Особенности и способы перевода названий серий мультфиль-ма Маша и медведь на польский язык
Natalia Didenko
Uniwersytet Wrocławski, PolskaAbstrakt
The main name and the set of the headings of Masha and the Bear animated film, as elements of the paratext, play an essential role in determining the characteristic properties of a product. They point to the national and cultural factors conditioning the animated film which manifest themselves on various (audio and video) levels of information transfer. The set of the headings is characterised by a high level of saturation with national and cultural elements such as sayings, phrases, quotations from classic literary works as well as from folklore, quotations from the songs which the Russian audience is familiar with, allusions to films and other television broadcasts. The translation of such names is more difficult and poses a real challenge for the translator. Three types of translation have been observed: literal translation, free translation and substitution. At the same time, it was neutralisation that was the leading strategy of translating headlines containing national and cultural elements. One of the justifications for the approach selected may be the type of the audience – children who – because of their insufficient cognitive experience – will not be able to decipher the coded connotations.
Słowa kluczowe:
free translation, literal translation, national and cultural component, paratext, audio-visual translationBibliografia
Aleksandrova Oksana, Nikolaeva Ulʹâna. 2016. Strategii perevoda sovremennyh angloâzyčnyhfilʹmonimov na russkij i ispanskij âzyki (na primere filʹmov 2008–2014 gg.) [Translation Strate-gies of Modern English Filmonyms into Russian and Spanish (the example of films released in 2008–2014)]. “Vestnik RUDN”. Series “Teoriâ âzyka. Semiotika. Semantika” no 2, pp. 113–122. (In Russian)
Berezowski Leszek. 2004. Skąd się biorą polskie tytuły amerykańskich filmów? In: Przekładając nieprzekładalne. Vol. 2. Eds Kubińska O., Kubiński W. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 313–323. (In Polish)
Biaduń-Grabarek Hanna, Grabarek Józef. 2012. Kilka uwag o przekładzie tytułów na podstawie tłumaczeń niemiecko-polskich i polsko-niemieckich. “Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu” no 7, pp. 11–26. (In Polish)
Fateeva Natalʹâ. 2010. Sintez celogo: na puti k novoj poètike [Synthesis of the Whole: on the Way to the New Poetics]. Available at: https://www.litmir.me/br/?b=240111&p=1 (Accessed: 08.07.2019). (In Russian)
Gorškova Vera. 2014. Nazvanie filʹma kak edinica perevoda i sostavlâûŝaâ obraza-smysla [Film Title as a Unit of Translation and a Unit of Image-Sense]. “Vestnik Permskogo nacionalʹnogo issledovatelʹskogo politehničeskogo universiteta. Problemy âzykoznaniâ i pedagogiki” no 10, pp. 26–37. (In Russian)
Inšakova Natalʹâ. 2005. Pomoŝnik reklamista, ili Redaktor reklamnyh tekstov [Assistant Adverti-ser, or Editor of Advertising Texts]. Moscow, Meždunarodnyj centr finansovo-èkonomičeskogo razvitiâ. (In Russian)
Jarniewicz Jerzy. 2000. Przekład tytułu: między egzotyką a adaptacją. In: Przekładając nieprzekładalne: materiały z I Międzynarodowej Konferencji Translatorycznej. Eds Kubiński W., Kubińska O., Wolański T.Z. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 477–483. (In Polish)
Kalegina Tatʹâna. 2019. Osobennosti perevoda nazvanij filʹmov Gollivuda s anglijskogo na nemeckij i russkij âzyki [Features of the Translation of the Hollywood Movies Titles from English into Russian and German]. “Kazanskij lingvističeskij žurnal” no 2, pp. 30–57. (In Russian)
