Беларускае пытанне на старонках першых беларускiх газет «Наша Доля» („Nasza Dola”) i «Наша Нива» („Nasza Niwa”) (1906 г.)
Віктар Корбут
Uniwersytet WarszawskiAbstrakt
У гэтым артыкуле разглядаецца пастаноўка на старонках першай газеты на беларускай мове «Наша Доля», якая выходзіла ў Вільні ў верасні–снежні 1906 г., пытання аб нацыянальным вызваленні беларусаў у сувязі з іх сацыяльным вызваленнем падчас Першай рускай рэвалюцыі (1905–1907 гг.) у Расійскай імперыі. Аналізуюцца ўсе артыкулы, у якіх закраналася гэта праблематыка. Публіцысты «Нашай Доли» пачалі работу па фарміраванні нацыянальнай і сацыяльнай свядомасці беларусаў, падкрэслівалі неабходнасць аб’яднання рабочых і сялян усіх нацыянальнасцей у змаганні за нацыянальнае і сацыяльнае вызваленне як у Беларусі і Літве, так і ва ўсёй Расійскай імперыі. Для параўнання прыведзены прыклады публіцыстыкі з першых нумароў газеты «Наша Нива», якія выходзілі ў адзін час з «Нашай Доляй».
Słowa kluczowe:
беларусы, «Наша Доля», «Наша Нива», Вільня, прэса, нацыянальны рухBibliografia
Александровіч Сцяпан Хусейнавіч. 1968. Гісторыя і сучаснасць: Літаратурна-крытычныя артыкулы. Мінск: «Беларусь».
Александровіч Сцяпан Хусейнавіч. 1971. Пуцявіны роднага слова. Праблемы развіцця беларускай літаратуры і друку другой паловы ХІХ − пачатку ХХ стагоддзя. Мінск: Выдавецтва БДУ імя У.І. Леніна.
Біч М. 1966. У змаганні за лепшую долю. «Полымя» No 8.
Да чытацелёу. 1906. «Наша Доля» No 1: 1–2.
Дзядзька Пранук. 1919. Аб «Нашай Долі». «Беларусь» No 47–48.
Колас Якуб. 1906. Бэларусам. «Наша Доля» No 3: 7.
Колас Якуб. 1906. Наш родны край. «Наша Доля» No 1: 7.
Конан Уладзімір. 1999. «Наша доля». У: Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. Т. 5: М–Пуд. Гал. рэд Пашкоў Г.П. і інш. Мінск: «Беларуская Энцыклапедыя» імя П. Броўкі: 313–314.
Купала Янка. 2003. Поўны збор твораў. Т. 9. Кн. 2. Дапаўненні да папярэдніх тамоў. Летапіс жыцця і творчасці. Дадатак. Рэд. Эолава Э.А. і інш. Мінск: «Мастацкая літаратура».
Луцкевіч Антон. 2010а. 1906 − 14/ІХ − 1926. У: Луцкевіч А. Да гісторыі беларускага руху. Укл. Сідарэвіч А. Вільня: Інстытут беларусістыкі; Беласток: Беларускае гістарычнае таварыства: 162–163.
Луцкевіч Антон. 2010б. «Наша Ніва» (2-га лістапада 1906 г. − 2-га лістапада 1926 г.). У: Луцкевіч А. Да гісторыі беларускага руху. Укл. Сідарэвіч А. Вільня: Інстытут беларусістыкі; Беласток: Беларускае гістарычнае таварыства: 164–165.
Пагром. 1906. «Наша Доля» No 2: 1.
Словарь бѣлорусскаго нарѣчія. 1870. Сост. Носовичъ И.И. Санктпетербургъ: Типографія Императорской Академіи Наукъ.
Слоўнік мовы «Нашай нівы». 1906–1915. Т. 2: Д–Н. 2007. Уклад. Гапоненка І.А., Капылоў І.Л. і інш. Рэд. Лемцюгова В.П. Мінск: «Тэхналогія».
Терешкович П.В. 2004. Этническая история Беларуси XIX – начала ХХ в. в контексте Цен-трально-Восточной Европы. Минск: БГУ.
Туронак Ю. 1981. Па плёнах пазнаеце іх. «Ніва» 21 чэрвеня: 4.
Туронак Юры. 2006. Мадэрная гісторыя Беларусі. Вільня: Інстытут беларусістыкі.
Шлюбскі А. 1927. Новыя матэрыялы да гісторыі «Нашае Долі». «Полымя» No 3: 199–206.
Ab wybarach u Hasudarstwienuju Dumu. 1906. „Nasza Dola” nr 5: 2.
Adam. 1906. Kandydaty ad Wilni. „Nasza Dola” nr 5: 4.
Ad redakcii. 1906. „Nasza Dola” nr 5: 7.
Tukierkies Januk. 1906. Da Czytacielou. „Nasza Dola” nr 5: 1.
Uniwersytet Warszawski
