Działalność papieża Benedykta XVI na rzecz ochrony małoletnich i osób skrzywdzonych oraz jego reakcja na ujawnienie nowych przypadków wykorzystania seksualnego w wybranych krajach w latach 2005-2013. Analiza historyczno-prawna
Krzysztof M. Kiełpiński
Akademia Jagiellońska w Toruniu (Polska)https://orcid.org/0000-0001-8168-2514
Abstrakt
Papież Benedykt XVI, którego pontyfikat trwał w latach 2005-2013, zapewniał ochronę i bezpieczeństwo osób małoletnich i bezradnych w Kościele katolickim. Celem opracowania jest ukazanie działalności papieża Benedykta XVI w obszarze ochrony małoletnich. Realizacja tego celu została oparta na analizie wypowiedzi źródłowych, aby zaprezentować jakość i zakres ochrony, której domagał się papież. Przedmiotem analizy były dokumenty papieskie, homilie, przemówienia, a także akty prawne wydane przez poszczególne dykasterie Kurii Rzymskiej. Powyższe dokumenty stanowiły reakcję na przestępstwa popełnione na małoletnich przez duchownych, w okresie 2005-2013 w wybranych krajach europejskich. W opracowaniu źródeł wykorzystano metodę: dogmatyczno-prawną, historyczno-prawną, filologiczną oraz analityczną. Metody historyczno-prawna oraz dogmatyczno-prawna wykorzystano podczas prezentacji materiałów źródłowych oraz różnych przedziałów czasowych, natomiast metody filologiczna i analityczna podczas ukazywania skali problemów, reakcji papieża oraz schematów prawnych. Badania doprowadziły do wielu wniosków, zostały one umieszczone w zakończeniu artykułu.
Słowa kluczowe:
pedofilia, kraje europejskie, papież, Stolica Apostolska, Benedykt XVI, ochrona małoletnichBibliografia
Albornz David, 2008, Norme e orientamenti della Chiesa cattolica dinanzi agli abusi sessuali di minori perpetrati da chierici, Salesianum, t. 70, s. 711-726.
Crossref
Google Scholar
Arrieta Juan, 2010, L’influsso del Cardinal Ratzinger nella revision del Sistema penale canonico, La Civilita Cattolica, t. 6, s. 425-530. Google Scholar
Astigueta Damian Guillermo, 2003, Lo scanadlo nel CIC: significato e portata giuridica, Periodica, t. 92, s. 589-651. Google Scholar
Astigueta Damian Guillermo, 2011, Ultime modifiche al motu proprio delicta graviora, w: Il quindicesiomo anniversario dell istituto di diritto canonico, „Ad instar facultatis: dell Univesita Cattolica Poazmany Peter, Anzelm Szuromi (red.), Budapeszt, s. 69-87. Google Scholar
Beal John, The 1962 instruction Crimen sollicitationis caught red-handed or handed a red herring, Studia Canonica 2007, nr 41, s. 199-236. Google Scholar
Benedykt XVI, 2006, Ai vescovi della conferenza episcopale di Irlandia in visita ad limina apostolorum, w: The Holy See [online], dostęp: 28.10.2006, . Google Scholar
Benedykt XVI, 2010c, Litterae Pastorales ad chirsitifideles catholica in Hibernia (19.03. 2010), Acta Apostolicae Sedis, 102 (201), s. 209-220. Google Scholar
Benedykt XVI, 2010a, List pasterski d katolików Irlandii po skandalach związanych z molestowaniem seksualnym przez duchownych, 19.03.2010, L’Osservatore Romano wyd. pol., t. 32, nr 2, s. 7-11. Google Scholar
Benedykt XVI, 2010b, Homilia podczas Mszy świętej na zakończenie Roku Kapłańskiego, 11.06.2010, L’Osservatore Romano wyd. pol., t. 31, nr 8-9, s. 35-37. Google Scholar
Benedykt XVI, 2011, Przemówienie do Kurii Rzymskiej, 20.12.2010, L’Osservatore Romano wyd. pol., t. 32, nr 2, s. 35-38. Google Scholar
Benedykt XVI, 2012, Przesłanie na zakończenie 50 Międzynarodowego Kongresu Eucharystycznego w Dublinie, 10-17.06. 2012, L’Osservatore Romano wyd. pol., t. 33, nr 7-8, s. 41-42. Google Scholar
Benedykt XVI, Seewald Peter, 2011, Światłość świata. Papież, Kościół i znaki czasu, tłum. P. Napiwodzki, Wydawnictwo Znak, Kraków. Google Scholar
Bernal Jóse Pascual, 2014, Cuestiones canónicas sobre los delitios más graves contra el sexto mandamiento del Decàlogo, Ius Canonicum, t. 54, s. 357-368.
