Ekwiwalenty rosyjskiej nazwy własnej Kołobok w języku polskim
Joanna Orzechowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieАннотация
The paper presents an analysis of Polish equivalents of the Russian proper name Kolobok. Their diversity results from insufficient familiarity with the Russian source text (a folk fairy tale) in Poland, which is caused by little acquaintance with the hero of the story and lack of a Polish equivalent of such a fairy tale character that carries the same communicative value. Examples in-cluded in the paper do not always preserve the communicative value of the context: in few cases, it had been assessed which elements of the meaning are relevant and significant, and which are redundant, i.e. semantically irrelevant. Provisional equivalents in most cases are based on the inner semantics of the discussed proper name.
Ключевые слова:
proper name, translation, equivalent, communicative value, KolobokБиблиографические ссылки
Aksenov Vasilij. 2009. Novyj sladostnyj stilʹ. Èksmo. (online) https://mybook.ru/author/vasilij-ak-senov/novyj-sladostnyj-stil (dostęp 11.04.2019) [Аксенов Василий. 2009. Новый сладостный стиль. Эксмо. (online) https://mybook.ru/author/vasilij-aksenov/novyj-sladostnyj-stil (dostęp 11.04.2019)].
Aksionow Wasilij. 2000. Nowy słodki styl. Warszawa.
Akunin Boris. 2001. Altyn-tolobas. (online) http://librebook.me/altyn_tolobas (dostęp 11.04.2019 [Акунин Борис. 2001. Алтын-толобас. (online) http://librebook.me/altyn_tolobas (dostęp 11.04.2019)].
Akunin Boris. 2004. Pelagia i czerwony kogut. Noir sur Blanc.
Akunin Boris. 2005. Lektura nadobowiązkowa. Warszawa: Świat Książki.
Akunin Boris. 2005. Skrzynia na złoto. Warszawa: Świat Książki.
Akunin Boris. 2010. Pelagiâ i krasnyj petuh. AST Moskva, Harvest. (online) http://loveread.ec/view_global.php?id=2536 (dostęp 11.04.2019) [Акунин Борис. 2010. Пелагия и красный петух. АСТ Москва, Харвест. (online) http://loveread.ec/view_global.php?id=2536 (dostęp 11.04.2019)].
Alekseeva Irina S. 2012. Vvedenie v perevodovedenie. Moskva-Sankt-Peterburg [Алексеева Ирина С. 2012. Введение в переводоведение. Москва-Санкт-Петербург].
Barhudarov Leonid S. 1975. Âzyk i perevod. Voprosy obŝej i častnoj teorii perevoda. Moskva: Iz-datelʹstvo „Meždunarodnye otnošeniâ” [Бархударов Леонид С. 1975. Язык и перевод. Вопросы общей и частной теории перевода. Москва: Издательство „Международные отношения”].
Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka. 1998. Red. Kuznecov S.A. Sankt-Peterburg: Norint. (onli-ne) https://gufo.me/dict/kuznetsov (dostęp 11.04.2019) [Большой толковый словарьрусского языка. 1998. Ред. Кузнецов С.А. Санкт-Петербург: Норинт. (online) https://gufo.me/dict/kuznetsov (dostęp 11.04.2019)].
Ermolovič Dmitrij I. 2001. Imena sobstvennye na styke âzykov i kulʹtur. Zaimstvovanie i peredača imën sobstvennyh s točki zreniâ lingvistiki i teorii perevoda. Moskva: „R. Valent” [Ермолович Дмитрий И. 2001. Имена собственные на стыке языков и культур. Заимствование и переда-ча имён собственных с точки зрения лингвистики и теории перевода. Москва: „Р. Валент”].
Hejwowski Krzysztof. 2012. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydaw-nictwo Naukowe PWN.
Jäger Gert. 1986. Die sprachlichen Bedeutungen – das zentrale Problem bei der Translation und ihrer wissenschaftlichen Beschreibung. W: Bedeutung und Translation. Hrsg. Jäger G., Neubert A. Leipzig: 5–66.
Kołaczyk. 1982. Moskwa: Wydawnictwo „Małysz”
Mańczak Witold. 1970. Onomastyka a strukturalizm. W: Z problemów językoznawstwa ogólnego. Red. Mańczak W. Wrocław: 250–254.
Marinina Aleksandra. 2004. Smertʹ radi smerti. Moskva: ÈKSMO. (online)http://loveread.ec/read_book.php?id=2729 (dostęp 11.04.2019) [Маринина Александра. 2004. Смерть ради смерти. Москва: ЭКСМО. (online)http://loveread.ec/read_book.php?id=2729 (dostęp 11.04.2019)].
Marinina Aleksandra. 2010. Kolacja z zabójcą. Warszawa.
