Frazeologizm czarna dziura / черная дыра w słownikach oraz tekstach współczesnego języka polskiego i rosyjskiego
Jolanta Miturska-Bojanowska
SzczecinАннотация
In the second half of the last century the English term black hole was borrowed into Polish and Russian. Soon, secondary meanings began to appear predominantly in journalistic texts. They have been partially recorded in linguistic dictionaries. The aim of this paper is to show the secondary meanings of the phrase czarna dziura / чернаядыра listed in dictionaries as well as those present only in Polish and Russian texts.
Ключевые слова:
phraseme, secondary meanings, dictionaries, texts, Polish, RussianБиблиографические ссылки
BTS – Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka. 2003. Red. Kuznecov S.A. Sankt-Peterburg: „No-rint” [БТС – Большой толковый словарь русского языка. 2003. Ред. Кузнецов С.А. Санкт-Петербург: „Норинт”].
ISJP – Inny słownik języka polskiego.2000. Red. Bańko M. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Na-ukowe PWN.
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego. (online) http://nkjp.pl (dostęp 20.05.2018).
NKRÂ – Nacionalʹnyj korpus russkogo âzyka. (online) http://www.ruscorpora.ru/ (dostup 25.05.2018) [НКРЯ – Национальный корпус русского языка (online) http://www.ruscorpora.ru/ (доступ 25.05.2018)].
PSF – Głowińska Katarzyna. 2000. Popularny słownik frazeologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
PSJP – Praktyczny słownik języka polskiego. 1996. Red. Zgółkowa H. T. 7. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
SFWP – Bąba Stanisław, Liberek Jarosław.2001. Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
SWJP – Słownik współczesnego języka polskiego.2000. Red. Dunaj B. Kraków: Wydawnictwo SMS.
WSF – Wielki słownik frazeologiczny. 2008. Red. Lebda R. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.
WSJP – Wielki słownik języka polskiego. (online) http://www.wsjp.pl/ (dostęp 20.06.2018).
Birih Aleksandr Karlovič, Mokienko Valerij Mihajlovič, Stepanova Lûdmila Ivanovna. 1998. Slovarʹ russkoj frazeologii. Istoriko-ètimologičeskij slovarʹ: ok. 6000 frazeologizmov. Sankt-Peterburg: Folio-Press [Бирих Александр Карлович, Мокиенко Валерий Михайлович, Степанова Люд-мила Ивановна. 1998. Словарь русской фразеологии. Историко-этимологический словарь: ок. 6000 фразеологизмов. Санкт-Петербург: Фолио-Пресс].
Birih Aleksandr Karlovič, Mokienko Valerij Mihajlovič, Stepanova Lûdmila Ivanovna. 2007. Russkaâ frazeologiâ. Istoriko-ètimologičeskij slovarʹ: ok. 6000 frazeologizmov. 3-e izd., ispr. i dop. Moskva: AST, Astrelʹ, Hranitelʹ [Бирих Александр Карлович, Мокиенко Валерий Михайлович, Степа-нова Людмила Ивановна. 2007. Русская фразеология. Историко-этимологический словарь: ок. 6000 фразеологизмов. 3-е изд., испр. и доп. Москва: АСТ, Астрель, Хранитель].
Chlebda Wojciech. 2005. Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne. Opole: Wy-dawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Efremova Tatʹâna Fedorovna. 2000. Novyj slovarʹ russkogo âzyka. Tolkovo-slovoobrazovatelʹnyj. T. 1–2. Moskva: Russkij âzyk [Ефремова Татьяна Федоровна. 2000. Новый словарь русского языка. Толково-словообразовательный. Т. 1–2. Москва: Русский язык].
Gaburova Andrea. 2010. Semantiko-ètimologičeskij analiz nekotoryh frazeologizmov i drugih ustojči-vyh edinic s komponentami „belyj” i „černyj”. „Slavica Iuvenum” XI: 167–174 [Габурова Андреа. 2010. Семантико-этимологический анализ некоторых фразеологизмов и других устойчивых единиц с компонентами „белый” и „черный”. „Slavica Iuvenum” XI: 167–174].