Kanašina Svetlana. 2017. Èffekt obmanutogo ožidaniâ v internet-memah kak osobaâ kommunika-tivnaâ strategiâ [Stylistic Device of Defeated Expectancy as a Specific Communicative Strate-gy in Internet Memes]. “Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo pedagogičeskogo universiteta” no 10 (187), pp. 9–14. (In Russian)
Karaulov Ûrij. 2015. Associativnyj analiz: novyj podhod k interpretacii hudožestvennogo teksta[Association Analysis: the New Approach to the Literary Text Interpretation]. “Voprosy psiho-lingvistiki” no 3 (25), pp. 14–35. (In Russian)
Knyš Elena. 1992. Lingvističeskij analiz naimenovanij kinofilʹmov v russkom âzyke (avtoreferat dissertacii) [Linguistic Analysis of Movie Titles in Russian (dissertation abstract)]. Odessa. (In Russian)
Kohan Nadežda. 2009. K voprosu o strukture nacionalʹno-kulʹturnogo komponenta semantiki bezèkvivalentnyh leksičeskih edinic v sovremennom anglijskom âzyke [To the Question of Na-tional-Cultural Component Structure in Semantic of Non-Equivalent Lexical Untis in Modern English]. “Vestnik Čelâbinskogo gosudarstvennogo pedagogičeskogo universiteta” no 10 (2), pp. 224–232. (In Russian)
Lugovaya Ekaterina, Lugovoy Dmitriy. 2017. Literary translation as a creative activity. “Naučnyj rezulʹtat. Voprosy teoretičeskoj i prikladnoj lingvistiki” Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/literary-translation-as-a-creative-activity (Accessed 08 July 2019). (In English)
Milevič Inna. 2012. Perevod nazvanij hudožestvennyh filʹmov: kommunikativnye taktiki [Translation of Feature Films Titles: Communicative Tactics]. “Perevod i sopostavitelʹnaâ lingvistika” no 8, pp. 29–32. (In Russian)
Mineeva Olʹga, Madadova Kamila, Pirogova Anna. 2016. Sposoby perevoda na russkij âzyk nazvanij nemeckih hudožestvennyh filʹmov [Ways to Translate the Titles of German Feature Films into Russian]. “Simvol nauki” no 5. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/sposoby-perevo-da-na-russkiy-yazyk-nazvaniy-nemetskih-hudozhestvennyh-filmov (Accessed 13 March 2020). (In Russian)
Nowak Marta. 2017. Tłumacz jako autor tytułów filmów i seriali. “Białostockie Archiwum Językowe” no 17, pp. 151–161. (In Polish)
Prokopčuk Anastasiâ. 2016. Lingvokulʹturnye problemy perevoda nazvaniâ (na materiale filʹma “Intouchables”) [Linguictic and Cultural Translation Problems of “Intouchables” film]. “Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta” no 14, pp. 174–177. (In Russian)
Rachut Konrad. 2014. Tłumaczenie jako akt komunikacji międzykulturowej. Na przykładzie tłumaczeń tytułów filmów anglojęzycznych na język polski i język rosyjski. “Acta Neophilologica” no XVI/2, pp. 221–228. (In Polish)
Rudolf Krzysztof Filip. 2000. O przekładalności tytułów. In: Przekładając nieprzekładalne. Eds Kubińska O., Kubiński W. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 485–489. (In Polish)
Rufova Elena. 2017. Semantičeskaâ interpretaciâ filʹmonimov (na materiale âponskogo âzyka)[Semantic Interpretation of Filmonyms (by the Material of the Japanese Language)]. “Filologiče-skie nauki. Voprosy teorii i praktyki” no 6 (72), part 1, pp. 127–129. (In Russian)
Šimik-Kozačko Paulina. 2010. Adaptirovannye nazvaniâ angloâzyčnyh filʹmov v perevode na polʹ-skij i russkij âzyki [Adapted Names of Films in English in Translation into Polish and Russian]. “Lingvokulʹturologiâ” no 4, pp. 225–238. (In Russian)