Lewicki Roman. 2017. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Orzechowska Joanna. 2014. Rola i struktura komentarza lingwokulturologicznego (na przykładzie Kołobka). „Rocznik Instytutu Polsko-Rosyjskiego” nr 2 (7): 102–115.
Ožegov Sergej I. 1968. Slovarʹ russkogo âzyka. Moskva: Izdatelʹstvo „Sovetskaâ ènciklopediâ” [Ожегов Сергей И. 1968. Словарь русского языка. Москва: Издательство „Советская эн-циклопедия”].
Polâkova Tatʹâna. 2009. Èksklûzivnyj mačo. Èksmo. (online)http://loveread.ec/read_book.php?id=2008 (dostęp 11.04.2019) [Полякова Татьяна. 2009. Эксклюзивный мачо. Эксмо. (on-line) http://loveread.ec/read_book.php?id=2008 (dostęp 11.04.2019)].
Polakowa Tatiana. 2008. Ekskluzywny macho. Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita” S.A.
Popovič Anton. 1975. Teória umeleckého prekladu: aspekty textu a literárnej metakomunikácie.Bratislava: Tatran.
RAS – Russkij associativnyj slovarʹ. 2002. T. I, ot stimula k reakcii. Moskva: AST, Astrelʹ [РАС – Русский ассоциативный словарь. 2002. Т. I, от стимула к реакции. Москва: АСТ, Астрель].
Revzin Isaak I., Rozencvejg Viktor Û. 1964. Osnovy obŝego i mašinnogo perevoda. Moskva: Izdatelʹstvo „Vysšaâ Škola” [Ревзин Исаак И., Розенцвейг Виктор Ю. 1964. Основы общего и машинного перевода. Москва: Издательство „Высшая Школа”].
Salmeri Claudio. 2016. Trudności z przekładem nazw własnych. Dylematy tłumaczy na wybranych przykładach fikcji literackiej w języku angielskim. „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią i dydaktyką przekładu” nr 11: 109–121.
Salmon Kovarski Laura. 2002. Antroponyms, acronyms and allocutives in interpreting from Rus-sian. W: Interpreting in the 21 st Century: Challenges and Opportunities. Eds. Viezzi M. i in. Amsterdam–Philadelphia: 83–94.
Vlahov Sergej, Florin Sider. 1980. Neperevodimoe v perevode. Moskva: Izdatelʹstvo „Meždunarod-nye otnošeniâ” [Влахов Сергей, Флорин Сидер. 1980. Непереводимое в переводе. Москва: Издательство „Международные отношения”].
Wolnicz-Pawłowska Ewa. 2014. Nazwy własne w przekładzie. Zarys problematyki. W: Poznań-skie Spotkania Językoznawcze. Przestrzenie językoznawcze. Prace dedykowane Profesor Irenie Sarnowskiej-Giefing. T. 27. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk: 201–214.
Aksionow Wasilij. 2000. Nowy słodki styl. Warszawa.
Akunin Boris. 2001. Altyn-tolobas. (online) http://librebook.me/altyn_tolobas (dostęp 11.04.2019 [Акунин Борис. 2001. Алтын-толобас. (online) http://librebook.me/altyn_tolobas (dostęp 11.04.2019)].
Akunin Boris. 2004. Pelagia i czerwony kogut. Noir sur Blanc.
Akunin Boris. 2005. Lektura nadobowiązkowa. Warszawa: Świat Książki.
Akunin Boris. 2005. Skrzynia na złoto. Warszawa: Świat Książki.
Akunin Boris. 2010. Pelagiâ i krasnyj petuh. AST Moskva, Harvest. (online) http://loveread.ec/view_global.php?id=2536 (dostęp 11.04.2019) [Акунин Борис. 2010. Пелагия и красный петух. АСТ Москва, Харвест. (online) http://loveread.ec/view_global.php?id=2536 (dostęp 11.04.2019)].
Alekseeva Irina S. 2012. Vvedenie v perevodovedenie. Moskva-Sankt-Peterburg [Алексеева Ирина С. 2012. Введение в переводоведение. Москва-Санкт-Петербург].
Barhudarov Leonid S. 1975. Âzyk i perevod. Voprosy obŝej i častnoj teorii perevoda. Moskva: Iz-datelʹstvo „Meždunarodnye otnošeniâ” [Бархударов Леонид С. 1975. Язык и перевод. Вопросы общей и частной теории перевода. Москва: Издательство „Международные отношения”].
Bolʹšoj tolkovyj slovarʹ russkogo âzyka. 1998. Red. Kuznecov S.A. Sankt-Peterburg: Norint. (onli-ne) https://gufo.me/dict/kuznetsov (dostęp 11.04.2019) [Большой толковый словарьрусского языка. 1998. Ред. Кузнецов С.А. Санкт-Петербург: Норинт. (online) https://gufo.me/dict/kuznetsov (dostęp 11.04.2019)].