Guŝina Lûdmila Viktorovna. 2013. Specifika idiomatičeskogo cvetooboznačeniâ v anglijskoj lingvokulʹture. „Izvestiâ Ûžnogo federalʹnogo universiteta. Filologičeskie nauki” No 4: 67–76. (online) http://philol-journal.sfedu.ru/index.php/sfuphilol/article/viewFile/657/657 (dostup 4.07.2018) [Гущина Людмила Викторовна. 2013. Специфика идиоматического цветообозначения в английской лингвокультуре. „Известия Южного федерального университета. Филологи-ческие науки” No 4: 67–76. (online) http://philol-journal.sfedu.ru/index.php/sfuphilol/article/viewFile/657/657 (доступ 4.07.2018)].
Mokienko Valerij Mihajlovič, Nikitina Tatʹâna Gennadʹevna. 2007. Bolʹšoj slovarʹ russkih pogovorok. Moskva: ZAO „OLMA MediaGrupp” [Мокиенко Валерий Михайлович, Никитина Татьяна Геннадьевна. 2007. Большой словарь русских поговорок. Москва: ЗАО „ОЛМА МедиаГрупп”].
Ožegov Sergej Ivanovič, Švedova Nataliâ Ûlʹevna. 2002. Tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka. Moskva: Azbukovnik [Ожегов Сергей Иванович, Шведова Наталия Юльевна. 2002. Толковый словарь русского языка. Москва: Азбуковник].
Słowa, słowa...Czy je znasz? 2013. Red. Smółkowa T. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Stěpanova Ludmila. 2007. Rusko-český frazeologický slovník. Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.
Zavʹâlova Natalʹâ Alekseevna. 2011. Frazeologičeskie edinicys kolorativnym komponentom kak sostavlâûŝaâ diskursa povsednevnosti Âponii, Velikobritanii i Rossii. Ekaterinburg: Izdatelʹstvo Uralʹskogo universiteta [Завьялова Наталья Алексеевна. 2011. Фразеологические единицы с колоративным компонентом как составляющая дискурса повседневности Японии, Вели-кобритании и России. Екатеринбург: Издательство Уральского университета].
ISJP – Inny słownik języka polskiego.2000. Red. Bańko M. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Na-ukowe PWN.
NKJP – Narodowy Korpus Języka Polskiego. (online) http://nkjp.pl (dostęp 20.05.2018).
NKRÂ – Nacionalʹnyj korpus russkogo âzyka. (online) http://www.ruscorpora.ru/ (dostup 25.05.2018) [НКРЯ – Национальный корпус русского языка (online) http://www.ruscorpora.ru/ (доступ 25.05.2018)].
PSF – Głowińska Katarzyna. 2000. Popularny słownik frazeologiczny. Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
PSJP – Praktyczny słownik języka polskiego. 1996. Red. Zgółkowa H. T. 7. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz.
SFWP – Bąba Stanisław, Liberek Jarosław.2001. Słownik frazeologiczny współczesnej polszczyzny.Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
SWJP – Słownik współczesnego języka polskiego.2000. Red. Dunaj B. Kraków: Wydawnictwo SMS.
WSF – Wielki słownik frazeologiczny. 2008. Red. Lebda R. Kraków: Krakowskie Wydawnictwo Naukowe.
WSJP – Wielki słownik języka polskiego. (online) http://www.wsjp.pl/ (dostęp 20.06.2018).
Birih Aleksandr Karlovič, Mokienko Valerij Mihajlovič, Stepanova Lûdmila Ivanovna. 1998. Slovarʹ russkoj frazeologii. Istoriko-ètimologičeskij slovarʹ: ok. 6000 frazeologizmov. Sankt-Peterburg: Folio-Press [Бирих Александр Карлович, Мокиенко Валерий Михайлович, Степанова Люд-мила Ивановна. 1998. Словарь русской фразеологии. Историко-этимологический словарь: ок. 6000 фразеологизмов. Санкт-Петербург: Фолио-Пресс].