Crossref
Google Scholar
Borek Dariusz, 2015, Sextum Decalogi preaecptum w kanonicznym prawie karnym aktualnie obowiązującym, Tarnów. Google Scholar
Borek Dariusz, 2019, Przestępstwa zastrzeżone dla Kongregacji nauki Wiary, Tarnów. Google Scholar
Bruncz Dariusz, Seminarium duchowne w Diecezji St Pölten zamknięte!, w: Ekumenizm.pl [online], dostęp: 02.06.2016, . Google Scholar
Codex Iuris Canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus, 1983, Acta Apostolicae Sedis, 75/II, s. I-XXX, 1-324 (tekst polski: Kodeks Prawa Kanonicznego. Przekład polski zatwierdzony przez Konferencję Episkopatu, Warszawa 2021). Google Scholar
Congregatio pro Doctrina Fidei, 2010, Normae de delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis seu Normae de delictis contra fidem necon de gravioribus delictis, 21.05.2010, Acta Apostolicae Sedis, 102, s. 419-434. Google Scholar
Congregatio Sancti Offici, 1962, Instructio Crimen sollicitationis. Ad omnes Patriarchas, Archiepiscopos aliosque locorum Ordinarios etiam Ritus Orientalis: De modo procedendi in causis sollicitationis, 16.03.1962, Typis Polyglotis Vaticanis 1962, w: Leges Ecclesiae, X. Ochoa, vol. III, Roma 1972, s. 3072-3172. Google Scholar
Congregazione per il Clero, 2010, Lettera circolare n. 2010 0823, 17.03, 2010, Revista Española de Derecho Canónico, t. 67, s. 391-400. Google Scholar
Cucci Giovanniego, Zollner Hans, 2011, Kościół a pedofilia, Wydawnictwo WAM, Kraków. Google Scholar
D’Auria Andrea, 2014, La procedura per l’irrogazione delle pene, w: Quaderni de Ius Missionale 3, I delitti reservati alla Congrgazione per la Dottrina della Fede, Andrea D’Auria, Claudio Papale (red.), Roma, s. 129-155. Google Scholar
DGP, 2013, Proces o odszkodowanie za pedofilię: diecezja koszalińsko-kołobrzeska zapłaci 200 tys. zł odszkodowania?, w: Gazeta Prawna [online], dostęp: 02.05.2025, . Google Scholar
Giansoldata Franca, 2018, Demon w Watykanie, Foksal, Warszawa. Google Scholar
Głowacka Aleksandra, 2015, Odpowiedzialność osób prawnych Kościoła katolickiego za czyny niedozwolone, „Acta Erasmiana” nr 9, s. 139-156. Google Scholar
Ioannes Paulus II, 1988, Constitutio apostolica de Romana Curia Pastor Bonus, 28.06.1988, Acta Apostolicae Sedis t. 80, s. 841-912 (tekst polski: Jan Paweł II, Konstytucja apostolska Pastor Bonus o Kurii rzymskiej (28.06.1988), w: Codex Iuris Canonici. Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Powszechne i partykularne ustawodawstwo Kościoła katolickiego. Podstawowe akty polskiego prawa wyznaniowego. Edycja polska na podstawie wydania hiszpańskiego, Wolters Kluwer Polska, Kraków 2011, s. 1397-1465. Google Scholar
Joannes Paulus II, 2001, Litterae Apostolicae motu proprio datae quibus Normae de gravioribus delictis Congregationi pro Doctrina Fidei reservatis promulgatur, Sacramentorum Sanctitatis Tutela (30.04.2001), Acta Apostolicae Sedis, t. 93, s. 737-739. Google Scholar
Kimes John Paul, 2015, Simul et cura et solerita le essential norms della Conferenza Episcopale Statunitense, w: I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina Della Fede. Norme prassi obiezioni, Claudo Papale (red.), Roma, s. 25-44. Google Scholar
Łętowska Ewa, 2015, Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez księży, Państwo i Prawo, z. 3, s. 6-20. Google Scholar
Majer Piotr, 2023, Kanoniczna odpowiedzialność biskupa w związku z czynami podległych mu duchownych. Przestępstwa seksualne wobec małoletnich, Wydawnictwo UPJPII, Kraków.
