"Na dnie" Maksyma Gorkiego w interpretacji polskiego teatru (na przykładzie wybranych spektakli)
Jadwiga Gracla
Uniwersytet WarszawskiAbstrakt
The subject of this sketch is a reflection on two productions of Gorky’s The Lower Depths by Leon Schiller and Krystian Lupa. The starting point for the analysis is the remarks situating Gorky's drama within the circle of philosophical problems. In this understanding, it becomes a story about the strength and power of man, as well as the conflict between truth and lies. Despite the stereotypes regarding the perception of this drama, thanks to the successful techniques and gimmicks used by both directors, the performances created by them became the apotheosis of man. They also responded to the need of their times – the power of creation of the post-war time and the power of the dream of the present. In both cases, they managed to see and show the universal values encoded in the text, resulting in multidimensional performances that interpret Gorky's text in a universal and timeless way.
Słowa kluczowe:
The Lower Depths, Gorky, performance, will to create, dreamBibliografia
Baranowska, M. (2010), Nadczłowiek – najwyższy autorytet i prawodawca. Acta Universitatis Wratislaviensis 3240. Studia nad Faszyzmem i Zbrodniami Hitlerowskimi 32: 55–73. Google Scholar
Braun, K. (1984), Wielka reforma teatru w Europie. Ludzie ‒ idee ‒ zdarzenia. Wrocław/Warszawa/Kraków/Gdańsk/Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Google Scholar
Drawicz, A. (1968), Człowiek zbuntowany. Sztandar Młodych (28 marca). Google Scholar
Kapuścik, J. (1995), „Bogotwórstwo” rosyjskie w wizerunku literackim. W: Mazurek, H. (red.), Literatura rosyjska w nowych interpretacjach. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Google Scholar
Kindermann, H. (1957/74), Theatergeschichte Europas. Salzburg: Otto Muller Velag. Google Scholar
Kramarska, D. (2016), Pravda i lozh' v p'yese Maksima Gor'kogo „Na dne” [Правда и ложь в пьесе Максима Горького „На дне”]. Conversatoria Litteraria 10: 137‒148. Google Scholar
Krycka-Michnowska, I. (2018), Dramaturgia Maksyma Gorkiego w Polsce. Studia Interkulturowe Europy Środkowo-Wschodniej 11: 216–232. DOI: 10.5604/01.3001.0012.7278. Google Scholar
Mazurek, H. (2011), Prolog i epilog: o sztukach „Na dnie” Maksyma Gorkiego i „Franek Rakoczy” Władysława Orkana. Acta Polono-Ruthenica XVI(1): 103‒111. Google Scholar
Nicoll, A. (1983), Dzieje dramatu. Przeł. Krzeczkowski, H./Niepokólczycki, W./Nowacki, J. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. Google Scholar
Nietzsche, F. (2006), Jutrzenka. Myśli o przesądach moralnych. Przeł. Kalinowski, L.M.. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa. Google Scholar
Nietzsche, F. (2009), Pisma pozostałe. Przeł. Baran, B. Warszawa: Aletheia. Google Scholar
Strycharski, J. (2004), Uniwersalizm twórczości Maksyma Gorkiego (na przykładzie sztuki „Na dnie”. W: Andrusiewicz, A. (red.), Polska i jej wschodni sąsiedzi. T. 5. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego: 361‒370. Google Scholar
Styan, J.L. (1995), Współczesny dramat w teorii i scenicznej praktyce. Przeł. Sugiera, M. Wrocław/Warszawa/Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Google Scholar
Źródła internetowe Google Scholar
Butryńczuk, B. (1949), „Na dnie” u Leona Schillera. Odrodzenie (9 czerwca). https://encyklopediateatru.pl/artykuly/102945/na-dnie-u-leona-schillera [dostęp: 29.09.2024]. Google Scholar
Gorki, M. Pieśń o zwiastunie burzy. Tłum. Tuwim, J. https://worowski.livejournal.com/24216.html [dostęp: 29.10.2024]. Google Scholar
Na dne [На дне] (1952), https://www.kino-teatr.ru/teatr/movie/8601/annot/ [dostęp: 29.09.2024]. Google Scholar
Na dnie (b.d.), https://encyklopediateatru.pl/sztuki/1086/na-dnie [dostęp: 29.09.2024]. Google Scholar
Raszewski, Z. (1977), Krótka historia teatru polskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. https://encyklopediateatru.pl/przedstawienie/26351/dziady [dostęp: 29.09.2024]. Google Scholar
Terlecki, T. (1934), „Dziady” Adama Mickiewicza w inscenizacji i reżyserii Leona Schillera, Pion 52. Przedruk W: tenże, (2016), Od Lwowa do Warszawy. Zebr. i oprac. Krasiński, E./Szydłowska, M. Warszawa: Instytut Sztuki PAN: 291–297. https://encyklopediateatru.pl/przedstawienie/26351/dziady [dostęp: 29.09.2024]. Google Scholar
Wysocki, T. (2003), Gorki według Lupy. Słowo Polskie 20 (24 stycznia). https://encyklopediateatru.pl/artykuly/291186/gorki-wedlug-lupy [dostęp: 29.09.2024]. Google Scholar
Uniwersytet Warszawski
Inne teksty tego samego autora
- Jadwiga Gracla, MAŁY BIES FIODORA SOŁOGUBA NA SCENACH POLSKICH , Acta Neophilologica: Tom 2 Nr XVII (2015): Acta Neophilologica
- Jadwiga Gracla, JEWREINOW W POWOJENNEJ POLSCE. (UWAGI O SPEKTAKLU TEATR ODWIECZNEJ WOJNY TEATRU WYBRZEŻE) , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XVII (2015): Acta Neophilologica
