Działalność charytatywna w Braniewie w latach trzydziestych XIX wieku w świetle kroniki parafii ewangelickiej
Marek Jodkowski
Katedra Filozofii i Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0001-9793-9935
Abstrakt
Proboszcz parafii ewangelickiej w Braniewie, ks. Leberecht Ferdinand Bock (lata urzędowania 1829-1845), prowadził jej kronikę, w której zawarł informacje dotyczące działalności charytatywnej w tym mieście. Przede wszystkim uwypuklił formy pomocy chorym i wymagającym wsparcia w czasie epidemii cholery w 1831 r. Niekwestionowaną rolę odegrało przy tym Towarzystwo na rzecz Pomocy i Ratunku Chorym (Verein zur Hilfsleistung und Rettung der Kranken). Po jego wygaśnięciu czołowym inicjatorem różnorodnych form troski o potrzebujących okazał się, ustanowiony kilka lat wcześniej, Zarząd na rzecz Ubogich (Armen-Direktorium), będący najprawdopodobniej jedną z deputacji miejskich. Od 1833 r. jego spotkania odbywały się regularnie, co miesiąc. W 1839 r. erygowano Towarzystwo Pomocy Biednym (Hilfsarmenverein), dzięki któremu zintensyfikowano wsparcie udzielane potrzebującym. Dzięki licznym inicjatywom charytatywnym zwalczano w Braniewie biedę i ubóstwo, eliminowano włóczęgostwo oraz żebractwo, a także gwarantowano doraźną, a w niektórych przypadkach nawet długotrwałą pomoc biednym członkom miejscowej społeczności.
Słowa kluczowe:
administracja miejska, działalność charytatywna, epidemia cholery, organizacje charytatywne, Prusy w XIX wiekuBibliografia
Źródła: Google Scholar
Evangelisches Zentralarchiv (Berlin), sygn. 507/3051. Google Scholar
Opracowania: Google Scholar
Achremczyk Stanisław i Szorc Alojzy, 1995, Braniewo, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn. Google Scholar
Bażanowski Rudolf, 2019, Kościoły i parafie diecezji mazurskiej. Przeszłość i teraźniejszość, t. 1, Mazurskie Towarzystwo Ewangelickie, Olsztyn. Google Scholar
Buchholz Franz, 1934, Braunsberg im Wandel der Jahrhunderte. Festschrift zum 650jährigen Stadtjubiläum am 23. und 24. Juni 1934, Ermländische Verlagsgesellschaft, Braunsberg. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2014, Budownictwo kościoła ewangelickiego na obszarach historycznej Warmii w dobie sekularyzacji (1772-1840), Studia Nauk Teologicznych, t. 9, s. 209-229. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2020, Epidemia cholery w Braniewie w 1831 roku w świetle kroniki parafii ewangelickiej, w: Tomasz Moskal i Marcin Nabożny (red.), W przestrzeni słowa i czasu. Księga jubileuszowa dla księdza profesora Jana Walkusza, Wydawnictwo KUL, Lublin, s. 313-324. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2019, Relacje protestantów z katolikami w Braniewie w latach trzydziestych XIX wieku w świetle kroniki parafii ewangelickiej, w: Jerzy Kiełbik (red.), Życie codzienne na dawnych ziemiach pruskich. Sąsiedzi, Towarzystwo Naukowe i Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie oraz Muzeum Budownictwa Ludowego. Park Etnograficzny w Olsztynku, Olsztyn, s. 60-87. Google Scholar
Müller Bettina, 2014, Die Cholera in Braunsberg. Mit Namenlisten der Choleratoten der Jahre 1848 und 1855, Heimatbrief für den Kreis Braunsberg, s. 70-101. Google Scholar
Wakar Andrzej (red.), 1973, Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, Pojezierze, Olsztyn. Google Scholar
Zawadzki Wojciech, 2010, Epidemie cholery wśród katolików Żuław Wielkich i Małych oraz Powiśla w XIX wieku, Studia Elbląskie, t. 11, s. 23-46. Google Scholar
Katedra Filozofii i Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0001-9793-9935
