Nawiązania do św. Augustyna w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna
Maria Piechocka-Kłos
Katedra Filozofii i Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztynhttps://orcid.org/0000-0002-5909-5521
Abstrakt
W przedłożonym artykule cel badań determinuje łaciński rękopis pisma Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna (ur. 1343, zm. 1417). Komentarz został napisany między rokiem 1399 a 1401 prawdopodobnie w Kwidzynie. Z punktu widzenia gatunków średniowiecznej literatury jest komentarzem teologiczno-praktycznym. Expositio Symboli składa się z prologu oraz dwunastu artykułów. Dzieło opatrzone jest Tabula. Celem artykułu jest wskazanie w treści średniowiecznego pisma nawiązań do dzieł św. Augustyna i jego myśli, a także źródeł pochodzenia tych nawiązań oraz celu ich wykorzystania. Ustalono, że Jan z Kwidzyna, definiując i wyrażając swoje poglądy teologiczne w Komentarzu stosunkowo często korzystał z fragmentów dzieł i myśli św. Augustyna. W treści manuskryptu istnieje około 80 odniesień do ponad 20 tekstów św. Augustyna w formie cytatów i parafraz. Niniejszy tekst ma innowacyjny charakter. Uzyskane wyniki badań wnoszą duży wkład w rozwój badań nad mediewistyką, poszerzając stan wiedzy na temat Jana z Kwidzyna jako znaczącego średniowiecznego teologa na gruncie polskiej i światowej nauki.
Słowa kluczowe:
Jan z Kwidzyna, św. Augustyn, rękopis Expositio Symboli Apostolorum, nawiązanie, późne średniowieczeBibliografia
Bielak Włodzimierz, 2002, Devotio moderna w polskich traktatach duszpasterskich powstałych do połowy XV wieku, Wydawnictwo KUL, Lublin. Google Scholar
Biskup Radosław, 2020, O ustroju, strukturze i składzie osobowym krzyżackich kapituł katedralnych w średniowiecznych Prusach, in: Studia z dziejów Diecezji Pomezańskiej w 775. rocznicę jej utworzenia. Materiały z V Sympozjum Dorotańskiego w Kwidzynie (23.06.2018), Bernardinum, Pelpin, p. 101-117. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1968, Problematyka Jana z Kwidzyna, Studia Warmińskie, vol. 5, p. 111-199. Google Scholar
Glauert Mario, 2003, Das Domkapitel von Pomesanien (1284-1527), Prussia Sacra, vol. 1, Toruń. Google Scholar
Głowiński Michał, 1986, O Intertekstualności, Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, vol. 77/4, p. 75-100. Google Scholar
Górski Konrad, 1964, Aluzja literacka (Istota zjawiska i jego typologia), in: Konrad Górski, Z historii i teorii literatury. Seria 2, Ossolineum, Warsaw. Google Scholar
Hartmann Sieglinde, Wenta Jarosław, Vollmann-Profe Gisela, 2008, Mittelalterliche Kultur und Literatur im Deutschordensstaat in Preussen: Leben und Nachleben, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń. Google Scholar
Hipler Franz, 1864-1866, Meister Johannes Marienwerder und die Klausnerin Dorothea von Montau, Zeitschrift für die Geschichte und Alterhumskunde Ermlands, vol. 3, p. 166-299. Google Scholar
Jan z Kwidzyna, Prolog. Expositio symboli apostolorum, w: Borzyszkowski Marian, 1974, Materiały do historii teologii średniowiecznej w Polsce, Akademia Teologii Katolickiej, Warsaw. Google Scholar
Joannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum, Biblioteka Gdańska PAN, ms, cat. no.: Ms_ 1977. Google Scholar
Joannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum, Biblioteka Jagiellońska, manuskrypt 299 n. 163a 0 175b. Google Scholar
Kaliszuk Jerzy, 2010, Johannes Marienwerder, in: Graeme Dunphy (ed.), The Encyclopedia of the Medieval Chronicle, Leiden, Boston : Bril, 1081. Google Scholar
Kamiński Stanisław, 1989, Jak filozofować. Studia z metodologii filozofii klasycznej, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, 1989. Google Scholar
Karczewski Marek, 2021a, Pismo Święte i odwieczne Słowo Boga w "Expositio Symboli Apostolorum" Jana z Kwidzyna, Biblica et Patristica Thoruniensia, vol. 14/3, p. 287-304.
Crossref
Google Scholar
Karczewski Marek, 2021b, Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna jako źródło badań nad średniowieczną teologią i egzegezą biblijną, Studia Elbląskie, vol. 22, pp. 329-346. Google Scholar
Marias Julian, 1979, Gatunki literackie w filozofii, przeł. Albert Labuda, Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, vol. 70/2, p. 309-320. Google Scholar
Ojcewicz Grzegorz, 2016, Śmiertelna pobożność. Święta Dorota z Mątów: mity i rzeczywistość, GregArt, Szczytno. Google Scholar
Pisanski Georg Christoph, 1886, Entwurf der preussischen Literärgeschichte in vier Büchern: Mit einer notiz über den autor und sein buch. 1790, hrsg. Rudolf Philippi, Verlag der Hartungschen druckerei, Königsberg. Google Scholar
Schleiff Arnold, 1941, Die Bedeutung Johann Marienwerders für Theologie und Frömmigkeit im Ordensstaat Preussen, Zeitschrift für Kirchengeschichte, vol. 60, p. 50-60. Google Scholar
Toeppen Max (hrsg.), 1863, Das Leben der heiligen Dorothea von Johannes Marienwerder. Einleitung, Scriptores rerum Prussicarum 2, Leipzig, p. 179-350. Google Scholar
Wenta Jarosław, 1994, Jan z Kwidzyna, in: Stanisław Gierszewski, Zbigniew Nowak (ed.), Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślańskiego, vol. II, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk, p. 288-289. Google Scholar
Winter Eduard, 1964, Frühhumanismus. Seine Entwicklung in Böhmen und deren europäische Bedeutung für die Kirchenreformbestrebungen des 14. Jahrhunser, Berlin.
Crossref
Google Scholar
Wiśniewski Jan, 2014, Niektóre aspekty pobożności błogosławionej Doroty z Mątów, in: Janusz Hochleitner (ed.), Kwidzyńska rekluza. Uniwersalne i regionalne przejawy kultu bł. Doroty z Mątów Wielkich, Drukarnia W&P Malbork, Kwidzyn, p. 53-76. Google Scholar
Żukowska Kamila, 2018, Intymna ścieżka: Późnośredniowieczna pobożność jako kontekst dla Reformacji, Zagadnienia Rodzajów Literackich, vol. 60/4, p. 159-173. Google Scholar
Katedra Filozofii i Prawa Kanonicznego, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ul. Hozjusza 15, 11-041 Olsztyn
https://orcid.org/0000-0002-5909-5521
