WYBRANE MOTYWY CHRYSTOLOGICZNE W EXPOSITIO SYMBOLI APOSTOLORUM JANA Z KWIDZYNA
Przemysław Artemiuk
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Polska)Abstrakt
Expositio Symboli Apostolorum to dzieło Jana z Kwidzyna stanowiące wyjątkowe źródło późnośredniowiecznej teologii. Celem niniejszego artykułu jest odnalezienie kluczowych motywów chrystologicznych zawartych w „Wykładzie Symbolu Apostolskiego”, ich prezentacja i analiza. Sformułowane w ostatniej części artykułu wnioski są próbą scharakteryzowania chrystologii uprawianej przez Jana z Kwidzyna ze szczególnym odniesieniem do jej współczesnej postaci fundamentalnoteologicznej.
Chrystologia Jana z Kwidzyna jest uwarunkowana tematyką Credo. Poszczególne artykuły stanowią ramy dla prowadzonych przez kwidzyńskiego teologa analiz, przybierających postać uzasadnienia bądź apologii. Wydobywając z komentarzy wątki chrystologiczne, nietrudno zauważyć, jak różni się wykład mistrza Jana od współczesnej chrystologii zarówno dogmatycznej, jak i fundamentalnej. Średniowieczny teolog prowadzi bowiem analizy chrystologiczne na marginesie komentarzy. Dlatego chrystologia ta nie ma postaci całościowej, ale jest skoncentrowana na motywach obecnych w „Wyznaniu wiary”.
Motywy chrystologiczne obecne w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna pozwalają zdefiniować tę postać chrystologii jako głęboko biblijną, integralną, sięgająca do metody scholastycznej, przywołującą takich doktorów Kościoła jak św. Augustyn czy św. Tomasz, a także posiadającą wyraźną orientację soteriologiczną.
Słowa kluczowe:
Jan z Kwidzyna, Biblia, chrystologia, soteriologia, teologia fundamentalnaBibliografia
Andrzejuk Artur, 2022, Tomasz z Akwinu jako teolog, t. 1, Naukowe Towarzystwo Tomistyczne: Warszawa. Google Scholar
Ansorge Dirk, 2021, Krótka historia teologii chrześcijańskiej, WAM: Kraków. Google Scholar
Artemiuk Przemysław (red.), 2015, Wiarygodność chrześcijańskiego orędzia zbawienia, Płocki Instytut Wydawniczy: Płock. Google Scholar
Artemiuk Przemysław, 2020, Zbawienie w ujęciu Marcina Lutra i św. Tomasza z Akwinu. Próba soteriologii porównawczej w perspektywie chrystologii kard. Ch. Schönborna, Rocznik Tomistyczny, t. 9, nr 2, s. 13–39. Google Scholar
Artemiuk Przemysław, Zatwardnicki Sławomir (red.), Wokół pytań o początki chrystologii, 2023, Scriptum: Kraków. Google Scholar
Borzyszkowski Marian, 1997, Jan z Kwidzyna, w: Encyklopedia katolicka, t. 7, Lublin, kol. 913–914. Google Scholar
Crouzel Henry, 2004, Orygenes, Homini: Kraków. Google Scholar
D’Onofrio Gulio, 2010, Historia teologii, t. 2, Epoka średniowieczna, WAM: Kraków. Google Scholar
Glauert Mario, 2021, Pomezańska kapituła katedralna w czasach średniowiecza (1284–1527), Radosław Biskup (tłum., red.), Bernardinum: Pelplin. Google Scholar
Habermas Gary R., Licona Michael R., 2022, O zmartwychwstaniu Jezusa, Prodoteo: Warszawa. Google Scholar
Johannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum. Ze zbiorów Biblioteki Gdańskiej Polskiej Akademii Nauk. Nr katalogowy: Ms 1977. Google Scholar
Jan z Kwidzyna, 2023, Wykład Symbolu Apostolskiego. Expositio Symboli Apostolorum, Julian Wojtkowski (tłum.), Wydział Teologii – Uniwersytet Warmińsko-Mazurski: Olsztyn. Google Scholar
Kaliszuk Jerzy, 2010, Johannes Marienwerder, w: The Encyklopedia of the Medieval Chronicle, Graeme Dunphy, Cristian Bratu (red.), Brill, Leiden: Boston. Google Scholar
Karczewski Marek, 2021, „Expositio Symboli Apostolorum” Jana z Kwidzyna jako źródło badań nad średniowieczną teologią i egzegezą biblijną, Studia Elbląskie, t. 22, s. 329–346. Google Scholar
Karczewski Marek, 2022, Biblical Sources of Ecclesiology in Expositio Symboli Apostolorum by Johannes Marienwerder, Studia Warmińskie, t. 59, s. 241–260.
Crossref
Google Scholar
Karczewski Marek, Parzych-Blakiewicz Katarzyna, 2023, Wprowadzenie do transliteracji rękopisów i przekładu polskiego, w: Jan z Kwidzyna, Wykład Symbolu Apostolskiego. Expositio Symboli Apostolorum, przekład J. Wojtkowski, Wydział Teologii – Uniwersytet Warmińsko- -Mazurski: Olsztyn, s. 3–5. Google Scholar
Knapp Markus, 2009, Die Vernunft des Glaubens. Einführung in die Fundamentaltheologie, Freiburg im Breisgau. Google Scholar
Kreeft Peter, Tacelli Ronald K., 2020, Podstawy apologetyki chrześcijańskiej. Setki pytań, setki odpowiedzi, Prodoteo: Warszawa. Google Scholar
Menke Karl-Heinz, 2008, Jesus ist Gott der Sohn. Denkformen und Brennpunkte der Christologie, Verlag Friedrich Pustet: Regensburg. Google Scholar
Mentzel-Reuters Arno, 2006, Das pomesanische Domkapitel als literarisches Zentrum. Der Fall des Prager Magisters Johannes Marienwerder, w: Ralf G. Päsler – Dietrich Schmidtke (red.), Deutschsprachige Literatur des Mittelalters im östlichen Europa: Forschungsstand und Forschungsperspektiven, Universitätsverlag Winter: Heidelberg, s. 157–175. Google Scholar
Misiarczyk Leszek, 2020a, Początki chrześcijańskiej nauki o wcieleniu w pismach Ojców Apostolskich, Vox Patrum, t. 20, s. 21–40.
Crossref
Google Scholar
Misiarczyk Leszek, 2020b, Teologia Wcielenia u apologetów greckich II wieku, Vox Patrum, t. 20, s. 41–70.
Crossref
Google Scholar
Paluch Michał, 2006, Traktat o zbawieniu, Więź: Warszawa. Google Scholar
Salij Jacek, 2020, Dzieła wybrane, t. 1, Święty Augustyn, Teologia Polityczna, Warszawa. Google Scholar
Salij Jacek, 2021, Dzieła wybrane, t. 2, Święty Tomasz, Teologia Polityczna, Warszawa. Google Scholar
Schönborn Christoph, 2002, Gott sandte seinen Sohn. Christologie, unter Mitarb. Michael Konrad, Hubert P. Weber, Bonifatius: Paderborn. Google Scholar
Skierkowski Marek, 2013, Uczłowieczony Bóg. Chrystologia fundamentalna, Płocki Instytut Wy-dawniczy: Płock. Google Scholar
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (Polska)
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