Ermolovič Dmitrij I. 2001. Imena sobstvennye na styke âzykov i kulʹtur. Zaimstvovanie i peredača imën sobstvennyh s točki zreniâ lingvistiki i teorii perevoda. Moskva: „R. Valent” [Ермолович Дмитрий И. 2001. Имена собственные на стыке языков и культур. Заимствование и переда-ча имён собственных с точки зрения лингвистики и теории перевода. Москва: „Р. Валент”].
Hejwowski Krzysztof. 2012. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu. Warszawa: Wydaw-nictwo Naukowe PWN.
Jäger Gert. 1986. Die sprachlichen Bedeutungen – das zentrale Problem bei der Translation und ihrer wissenschaftlichen Beschreibung. W: Bedeutung und Translation. Hrsg. Jäger G., Neubert A. Leipzig: 5–66.
Kołaczyk. 1982. Moskwa: Wydawnictwo „Małysz”
Mańczak Witold. 1970. Onomastyka a strukturalizm. W: Z problemów językoznawstwa ogólnego. Red. Mańczak W. Wrocław: 250–254.
Marinina Aleksandra. 2004. Smertʹ radi smerti. Moskva: ÈKSMO. (online)http://loveread.ec/read_book.php?id=2729 (dostęp 11.04.2019) [Маринина Александра. 2004. Смерть ради смерти. Москва: ЭКСМО. (online)http://loveread.ec/read_book.php?id=2729 (dostęp 11.04.2019)].
Marinina Aleksandra. 2010. Kolacja z zabójcą. Warszawa.
Lewicki Roman. 2017. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Orzechowska Joanna. 2014. Rola i struktura komentarza lingwokulturologicznego (na przykładzie Kołobka). „Rocznik Instytutu Polsko-Rosyjskiego” nr 2 (7): 102–115.
Ožegov Sergej I. 1968. Slovarʹ russkogo âzyka. Moskva: Izdatelʹstvo „Sovetskaâ ènciklopediâ” [Ожегов Сергей И. 1968. Словарь русского языка. Москва: Издательство „Советская эн-циклопедия”].
Polâkova Tatʹâna. 2009. Èksklûzivnyj mačo. Èksmo. (online)http://loveread.ec/read_book.php?id=2008 (dostęp 11.04.2019) [Полякова Татьяна. 2009. Эксклюзивный мачо. Эксмо. (on-line) http://loveread.ec/read_book.php?id=2008 (dostęp 11.04.2019)].
Polakowa Tatiana. 2008. Ekskluzywny macho. Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita” S.A.
Popovič Anton. 1975. Teória umeleckého prekladu: aspekty textu a literárnej metakomunikácie.Bratislava: Tatran.
RAS – Russkij associativnyj slovarʹ. 2002. T. I, ot stimula k reakcii. Moskva: AST, Astrelʹ [РАС – Русский ассоциативный словарь. 2002. Т. I, от стимула к реакции. Москва: АСТ, Астрель].
Revzin Isaak I., Rozencvejg Viktor Û. 1964. Osnovy obŝego i mašinnogo perevoda. Moskva: Izdatelʹstvo „Vysšaâ Škola” [Ревзин Исаак И., Розенцвейг Виктор Ю. 1964. Основы общего и машинного перевода. Москва: Издательство „Высшая Школа”].
Salmeri Claudio. 2016. Trudności z przekładem nazw własnych. Dylematy tłumaczy na wybranych przykładach fikcji literackiej w języku angielskim. „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią i dydaktyką przekładu” nr 11: 109–121.
Salmon Kovarski Laura. 2002. Antroponyms, acronyms and allocutives in interpreting from Rus-sian. W: Interpreting in the 21 st Century: Challenges and Opportunities. Eds. Viezzi M. i in. Amsterdam–Philadelphia: 83–94.
Vlahov Sergej, Florin Sider. 1980. Neperevodimoe v perevode. Moskva: Izdatelʹstvo „Meždunarod-nye otnošeniâ” [Влахов Сергей, Флорин Сидер. 1980. Непереводимое в переводе. Москва: Издательство „Международные отношения”].
Wolnicz-Pawłowska Ewa. 2014. Nazwy własne w przekładzie. Zarys problematyki. W: Poznań-skie Spotkania Językoznawcze. Przestrzenie językoznawcze. Prace dedykowane Profesor Irenie Sarnowskiej-Giefing. T. 27. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk: 201–214.
Orzechowska, J. (2019). Ekwiwalenty rosyjskiej nazwy własnej Kołobok w języku polskim. Acta Polono-Ruthenica, 3(XXIV), 45–54. https://doi.org/10.31648/apr.4659
Joanna Orzechowska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
