Z ROZWAŻAŃ NAD ZAGADNIENIAMI CZASOPRZESTRZENI W POWIEŚCI MICHAIŁA BUŁHAKOWA MISTRZ I MAŁGORZATA
Anna Chudzińska-Parkosadze
Instytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w PoznaniuAbstrakt
The article is devoted to the problem of time and space as the essential factors of the
world model created in The Master and Margarita, the famous novel written by Mikhail
Bulgakov. As many critics has already noticed, there are three basic space dimensions in the
considering work of prose – Jerusalem, Moscow and the mysterious world of Woland. As the
matter of fact the core problem of research concerns the latter. The world from which Woland
is coming is presented as a kind of inter-world between the other two, on the one hand, and
as the objective Universe embracing them, creating in this way the unity of three dimensions,
on the other hand. Moreover, in this piece of work, there has been made an attempt to recode
the Woland’s world by analysing the motifs of it through the symbols and themes of gnosis.
Słowa kluczowe:
The Master and Margarita, space and time, world of Woland, gnosis, Mikhail BulgakovBibliografia
G. Przebinda, Zaułki Mistrza Wolanda, Kraków 2000, s. 28; zob też: Б. Соколов, Энциклопедия Булга-ковская, Москва 1996, s. 311–312; idem, Три жизни Михаила Булгакова, Москва 1997, s. 260. Google Scholar
A. Drawicz, Mistrz i diabeł. Rzecz o Bułhakowie, Warszawa 2002, s. 458. Google Scholar
U. Krawczyk, Chrystus i Piłat. Semantyka wątku w powieściach „Mistrz i Małgorzata” MichaiłaBułhakowa oraz „Golgota” Czingiza Ajtmatowa, Slavia Orientalis 2002, t. 51, nr 3, s. 389–391. Google Scholar
E. Krawiecka, Apokalipsa według Michaiła Bułhakowa. Przestrzeń i symbolika „Mistrza i Małgorzaty”,Poznań 2008, s. 95–96. Google Scholar
П.Р. Абрагам, Павел Флоренский и Михаил Булгаков, Философские науки 1990, nr 7,s. 17–18. Google Scholar
Л.А. Левина, Иешуа Га-Ноцри и „беспокойный старик Иммануил”. (Нравственные ориен-тиры в философском романе М. Булгакова „Мастер и Маргарита”), w: Начало. Сборник работмолодых ученых, wyd. 2, Москва 1993, s. 209. Google Scholar
И.Л. Галинская, Загадки известных книг, Москва1986, s. 77–78. Google Scholar
D. Horczak, Treści religijno-filozoficzne w powieści „Mistrz i Małgorzata” Michaiła Bułhakowa,Poznań 2002, s. 100–103. Google Scholar
T. Špidlik, Myśl rosyjska. Inna wizja człowieka, tłum. J. Dembska, Warszawa 2000, s. 71. Google Scholar
M. Bułhakow, Mistrz i Małgorzata, tłum. I. Lewandowska i W. Dąbrowski, Warszawa 2009. Google Scholar
М. Бахтин, Вопросы литературы и эстетики, Москва 1975, s. 234–235. Google Scholar
M. Eliade, Święty obszar i sakralizacja świata, tłum. A. Tatarkiewicz, w: idem,Sacrum, mit, historia. Wybór esejów, wybór M. Czerwiński, Warszawa 1993. Google Scholar
М. Гаспаров, Из наблюдений над мотивной структурой романа М.Б. Булгакова „Мастери Маргарита”, w: idem, Литературные лейтмотивы, Москва 1994, s. 29, 30. Google Scholar
M. Pietrowski, Mistrz i Miasto. Kijowskie konteksty Michaiła Bułhakowa, Poznań 2004, s. 240–244. Google Scholar
