Posługa katechisty w świetle Listu apostolskiego Antiquum ministerium papieża Franciszka

Mieczysław Polak

a:1:{s:5:"en_US";s:67:"Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny ";}


Abstrakt

Każdy, kto został powołany do Kościoła, ma swój własny udział w jego misji ewangelizacyjnej. Ta misja wypełniana jest w przestrzenno-czasowych uwarunkowaniach, które wyznaczają jej kształt i precyzują zadania poszczególnych osób. We
wspólnotach chrześcijańskich od samych ich początków kształtowały się różne formy
posług. Posługi te podejmowane były zarówno przez wyświęconych szafarzy, jak i przez wiernych świeckich. Z czasem jednak doszło do ich sklerykalizowania. Zostały one związane z przygotowaniem do przyjęcia sakramentu święceń. Powrót do ich pierwotnego znaczenia zawdzięczamy odnowie liturgicznej, którą podjął II Sobór Watykański. Przedstawiona w dokumentach soborowych odnowiona wizja Kościoła i związana
z nią teologia zgromadzenia liturgicznego umożliwiły przywrócenie różnych kościelnych posług, które były udzielane wiernym świeckim. Pierwsze dwie z nich – lektora i akolity – ustanowił papież Paweł VI w 1972 r. Kolejną – posługę katechisty – ustanowił papież Franciszek w 2021 r. Posługa katechisty (z 2021 r.) nawiązuje z jednej strony do posług czasów apostolskich i pierwotnego Kościoła, z drugiej odpowiada wyzwaniom współczesności. Niniejszen opracowanie jest próbą ukazania posługi katechisty, jaką nakreślił w swoim liście apostolskim Antiquum ministerium papież Franciszek. Analiza ta obejmuje zarówno kwestie terminologiczne, jak i merytoryczne związane
z ustanowioną nową posługą katechisty. Ogólna refleksja została odniesiona do sytuacji Kościoła w Polsce.


Słowa kluczowe:

posługa, papież Franciszek, katechista, Antiquum ministerium


Czekalski Ryszard, 2010, Rys historyczny lekcji religii katolickiej w Polsce, Studia Katechetyczne 7, s. 99-125.   Google Scholar

Dekret o pasterskich zadaniach biskupów w Kościele „Christus Dominus”, 2002, w: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań, s. 236–258.   Google Scholar

Dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”, 2002, w: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań, s. 433–471.   Google Scholar

Dekret o działalności misyjnej Kościoła, 2002, w: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań, s. 377–401.   Google Scholar

Domaszk Arkadiusz, 2009, Prawny i katechetyczny wymiar „Drogi Neokatechumenalnej”, Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny” 52, nr /3-4, s. 69-90.
Crossref   Google Scholar

Dziura Ryszard, 2002, Katechista, w: Szostek Andrzej i.in. (red.), Encyklopedia Katolicka, t. 8, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, kol. 1016-1017.   Google Scholar

Franciszek papież, 2021a, List apostolski w formie „Motu proprio” „Spiritus Domini” o zmianie kanonu 230 § 1 Kodeksu Prawa Kanonicznego na temat dopuszczenia osób płci żeńskiej do urzędowej posługi lektoratu (10.01.2021), tekst polski, https://www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210110_spiritus-domini.html (17.01.2023).   Google Scholar

Franciszek papież, 2021b, List Apostolski w formie „Motu Proprio” „Antiquum Ministerium” w którym ustanawia posługę katechety (10.05.2021), tekst polski, https:// www.vatican.va/content/francesco/pl/motu_proprio/documents/papa-francesco-motu-proprio-20210510_antiquum-ministerium.pdf (24.05.2021).   Google Scholar

Gevaert Joseph (red.), 2007, Słownik katechetyczny, tłum. z włoskiego Krystyna Kozak, red. wyd. polskiego Misiaszek Kazimierz, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa.   Google Scholar

Górzyński Józef, 2023, Od funkcji do posługi (od munus do ministerium). Kim mają być w parafii ustanowieni lektor i akolita?, w: https://vademecumliturgiczne.pl/2017/01/29/od-funkcji-do-poslugi-od-munus-do-ministerium-kim-maja-byc-w-parafii-ustanowieni-lektor-i-akolita/#identifier_0_1309 (28.02.2023).   Google Scholar