Crossref
Google Scholar
Marzoa Rodríguez Ángel, 1994, El Derecho penal canónico al servicio de la misión santificadora de la Iglesia, w: Derecho canónico a los diez años de la promulgación del código: (aspectos de la función santificadora de la iglesia), coord. por Consolación Melero Moreno, s. 263-294. Google Scholar
McGarry Patsy, 2024, Abuse in institutions amounted to ‚torture’, w: The Irish Times [online], dostęp: 30.11.2024, < https://www.irishtimes.com/news/abuse-in-institutions-amounted-to-torture-1.610157>. Google Scholar
Nestorowicz Mirosław, 2014, Odpowiedzialność cywilna Kościoła katolickiego za molestowanie małoletnich przez księży (prawo USA i prawo polskie), Przegląd Sądowy, t. 23, nr 1, s. 7-18. Google Scholar
Nuñez Gerardo, 2003, La competencia penal de la Congregacion para la Dotcrina de la Fe. Commentario al m.p. Sacramentorum sanctitatis Tutela, Ius Canonicum, t. 53, s. 351-388.
Crossref
Google Scholar
Papale Claudio, 2014, I delitti contro la morale, w: Quaderni di Ius Missionale 3. I delitti riservati alla Congregazione per la Dottrina della Fede, Andrea D’Auria, Claudio Papale (red.), Roma, s. 29-46. Google Scholar
Papale Claudio, 2012, I delitti contro la morale, w: Studio Giuridici 96. Questioni attuali di diritto penale canonico, Libredia Editrice Vaticana, Rome, s. 55-65. Google Scholar
Parolari Enrico, 2012, Aspetti psicopatologici dei delitti canonici, w: Studia Giuridici 96. Questioni attuali di diritto penale canonico, Libredia Editrice Vaticana, Rome, s. 67-77. Google Scholar
Pawlicki Jacek, 2024, Irlandzcy księża: tysiąc gwałtów na dzieciach?, w: Gazeta Wyborcza [online], dostęp: 30.11.2024, . Google Scholar
Piaseczny Jan, 2024, Kościół austriacki stanął w obliczu seksualnego skandalu, w: Tygodnik Przegląd [online], dostęp: 30.11.2024, . Google Scholar
Płachecka Agata, 2017, Pedofilia w Kościele katolickim za pontyfikatów Benedykta XVI i papieża Franciszka, Świat Idei i Polityki, t. 16, s. 300-323.
Crossref
Google Scholar
Scicluna Charles, 2005, Procedura e prassi presso la Congregazione per la Dotrina della Fede riguardo ai delicta graviora, w: Processo penale e tutela dei diritti nell ordianmento canonico, Davide Cito (red.), Milano, s. 279-301. Google Scholar
Scicluna Charles, 2012, Delicta graviora ius processuale, w: Questioni attuali di diritto penale anonico, Studi Giuridici 96, Libreria Editrice Vaticana, Roma, s. 79-94. Google Scholar
Słownik Języka Polskiego PWN [online], dostęp: 02.07.2025, . Google Scholar
Stokłosa Marek, 2011, Utrata przynależności do stanu duchownego na podstawie specjalnych uprawnień przyznanych Kongregacji ds., Duchowieństwa, Prawo Kanoniczne, t. 54, s. 43-75.
Crossref
Google Scholar
Suchocka Hanna, 2015 Działania papieży oraz Stolicy Apostolskiej na rzecz ochrony osób małoletnich, w: Prawa dziecka: perspektywa Kościoła, Piotr Kroczek (red.), Annales Canonici. Monographiae, nr 3, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, s.175-197, DOI:10.15633/9788374384353.10.
Crossref
Google Scholar
Versaldi Giuseppe, 2002, Aspetti psicologici degli abusi sessuali perpetratii d Chierici, Periodica, t. 91, s. 49-61. Google Scholar
Walencik Dorota, 2024, Kościół w Holandii zapłaci odszkodowania ofiarom pedofilów, w: Ekumenizm.pl [online], dostęp: 30.11.2024, . Google Scholar
Wytrwał Tomasz, 2009, Kościelny modus procedendi w przypadku pedofilii, Prawo Kanoniczne, t. 52, s. 229-251.
Crossref
Google Scholar
Yanguas Jose, 1946, De crimine pessimo et de competenta S. Officii relate ad illud, Revista Española de Derecho Canónico, t. 2, s. 427-439.
Crossref
Google Scholar
Zakrzewicz Agnieszka, 2013, Głosy spoza chóru, Czarna Owca, Warszawa. Google Scholar
Akademia Jagiellońska w Toruniu (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-8168-2514