Tkačeva Anna. 2018. Nazvaniâ francuzskih filʹmov i ih russkie perevody kak tvorčestvo s attrakti-vnymi zadačami [The Names of French Films and Their Russian Translation how Creative Work with Attractive Objectives]. “Vestnik Volžskogo universiteta im. V.N. Tatiŝeva” no 4, Vol. 1, pp. 97–104. (In Russian)
Vikulova Larisa. 2001. Paratekst francuzskoj literaturnoj skazki: pragmalingvističeskij aspekt(avtoreferat dissertacii) [Paratext of the French Literary Fairy Tale: the Pragmalinguistic Aspect (dissertation abstract)]. Saint-Petersburg. (In Russian)
Voroncova Irina, Tkačenko Natalʹâ. 2015. Tendencii perevoda v kontekste sovremennogo rossijsko-go kinematografičeskogo rynka [Trends in Translating Movie Titles in the Context of Modern Russian Cinema Market]. “Novyj filologičeskij vestnik” no 3 (34), pp. 139–149. (In Russian)
Berezowski Leszek. 2004. Skąd się biorą polskie tytuły amerykańskich filmów? In: Przekładając nieprzekładalne. Vol. 2. Eds Kubińska O., Kubiński W. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 313–323. (In Polish)
Biaduń-Grabarek Hanna, Grabarek Józef. 2012. Kilka uwag o przekładzie tytułów na podstawie tłumaczeń niemiecko-polskich i polsko-niemieckich. “Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu” no 7, pp. 11–26. (In Polish)
Fateeva Natalʹâ. 2010. Sintez celogo: na puti k novoj poètike [Synthesis of the Whole: on the Way to the New Poetics]. Available at: https://www.litmir.me/br/?b=240111&p=1 (Accessed: 08.07.2019). (In Russian)
Gorškova Vera. 2014. Nazvanie filʹma kak edinica perevoda i sostavlâûŝaâ obraza-smysla [Film Title as a Unit of Translation and a Unit of Image-Sense]. “Vestnik Permskogo nacionalʹnogo issledovatelʹskogo politehničeskogo universiteta. Problemy âzykoznaniâ i pedagogiki” no 10, pp. 26–37. (In Russian)
Inšakova Natalʹâ. 2005. Pomoŝnik reklamista, ili Redaktor reklamnyh tekstov [Assistant Adverti-ser, or Editor of Advertising Texts]. Moscow, Meždunarodnyj centr finansovo-èkonomičeskogo razvitiâ. (In Russian)
Jarniewicz Jerzy. 2000. Przekład tytułu: między egzotyką a adaptacją. In: Przekładając nieprzekładalne: materiały z I Międzynarodowej Konferencji Translatorycznej. Eds Kubiński W., Kubińska O., Wolański T.Z. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 477–483. (In Polish)
Kalegina Tatʹâna. 2019. Osobennosti perevoda nazvanij filʹmov Gollivuda s anglijskogo na nemeckij i russkij âzyki [Features of the Translation of the Hollywood Movies Titles from English into Russian and German]. “Kazanskij lingvističeskij žurnal” no 2, pp. 30–57. (In Russian)
Kanašina Svetlana. 2017. Èffekt obmanutogo ožidaniâ v internet-memah kak osobaâ kommunika-tivnaâ strategiâ [Stylistic Device of Defeated Expectancy as a Specific Communicative Strate-gy in Internet Memes]. “Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo pedagogičeskogo universiteta” no 10 (187), pp. 9–14. (In Russian)
Karaulov Ûrij. 2015. Associativnyj analiz: novyj podhod k interpretacii hudožestvennogo teksta[Association Analysis: the New Approach to the Literary Text Interpretation]. “Voprosy psiho-lingvistiki” no 3 (25), pp. 14–35. (In Russian)
Knyš Elena. 1992. Lingvističeskij analiz naimenovanij kinofilʹmov v russkom âzyke (avtoreferat dissertacii) [Linguistic Analysis of Movie Titles in Russian (dissertation abstract)]. Odessa. (In Russian)
Kohan Nadežda. 2009. K voprosu o strukture nacionalʹno-kulʹturnogo komponenta semantiki bezèkvivalentnyh leksičeskih edinic v sovremennom anglijskom âzyke [To the Question of Na-tional-Cultural Component Structure in Semantic of Non-Equivalent Lexical Untis in Modern English]. “Vestnik Čelâbinskogo gosudarstvennogo pedagogičeskogo universiteta” no 10 (2), pp. 224–232. (In Russian)