Birih Aleksandr Karlovič, Mokienko Valerij Mihajlovič, Stepanova Lûdmila Ivanovna. 2007. Russkaâ frazeologiâ. Istoriko-ètimologičeskij slovarʹ: ok. 6000 frazeologizmov. 3-e izd., ispr. i dop. Moskva: AST, Astrelʹ, Hranitelʹ [Бирих Александр Карлович, Мокиенко Валерий Михайлович, Степа-нова Людмила Ивановна. 2007. Русская фразеология. Историко-этимологический словарь: ок. 6000 фразеологизмов. 3-е изд., испр. и доп. Москва: АСТ, Астрель, Хранитель].
Chlebda Wojciech. 2005. Szkice o skrzydlatych słowach. Interpretacje lingwistyczne. Opole: Wy-dawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Efremova Tatʹâna Fedorovna. 2000. Novyj slovarʹ russkogo âzyka. Tolkovo-slovoobrazovatelʹnyj. T. 1–2. Moskva: Russkij âzyk [Ефремова Татьяна Федоровна. 2000. Новый словарь русского языка. Толково-словообразовательный. Т. 1–2. Москва: Русский язык].
Gaburova Andrea. 2010. Semantiko-ètimologičeskij analiz nekotoryh frazeologizmov i drugih ustojči-vyh edinic s komponentami „belyj” i „černyj”. „Slavica Iuvenum” XI: 167–174 [Габурова Андреа. 2010. Семантико-этимологический анализ некоторых фразеологизмов и других устойчивых единиц с компонентами „белый” и „черный”. „Slavica Iuvenum” XI: 167–174].
Guŝina Lûdmila Viktorovna. 2013. Specifika idiomatičeskogo cvetooboznačeniâ v anglijskoj lingvokulʹture. „Izvestiâ Ûžnogo federalʹnogo universiteta. Filologičeskie nauki” No 4: 67–76. (online) http://philol-journal.sfedu.ru/index.php/sfuphilol/article/viewFile/657/657 (dostup 4.07.2018) [Гущина Людмила Викторовна. 2013. Специфика идиоматического цветообозначения в английской лингвокультуре. „Известия Южного федерального университета. Филологи-ческие науки” No 4: 67–76. (online) http://philol-journal.sfedu.ru/index.php/sfuphilol/article/viewFile/657/657 (доступ 4.07.2018)].
Mokienko Valerij Mihajlovič, Nikitina Tatʹâna Gennadʹevna. 2007. Bolʹšoj slovarʹ russkih pogovorok. Moskva: ZAO „OLMA MediaGrupp” [Мокиенко Валерий Михайлович, Никитина Татьяна Геннадьевна. 2007. Большой словарь русских поговорок. Москва: ЗАО „ОЛМА МедиаГрупп”].
Ožegov Sergej Ivanovič, Švedova Nataliâ Ûlʹevna. 2002. Tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka. Moskva: Azbukovnik [Ожегов Сергей Иванович, Шведова Наталия Юльевна. 2002. Толковый словарь русского языка. Москва: Азбуковник].
Słowa, słowa...Czy je znasz? 2013. Red. Smółkowa T. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN.
Stěpanova Ludmila. 2007. Rusko-český frazeologický slovník. Olomouc: Univerzita Palackého v Olomouci.
Zavʹâlova Natalʹâ Alekseevna. 2011. Frazeologičeskie edinicys kolorativnym komponentom kak sostavlâûŝaâ diskursa povsednevnosti Âponii, Velikobritanii i Rossii. Ekaterinburg: Izdatelʹstvo Uralʹskogo universiteta [Завьялова Наталья Алексеевна. 2011. Фразеологические единицы с колоративным компонентом как составляющая дискурса повседневности Японии, Вели-кобритании и России. Екатеринбург: Издательство Уральского университета].
Miturska-Bojanowska, J. (2019). Frazeologizm czarna dziura / черная дыра w słownikach oraz tekstach współczesnego języka polskiego i rosyjskiego. Acta Polono-Ruthenica, 2(XXIV), 103–114. https://doi.org/10.31648/apr.4465
Jolanta Miturska-Bojanowska
Szczecin
Szczecin
