Polskie inspiracje muzyczne w filmach animowanych wyprodukowanych w Związku Radzieckim – wybrane przykłady
Katarzyna Lidia Babulewicz
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, PolskaAbstrakt
W dziecięcych filmach animowanych wyprodukowanych w Związku Radzieckim od lat 30. do 70. XX wieku bywają zawarte odniesienia do muzyki polskiej. Przybierają one zazwyczaj postać nawiązań do poloneza, rzadziej – do repertuaru muzyki rozrywkowej. Przywołanie przez kompozytorów radzieckich tańca polskiego wskazuje m.in. na kontynuację istniejącej w Rosji od XVIII wieku tradycji wykorzystywania poloneza jako tańca dworskiego, ceremonialnego. Wnioski zaprezentowane w artykule uzyskane zostały na drodze analizy audytywnej ścieżek dźwiękowych wybranych siedmiu filmów oraz ich warstwy wizualno-narracyjnej. Przykłady polskich inspiracji muzycznych omówiono z uwzględnieniem kontekstu brzmieniowego danej ścieżki dźwiękowej jako całości. Inspiracje polonezem obecne są w filmach z muzyką: N. Bogosłowskiego (Кот в сапогах, 1938; Три мушкетера, 1938), M. Wajnberga (Полкан и Шавка, 1949; Двенадцать месяцев, 1956), B. Sawieliewa (Месть кота Леопольда, 1975). W filmie Сказка сказок (1979, muz. M. Miejerowicz) cytowane jest tango To ostatnia niedziela J. Petersburskiego, w odc. 4 (1971) serialu Nu, pogodi! – Orkiestry dęte z repertuaru H. Kunickiej.
Słowa kluczowe:
muzyka w filmach animowanych, Polonez, Nikita Bogosłowski, Mieczysław Wajnberg, Boris SawieliewBibliografia
Bilica Krzysztof. 2017. Melos polski nad Dunajem. Klauzule sarmackie i kadencja polska w XIX–wiecznej muzyce obszaru niemieckojęzycznego. “Polski Rocznik Muzykologiczny” Vol. XV, pp. 217–243. (In Polish)
Brown David. 2010. Musorgsky. His Life and Works. New York, Oxford University Press. (In English)
Cennet Katia. 2018. Staraâ novaâ skazka: mifopoètičeskij podtekst pʹesy-skazki S. Maršaka “Dve-nadcat mesâcev” [An old new tale: the mythopoetic subtext of S. Marshak’s play “The Twelve Months”]. “Detskie čteniâ” no 12 (2), pp. 227–245. (In Russian)
Dragilev Dmitrij. 2008. Labirinty russkogo tango [Labyrinths of Russian tango]. St.-Petersburg, Aletejâ. (In Russian)
Findejzen Nikolaj. 1929. Očerki po istorii muzyki v Rossii s drevnejših vremen do konca XVIII veka [Essays on the history of music in Russia from ancient times to the end of the 18th century]. Vol. 1. Moscov–Leningrad, Muzykalʹnyj sektor gosudarstvennogo izdatelʹstva. (In Russian)
Gwizdalanka Danuta. 2013. Mieczysław Wajnberg. Kompozytor z trzech światów. Poznań, Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu. (In Polish)
Kadykało Anna. 2014. Dzieciństwo jako rosyjski temat kulturowy w XX wieku. Cracow, Księgarnia Akademicka. (In Polish)
Kovaliv Valentin Vasilʹevič. 2015. Izučenie žizni i tvorčestva Mihaila Kleofasa Oginskogo na urokah muzyki v obŝeobrazovatelʹnoj škole [Studying the life and work of Mikhail Kleofas Oginsky at music lessons in a comprehensive school]. In: Tvorčaâ spadčyna Mìhala Kleafasa Agìnskaga: matèryâly Mìžnarodnaj navukova-praktyčnaj kanferèncyì (da 250-goddzâ z dnâ naradžènnâ), Mìnsk, 18–19 čèrvenâ 2015 goda. Eds Belaokaâ M.A. at al. Minsk, [s.n.], pp. 234–238. (In Belarusian)
Maurois Andre. 2007. Alexandre Dumas. A Great Life in Brief. [s.l.], Maurois Press. (In English)
Pikkov Ülo. 2016. On the Topics and Style of Soviet Animated Films. “Baltic Screen Media Review” no 4, pp. 17–37.(In English)
Walczak Jakub. 2015. Kiedy literatura staje się muzyką. Puszkinowska klasyka w kompozycjach Piotra Czajkowskiego. Cracow, Universitas. (In Polish)
Załuski Andrzej. 2003. Michał Kleofas Ogiński: życie, działalność i twórczość. London, Polska Fundacja Kulturalna. (In Polish)
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
