomas, 1882, Shaftesbury and Hutcheson, printed by Sampson Low, Marston, Searle & Rivington, London. Google Scholar
Glauser Richard, 2016, The Experience of Absolute Beauty in Hutcheson Perception, reason and Pleasure, in: Francis Hutcheson and the Origins of the Aesthetic, Journal of Scottich Thought, vol. 7, pp. 52–80. Google Scholar
Hudzik Jan P., 1996, U podstaw estetyki. Główne problemy kantowskiej estetyki w świetle współczesnej filozofii i kultury, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin. Google Scholar
Hutcheson Francis, 1738, An Inquiry into the Original of Our Ideas of Beauty and Virtue; In Two Treatises. (I. Concerning Beauty, Order, Harmony, Design; II. Concerning Moral Good and Evil), London. Google Scholar
Hutcheson Francis,1973, An Inquiry Concerning Beauty, Order, Harmony, Design, ed. by P. Kivy, Prague. Google Scholar
Hutcheson Francis, 1728, An Essay on the Nature and Conduct of the Passions and Affections. With the Illustration on the Moral Sense, ed. 1, London, ed. by Bernhard Fabian (1971) Collected Works of Francis Hutcheson, George Olms Verlagsbuckhandlung, Hildesheim. Google Scholar
Kant Immanuel, 1999, Critique of Pure Reason, translated and edited by Paul Guyer and Allen W. Wood, Cambridge University Press, Cambridge.
Crossref
Google Scholar
Kant Immanuel, 1999a, Correspondence, translated and edited by Arnulf Zweig, Cambridge University Press, Cambridge. Google Scholar
Kant Immanuel, 2002, Critique of the Power of Judgment, translated by Paul Guer and Eric Matthews Meredith, edited by Paul Guer, Cambridge University Press, Cambridge. Google Scholar
Kivy Peter, 2003, The Seventh Sense: A study of Francis Hutcheson`s Aesthetics and its Influance in Eighteenth-Century Britain, Clarendon Press: Oxford. Google Scholar
Kivy Peter, 1992, Hutcheson`s Idea of Beauty: Simple or Complex?, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 50.
Crossref
Google Scholar
Kivy Peter, 1995, The „Sense”of Beauty and the Sense of „Art”: Hutcheson`s Place in the History and Practice of Aesthetics, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 53, no. 4.
Crossref
Google Scholar
Korsmeyer Carolyn, 1979, The Two Beauties: A Perspective on Hutcheson`s Aesthetics, Journal of Aesthetics and Art Criticism, vol. 38.
Crossref
Google Scholar
McQuillan Colin J., 2017, Outer Sense, Inner Sense, and Feeling: Hutcheson and Kant on Aesthetic Pleasure, in: Elizabeth Robinson and Chris W. Suprenant (ed.), Kant and the Scottish Enlightenment, Routledge: New York, pp. 90–107.
Crossref
Google Scholar
Szécsényi Endre, (ed.), 2016a, Francis Hutcheson and the Origins of the Aesthetic, Journal of Scottish Thought, vol.7, University of Aberdeen. Google Scholar
Szécsényi Endre, 2016b, Francis Hutcheson and the Emerging Aesthetic Experience in: Francis Hutcheson and the Origins of the Aesthetic, Journal of Scottich Thought, vol. 7, pp. 171–209. Google Scholar
Stolnitz Jeremy, 1961, ‘Beauty’: Some stages in the History of an Idea, Journal of the History of Ideas, vol. 22, No. 2 (Apr.-Jun. 1961).
Crossref
Google Scholar
Stolnitz Jeremy, 1977, Of the Origins of „Aesthetics Disinterestedness”, Aesthetics: A Critical Anthology, New York. Google Scholar
Śliwa Marta, 2009, Teoria piękna w filozofii Francisa Hutchesona, Instytut Filozofii UWM, Olsztyn. Google Scholar
Żelazny Mirosław, 1993, Idea wolności w filozofii Kanta, Wydawnictwo Comer, Toruń. Google Scholar
Żelazny Mirosław, 1994, Źródłowy sens pojęcia estetyka. Rozprawy z historii estetyki niemieckiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. Google Scholar
Institute of Philosophy, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, K. Obitza 1, 10-725 Olsztyn