Ю.М. Лотман, Дом в „Мастере и Маргарите”, w: idem, О русской литературе. Статьии исследования: история русской прозы, теория литературы, Санкт-Петербург 1997, s. 751. Google Scholar
M. Mikulašek, „Sen” o cestĕ do „Vĕčnosti”. „Gnosticky mytus” a fenomen „iniciace”v „romanu-mytu” („Mistr a Marketka” M. Bulgakova), Studia Slavica – Slovanske Studie 2004, nr 8,s. 115–133. Google Scholar
J. Prokopiuk, Po trzykroć romantyczny „Mistrz”, w: Piękno jest tylko gnozy początkiem…,Katowice 2007, s. 246–255. Google Scholar
И.Ф. Белза, Генеалогия „Мастера и Маргариты”, Москва 1978. Google Scholar
A.C. Wright, M. Bulgakov. Life and Interpretations, Londyn, Toronto, Buffalo 1978, s. 269–270. Google Scholar
Г. Круговой, Гностический роман М. Булгакова, Новый журнал 1979, кн. 124. Google Scholar
G. Krugovoy, The Gnostic Novel of Mikhail Bulgakov, Sources and Exegesis, Lanham, New York 1991. Google Scholar
K. Rutkiewicz, Dwa balez przesłaniem moralnym (Bułhakow i Goethe), Przegląd Rusycystyczny 2007, z. 2 (118), s. 51–65. Google Scholar
A. Pomorski, Duchowy proletariusz. Przyczynek do dziejów lamarkizmu społecznego i rosyjskiego komunizmu XIX–XX wieku (na marginesie antyutopii Andrieja Płatonowa), Warszawa 1996. Google Scholar
A. Chudzińska-Parkosadze, Symbolika gnozy w powieści Michaiła Bułhakowa „Mistrz i Małgorzata”,w: Gnoza. Gnostycyzm. Literatura, red. B. Sienkiewicz, M. Dobkowski, A. Jocz, Kraków 2012,s. 188–197. Google Scholar
J. Prokopiuk, Czy antropozofia Rudolfa Steinera jest gnozą (gnostycyzmem), 2010, s. 5, 7, 8, 12. Google Scholar
M. Oesterreicher-Mollwo, Leksykon symboli, red. L. Robakiewicz, tłum. J. Prokopiuk, Warszawa2009, s. 246. Google Scholar
J.E. Cirlot, Słownik symboli, tłum. I. Kania, Kraków 2006, s. 344–345. Google Scholar
J. Prokopiuk, Mit raju, w: idem, Jestem heretykiem. Ogdoada gnostycka, Białystok 2004, s. 111. Google Scholar
K. Rudolph, Gnoza, tłum. G. Sowinski, Kraków 2003, s. 265. Google Scholar
J. Prokopiuk, Mój świat alternatywny, w: idem, Rozdroża, czyli zwierzenia gnostyka, Katowice 2004, s. 145–148. Google Scholar
J. Prokopiuk, Duch to prawdziwa rzeczywistość, w: idem, Herezja znaczy wolność, Białystok 2008, s. 139–140, 141 Google Scholar
J. Prokopiuk, Paradygmat wyobraźni, Literatura na Świecie 1982, nr 3–4. Google Scholar
G. Kubiński, „Nowa fizyka” jako „nowa gnoza”, w: Oblicza gnozy, red. E. Przybył, Kraków 2000, s. 244–246. Google Scholar
R. Monroe, Podróże poza ciałem, Bydgoszcz 1994. Google Scholar
R. Monroe, Dalekie podróże, Bydgoszcz 1994; Google Scholar
R. Monroe, Najdalsza podróż, Bydgoszcz 1994. Google Scholar
G. Quispel, Gnoza, tłum. B. Kita, Warszawa 1988,s. 136–142. Google Scholar
W. Myszor, „Anapausis” w teologii chrześcijańskich gnostyków, Warszawa 1984, s. 11–19. Google Scholar
I. Trzcińska, Gnostycka wizja Boga, w: Oblicza gnozy, red. E. Przybył, Kraków 2000, s. 31. Google Scholar
Instytut Filologii Rosyjskiej Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Inne teksty tego samego autora
- Anna Chudzińska-Parkosadze, БУЛГАКОВСКИЕ РЕМИНИСЦЕНЦИИ В РОМАНЕ ЧАПАЕВ И ПУСТОТА ВИКТОРА ПЕЛЕВИНА , Acta Neophilologica: Tom 1 Nr XX (2018): Acta Neophilologica
