Wielokulturowe sąsiedztwo w opowiadaniach Grigorija Kanowicza Вильнюччкий двор
Liliana Kalita
Uniwersytet GdańskiAbstrakt
Przedmiot analizy dotyczy trzech opowiadań Grigorija Kanowicza, którego głównymi bohaterami są Polka, Litwinka, Żydówka i Rosjanin, zamieszkujący wspólne wileńskie podwórko. Akcentuje się wielonarodowościowe sąsiedzkie relacje pomiędzy nimi, rozpatrywane w ramach kategorii „swojskości” i „obcości”, pokazanych przez pry-zmat emocji. Uwagę w tych relacjach zwraca dominująca rola Polki i języka polskiego w kontaktach sąsiedzkich, a następnie Żyda, który po śmierci protagonistki przejmuje rolę pośrednika w integracji między nacjami.
Słowa kluczowe:
Grigorij Kanowicz, wielokulturowe relacje, kategoria „swój” − „obcy”, pogranicze kulturBibliografia
Dąbrowski Mieczysław. 2009. Swój/obcy/inny. Kontynuacja. „Anthropos?” nr 12–13. (online) http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos7/texty/dabrowski.htm (dostęp 2.06.2020).
Fast Piotr. 1996. „Łzy i modlitwy głupców” – Grigorija Kanowicza pytanie o wartości. W: Literackie portrety Żydów. Red. Łoch E. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 211–219.
Gruchlik Honorata. 2007. Inność a obcość w kontekście filozoficznym. „Anthropos?” nr 8–9. (on li ne) http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/gruchlik.htm (dostęp 5.06.2020).
Kusio Urszula. 2013. Kłopoty z wielokulturowością, czyli aktualność schematu „my” – „oni”. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” R. XXXVIII, nr 2. (online)
http://dlibra.umcs.lublin.pl/Content/23502/czas16080_38_2_2013_1.pdf (dostęp 4.06.2020).
Lenart Agnieszka. 2014. „Jeruszalaim de Lite”: obraz Wilna w opowiadaniu Grigorija Kanowicza „Sen o Jeruzalem, którego już nie ma”. „Acta Polono-Ruthenica” nr XIX. (online) http://bazhum.muzhp.pl/media/file/Acta_Polono_Ruthenica/Acta_Polono_Ruthenica-r2014-t19/Acta_Polo-no_Ruthenica-r2014-t19-s87-9/Acta_Polono_Ruthenica-r2014-t19-s87-97.pdf (dostęp 4.06.2020).
Łaniewski Paweł. 2019. Spisek i absurd. Obraz Żyda w literaturze rosyjskiego postmodernizmu. „Iudaica Russica” nr 1 (2). (online) https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/11652/1/Laniewski_Spisek_i_absurd.pdf (dostęp 4.06.2020).
Muszyńska Jolanta. 2014. Miejsce jako przestrzeń doświadczana. W: Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowości relacji społecznych. Współczesne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki. Red. Nikitorowicz J., Muszyńska J., Boćwińska-Kiluk B. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak: 12–23.
Nazaruk Dominika Anna. 2012. Drzewo z korzeniami w powietrzu – Grigorij Kanowicz w poszuki-waniu tożsamości. „Almanach Sejneński” nr 5. (online) http://pogranicze.sejny.pl/drzewo_z_korzeniami_w_powietrzu_____grigorij_kanowicz_w_poszukiwaniu_tozsamosci,1130-1,13238.html (dostęp 2.06.2020).
Nikitorowicz Jerzy. 2005. Próba określenia przedmiotu edukacji międzykulturowej. W: Region – tożsamość – edukacja. Red. Nikitorowicz J., Misiejuk D., Sobecki M. Białystok: Trans Hu-mana: 15–33.
Nikitorowicz Jerzy. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Nowicka Ewa. 1990. Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy. W: Swoi i obcy. Red. Nowicka E. Warszawa: Instytut Socjologii: 5–53.
Woźniak Cezary. 2015. Między swojskością a obcością. Przyczynki do dialektyki dziedzictwa kul-turowego. „Zarządzanie w Kulturze” nr 16, z. 2. (online) https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/16347/wozniak_miedzy_swojskoscia_a_obcoscia_2015.pdf?sequence=3&isAllo-wed=y (dostęp 8.06.2020).
Kанович Григорий. 2009. Вильнюсский двор. «Октябрь» No 2. (online) https://magazines.gorky.media/october/2009/2/vilnyusskij-dvor.html (доступ 05.06. 2020).
Куляпин Александр. «Окно» и «дверь» в системе символов В.М. Шукшина.(onli ne) https://cyberleninka.ru/article/n/okno-i-dver-v-sisteme-simvol-v-m-shukshina (доступ 08.06.2020).