Lugovaya Ekaterina, Lugovoy Dmitriy. 2017. Literary translation as a creative activity. “Naučnyj rezulʹtat. Voprosy teoretičeskoj i prikladnoj lingvistiki” Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/literary-translation-as-a-creative-activity (Accessed 08 July 2019). (In English)
Milevič Inna. 2012. Perevod nazvanij hudožestvennyh filʹmov: kommunikativnye taktiki [Translation of Feature Films Titles: Communicative Tactics]. “Perevod i sopostavitelʹnaâ lingvistika” no 8, pp. 29–32. (In Russian)
Mineeva Olʹga, Madadova Kamila, Pirogova Anna. 2016. Sposoby perevoda na russkij âzyk nazvanij nemeckih hudožestvennyh filʹmov [Ways to Translate the Titles of German Feature Films into Russian]. “Simvol nauki” no 5. Available at: https://cyberleninka.ru/article/n/sposoby-perevo-da-na-russkiy-yazyk-nazvaniy-nemetskih-hudozhestvennyh-filmov (Accessed 13 March 2020). (In Russian)
Nowak Marta. 2017. Tłumacz jako autor tytułów filmów i seriali. “Białostockie Archiwum Językowe” no 17, pp. 151–161. (In Polish)
Prokopčuk Anastasiâ. 2016. Lingvokulʹturnye problemy perevoda nazvaniâ (na materiale filʹma “Intouchables”) [Linguictic and Cultural Translation Problems of “Intouchables” film]. “Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta” no 14, pp. 174–177. (In Russian)
Rachut Konrad. 2014. Tłumaczenie jako akt komunikacji międzykulturowej. Na przykładzie tłumaczeń tytułów filmów anglojęzycznych na język polski i język rosyjski. “Acta Neophilologica” no XVI/2, pp. 221–228. (In Polish)
Rudolf Krzysztof Filip. 2000. O przekładalności tytułów. In: Przekładając nieprzekładalne. Eds Kubińska O., Kubiński W. Gdańsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, pp. 485–489. (In Polish)
Rufova Elena. 2017. Semantičeskaâ interpretaciâ filʹmonimov (na materiale âponskogo âzyka)[Semantic Interpretation of Filmonyms (by the Material of the Japanese Language)]. “Filologiče-skie nauki. Voprosy teorii i praktyki” no 6 (72), part 1, pp. 127–129. (In Russian)
Šimik-Kozačko Paulina. 2010. Adaptirovannye nazvaniâ angloâzyčnyh filʹmov v perevode na polʹ-skij i russkij âzyki [Adapted Names of Films in English in Translation into Polish and Russian]. “Lingvokulʹturologiâ” no 4, pp. 225–238. (In Russian)
Tkačeva Anna. 2018. Nazvaniâ francuzskih filʹmov i ih russkie perevody kak tvorčestvo s attrakti-vnymi zadačami [The Names of French Films and Their Russian Translation how Creative Work with Attractive Objectives]. “Vestnik Volžskogo universiteta im. V.N. Tatiŝeva” no 4, Vol. 1, pp. 97–104. (In Russian)
Vikulova Larisa. 2001. Paratekst francuzskoj literaturnoj skazki: pragmalingvističeskij aspekt(avtoreferat dissertacii) [Paratext of the French Literary Fairy Tale: the Pragmalinguistic Aspect (dissertation abstract)]. Saint-Petersburg. (In Russian)
Voroncova Irina, Tkačenko Natalʹâ. 2015. Tendencii perevoda v kontekste sovremennogo rossijsko-go kinematografičeskogo rynka [Trends in Translating Movie Titles in the Context of Modern Russian Cinema Market]. “Novyj filologičeskij vestnik” no 3 (34), pp. 139–149. (In Russian)
Didenko, N. (2020). Особенности и способы перевода названий серий мультфиль-ма Маша и медведь на польский язык. Acta Polono-Ruthenica, 2(XXV), 173–190. https://doi.org/10.31648/apr.5625
Natalia Didenko
Uniwersytet Wrocławski, Polska
Uniwersytet Wrocławski, Polska