Hipolit Rzymski, Tradycja Apostolska, tłum. pol. Paprocki Henryk, 1976, Hipolita Rzymskiego „Tradycja Apostolska”: wstęp, przekład, komentarz, Studia Theologica Varsaviensia 14 nr 1, s. 145-169.   Google Scholar

II Polski Synod Plenarny (1991-1999), 2001, Uchwały Synodu. Liturgia Kościoła po Soborze Watykańskim II, Pallottinum, Poznań, s. 189-216.   Google Scholar

Jan Paweł II, 1979, Adhortacja apostosla Catechesi tradendae, w: https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/apost_exhortations/documents/hf_jp-ii_exh_16101979_catechesi-tradendae.html (24.02.2023).   Google Scholar

Jan Paweł II, 1989, Adhortacja apostolska Christifideles laici, Wydawnictwo Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.   Google Scholar

Jan Paweł II, 1990, Encyklika Redemptoris Missio, Włocławskie Wydawnictwo Diecezjalne, Włocławek.   Google Scholar

Janczewski Zbigniew, 2009, Instrukcja Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom z 2007 r. jako forma realizacji postanowień Kodeksu prawa kanonicznego z 1983 r., Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny 52 nr 1-2, s. 139-153.
Crossref   Google Scholar

Janczewski Zbigniew, 2001, Prace i uchwały II Polskiego Synodu Plenarnego, „Prawo Kanoniczne: kwartalnik prawno-historyczny” 44 nr 1-2, s. 31-45.
Crossref   Google Scholar

Jungmann Joseph Andreas, 1992, Sprawowanie liturgii. Podstawy i historia form liturgii, przekład i wprowadzenie Marian Wolicki, Polskie Towarzystwo Teologiczne, Kraków.   Google Scholar

Kliszek Maciej, 2022, Posługi stałe jako jeden z trzech rodzajów służebnego zaangażowania wiernych świeckich, Kościół i Prawo 11(24), nr 2, s. 79–96.
Crossref   Google Scholar

Kodeks Prawa Kanonicznego, 1984, Pallottinum, Poznań.   Google Scholar

Kołodziej Marcin, 2012, Zgromadzenie liturgiczne jako rzeczywistość teologiczno-kanoniczna w ministerialnym posługiwaniu Kościoła, Papieski Wydział Teologiczny, Wrocław.   Google Scholar

Komisja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów KEP, 2022, Sprawy liturgiczne w czasie zebrania plenarnego Konferencji Episkopatu Polski, w: https://opoka.news/sprawy-liturgiczne-w-czasie-zebrania-plenarnego-konferencji-episkopatu-polski (27.02.2023).   Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, 1973, Instrukcja w sprawie posług oraz święceń udzielanych w Seminariach Duchownych, tekst w: Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie LV, nr 7, s. 260-264.   Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, 1982, Zmodyfikowana Instrukcja w sprawie posług oraz święceń udzielanych w Seminariach Duchownych, Wiadomości Diecezjalne Warszawskie LXXII, nr 7, s. 206-211.   Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, 2007, Instrukcja Episkopatu Polski w sprawie udzielania posługi lektora i akolity świeckim mężczyznom, w: https://liturgia.wiara.pl/doc/420691. Instrukcja-Episkopatu-Polski-w-sprawie-udzielania-poslugi (27.02.2023).   Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, 2001, Dyrektorium katechetyczne Kościoła katolickiego   Google Scholar

w Polsce, Wydawnictwo WAM 2001.   Google Scholar

Konferencja Episkopatu Polski, 2021, Dekret ogólny w sprawie wieku i przymiotów kandydatów do posługi stałego lektoratu i akolitatu, nie będących kandydatami do święceń, Akta Konferencji Episkopatu Polski nr 33, w: https://episkopat.pl/wp-content/uploads/2021/12/ Dekret-og%C3%B3lny-Akolici-i-lektorzy-DO-recognitio_20211202.pdf (27.02.2023).   Google Scholar

Kongregacja ds. Duchowieństwa, i.in, 1998, Instrukcja „Ecclesiae de mysterio” o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów (15 sierpnia 1997), tekst polski w: „L’Osservatore Romano” 19, nr 12, s. 30-40.   Google Scholar

Konstytucja o Liturgii Świętej „Sacrosanctum Concilium”, 2002, w: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań, s. 48–78.   Google Scholar