Лавринец Павел. 2014. Присвоение Вильнюса в русской литературе. «Уральский истори-ческий вестник» No 3 (44). (online) http://uralhist.uran.ru/pdf/UIV_3(44)_2014_Lavrinec.pdf(доступ 05.06.2020).
Fast Piotr. 1996. „Łzy i modlitwy głupców” – Grigorija Kanowicza pytanie o wartości. W: Literackie portrety Żydów. Red. Łoch E. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 211–219.
Gruchlik Honorata. 2007. Inność a obcość w kontekście filozoficznym. „Anthropos?” nr 8–9. (on li ne) http://www.anthropos.us.edu.pl/anthropos5/texty/gruchlik.htm (dostęp 5.06.2020).
Kusio Urszula. 2013. Kłopoty z wielokulturowością, czyli aktualność schematu „my” – „oni”. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” R. XXXVIII, nr 2. (online)
http://dlibra.umcs.lublin.pl/Content/23502/czas16080_38_2_2013_1.pdf (dostęp 4.06.2020).
Lenart Agnieszka. 2014. „Jeruszalaim de Lite”: obraz Wilna w opowiadaniu Grigorija Kanowicza „Sen o Jeruzalem, którego już nie ma”. „Acta Polono-Ruthenica” nr XIX. (online) http://bazhum.muzhp.pl/media/file/Acta_Polono_Ruthenica/Acta_Polono_Ruthenica-r2014-t19/Acta_Polo-no_Ruthenica-r2014-t19-s87-9/Acta_Polono_Ruthenica-r2014-t19-s87-97.pdf (dostęp 4.06.2020).
Łaniewski Paweł. 2019. Spisek i absurd. Obraz Żyda w literaturze rosyjskiego postmodernizmu. „Iudaica Russica” nr 1 (2). (online) https://rebus.us.edu.pl/bitstream/20.500.12128/11652/1/Laniewski_Spisek_i_absurd.pdf (dostęp 4.06.2020).
Muszyńska Jolanta. 2014. Miejsce jako przestrzeń doświadczana. W: Od wielokulturowości miejsca do międzykulturowości relacji społecznych. Współczesne strategie kreowania przestrzeni życia jednostki. Red. Nikitorowicz J., Muszyńska J., Boćwińska-Kiluk B. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak: 12–23.
Nazaruk Dominika Anna. 2012. Drzewo z korzeniami w powietrzu – Grigorij Kanowicz w poszuki-waniu tożsamości. „Almanach Sejneński” nr 5. (online) http://pogranicze.sejny.pl/drzewo_z_korzeniami_w_powietrzu_____grigorij_kanowicz_w_poszukiwaniu_tozsamosci,1130-1,13238.html (dostęp 2.06.2020).
Nikitorowicz Jerzy. 2005. Próba określenia przedmiotu edukacji międzykulturowej. W: Region – tożsamość – edukacja. Red. Nikitorowicz J., Misiejuk D., Sobecki M. Białystok: Trans Hu-mana: 15–33.
Nikitorowicz Jerzy. 2009. Edukacja regionalna i międzykulturowa. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Nowicka Ewa. 1990. Swojskość i obcość jako kategorie socjologicznej analizy. W: Swoi i obcy. Red. Nowicka E. Warszawa: Instytut Socjologii: 5–53.
Woźniak Cezary. 2015. Między swojskością a obcością. Przyczynki do dialektyki dziedzictwa kul-turowego. „Zarządzanie w Kulturze” nr 16, z. 2. (online) https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/16347/wozniak_miedzy_swojskoscia_a_obcoscia_2015.pdf?sequence=3&isAllo-wed=y (dostęp 8.06.2020).
Kанович Григорий. 2009. Вильнюсский двор. «Октябрь» No 2. (online) https://magazines.gorky.media/october/2009/2/vilnyusskij-dvor.html (доступ 05.06. 2020).
Куляпин Александр. «Окно» и «дверь» в системе символов В.М. Шукшина.(onli ne) https://cyberleninka.ru/article/n/okno-i-dver-v-sisteme-simvol-v-m-shukshina (доступ 08.06.2020).
Лавринец Павел. 2014. Присвоение Вильнюса в русской литературе. «Уральский истори-ческий вестник» No 3 (44). (online) http://uralhist.uran.ru/pdf/UIV_3(44)_2014_Lavrinec.pdf(доступ 05.06.2020).
Kalita, L. (2020). Wielokulturowe sąsiedztwo w opowiadaniach Grigorija Kanowicza Вильнюччкий двор. Acta Polono-Ruthenica, 3(XXV), 11–24. https://doi.org/10.31648/apr.5887
Liliana Kalita
Uniwersytet Gdański
Uniwersytet Gdański