Konstytucja Duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”, 2002,   Google Scholar

w: Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań, s. 526–606.   Google Scholar

Krakowiak Czesław, 2019, Święcenia niższe, posługi i funkcje wiernych świeckich w liturgii, Towarzystwo Naukowe KUL Lublin.   Google Scholar

Krześniak-Firlej Danuta, 2003, Nauczanie religii rzymskokatolickiej w prawodawstwie państwowym i kościelnym Drugiej Rzeczpospolitej, Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne nr 14, s. 243-269.   Google Scholar

Litawa Karol, 2022, Posługi świeckich w liturgii eucharystycznej – zarys historyczny, Liturgia Sacra 29, nr 1, s. 37–59.
Crossref   Google Scholar

Majewski Mieczysław, 1989, Teologia katechezy, Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, Wrocław.   Google Scholar

Materski Edward, 2002, Katecheta, w: Szostek Andrzej i.in. (red.), Encyklopedia Katolicka, t. 8, Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin, kol. 1014-1015.   Google Scholar

Nadolski Bogusław, 1989, Liturgika, t. I, Liturgika fundamentalna, Pallottinum, Poznań.   Google Scholar

Ozorowski Mieczysław, 2004, Urząd i posługa w Kościele, Studia Teologiczne 22, s. 15-25.   Google Scholar

Papieska Rada ds. Krzewienia Nowej Ewangelizacji, 2020, Dyrektorium o katechizacji, (23.03.2020), tekst polski, Jedność, Kielce.   Google Scholar

Paprocki Henryk, 1976, Hipolita Rzymskiego „Tradycja Apostolska”: wstęp, przekład, komentarz, Studia Theologica Varsaviensia 14 nr 1, s. 145-169.   Google Scholar

Paweł VI papież, 1972, List apostolski w formie „motu proprio” „Ministeria quaedam” wprowadzający nową dyscyplinę w odniesieniu do tonsury, święceń niższych i subdiakonatu w Kościele łacińskim (15.08.1972), tekst polski: https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/pawel_vi/motu/ministeria_quaedam_15081972.html (13.10.2022)   Google Scholar

Paprocki Henryk, 1976, Hipolita Rzymskiego „Tradycja Apostolska”: wstęp, przekład, komentarz, Studia Theologica Varsaviensia 14/1, s. 145-169.   Google Scholar

Roche Arthur, 2021, List prefekta Kongregacji ds. kultu Bożego i dyscypliny sakramentów do przewodniczących Konferencji episkopatów w sprawie rytu udzielania posługi katechisty, w:   Google Scholar

https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/ccdds/documents/rc_con_ccdds_doc_20211203_lettera-rito-istituzione-catechisti_ge.html (27.02.2023).   Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej, 1992, w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w szkołach publicznych z dnia 14 kwietnia 1992 r., Dz.U. 1992 nr 36 poz. 155.   Google Scholar

Słowikowska Agata, 2018, Od święcenia do posługi. Akolita w ustawodawstwie Kościoła łacińskiego, Studia Redemptorystowskie nr 16, s. 409-422.   Google Scholar

Statut Drogi Neokatechumenalnej, 2002, tekst polski: https://kosciol.wiara.pl/files/old/powolanie. wiara.pl/elementy/statut_neo.pdf (27.02.2023).   Google Scholar

Wieradzka Anna, 2013, Szkoła Katechistów jako odpowiedź na wezwanie Synodu Archidiecezji Poznańskiej 2004 –2008, w: Hadryś Jacek (red.), 2013, Zawsze z Tobą. Księga pamiątkowa ofiarowana Bp. Zdzisławowi Fortuniakowi na 50-lecie kapłaństwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań, s. 201-208.   Google Scholar

Zakrzewska Aldona, 2012, Edukacja religijna dzieci i młodzieży szkolnej okresu międzywojennego źródłem humanizacji życia społecznego, Pedagogia Christiana 30, nr 2, s. 47-68.
Crossref   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2023-12-21

Cited By /
Share

Polak, M. (2023). Posługa katechisty w świetle Listu apostolskiego Antiquum ministerium papieża Franciszka. Studia Warmińskie, 60, 239–253. https://doi.org/10.31648/sw.8770

Mieczysław Polak 
a:1:{s:5:"en_US";s:67:"Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Wydział Teologiczny ";}