Duszpasterstwo wojskowe na obszarze diecezji warmińskiej w latach 1850-1873
Marek Jodkowski
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w OlsztynieAbstrakt
W drugiej połowie XIX wieku wprowadzono w państwie pruskim stałe duszpasterstwo wojskowe, dzięki któremu objęto opieką pastoralną większość katolików służących w armii pruskiej. W diecezji warmińskiej najczęściej angażowano do tej posługi księży pracujących najbliżej garnizonu. Zazwyczaj pełnili oni funkcję kapelanów pozaetatowych. Ich wynagrodzenie za pełnione obowiązki wśród żołnierzy było niewielkie. Szereg jednostek wojskowych znajdował się na obszarach diaspory katolickiej, do których dojeżdżali zamiejscowi księża. Niejednokrotnie oczekiwano od nich dodatkowych kwalifikacji, w tym znajomości języka polskiego, ze względu na stacjonujących tam polskojęzycznych żołnierzy. Dość często w miastach garnizonowych, które z posługą sakramentalną odwiedzał kapelan wojskowy, zakładano z czasem parafie katolickie.
Bibliografia
Archiv des Bonifatiuswerks, Teczka: Rastenburg. Google Scholar
Geheimes Staatsarchiv Preußischer Kulturbesitz (Berlin), I. HA Rep. 76 IV, Sekt. 2, Abt. VIII, Nr. 1, Bd. 1-3. Google Scholar
Brandt Hans Jürgen, Häger Peter (hrsg.), 2002, Biographisches Lexikon der katholischen Militärseelsorge Deutschlands 1848 bis 1945, Bonifatius Verlag, Paderborn. Google Scholar
Kopiczko Andrzej, 2000, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1525-1821, cz. 2, Słownik, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn. Google Scholar
Kopiczko Andrzej, 2003a, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821-1945, cz. 2, Słownik, Wydział Duszpasterski Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn. Google Scholar
Kopiczko Andrzej, 2003b, Katalog duchowieństwa katolickiego w diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Wydział Duszpasterski Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn. Google Scholar
Achremczyk Stanisław, Szorc Alojzy, 1995, Braniewo, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Olsztyn. Google Scholar
Aus Ermland, 1851, Katholisches Wochenblatt, nr 48, s. 190-195. Google Scholar
Dittrich Franz, 1914, Die katholische Kirche und Gemeinde zu Königsberg (1614-1914). Zur Feier des dreihundertjährigen Jubiläums der Kirche, Teichert, Königsberg. Google Scholar
Dittrich Franz, 1913, Der Kulturkampf im Ermlande, Verlag der Germania, Berlin. Google Scholar
Güsgen Johannes, 1989, Die katholische Militärseelsorge in Deutschland zwischen 1920 und 1945, Böhlau Verlag, Köln-Wien. Google Scholar
Hubatsch Walther, 1974, Die Übernahme Westpreussens und des Netzedistrikts durch Preussen im Jahre 1772, w: Friedhelm Berthold Kaiser, Bernhard Stasiewski (hrsg.), Die erste polnische Teilung 1772, Böhlau Verlag, Köln-Wien, s. 75-95. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2020a, Die Diaspora der Diözese Ermland in der Mitte des 19. Jahrhunderts, Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands, Bd. 64, s. 23-99. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2020b, Duszpasterstwo wojskowe na obszarze diecezji warmińskiej w pierwszej połowie XIX wieku, Zapiski Historyczne, t. 85, z. 2, s. 157-174.
Crossref
Google Scholar
Jodkowski Marek, 2014a, Katolicka placówka duszpasterska w Bilderweitschen w XIX i w pierwszej połowie XX wieku, Studia Redemptorystowskie, nr 12, s. 327-347. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2014b, Prabuckie czasy księdza Carla Stalinskiego, Studia Elbląskie, t. 15, s. 75-87. Google Scholar
Jodkowski Marek, 2013, Z dziejów Kościoła katolickiego w Pasłęku w XIX i pierwszej połowie XX w., w: Marek Jodkowski (red.), Ut in omnibus glorificetur Deus. Księga pamiątkowa ofiarowana siostrze profesor Ambrozji Jadwidze Kalinowskiej OSB, Wydawnictwo UWM, Olsztyn, s. 171-186. Google Scholar
Kopiczko Andrzej, 2004, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821-1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Wydział Duszpasterski Kurii Metropolitalnej Archidiecezji Warmińskiej, Olsztyn. Google Scholar
Matern Georg, 1909, Die katholische Diaspora in Ostpreußen, H. Grimme, Braunsberg. Google Scholar
Pohl Heinrich, 1926, Die katholische Militärseelsorge Preussens 1797-1888, Stuttgart, (Nachdruck: Schipper, Amsterdam 1962). Google Scholar
Riediger Bruno, 1989, Feldpropst Namszanowski und die katholische Militärseelsorge in Preußen, Unsere Ermländische Heimat, nr 2. Google Scholar
Rosenberg Bernhard M., 1957, Ermländische Garnisonstädte, Unsere Ermländische Heimat, nr 2. Google Scholar
Schulte Franz Xaver (bearb.), 1882, Geschichte des „Kulturkampfes” in Preußen, Fredebeul und Koenen, Essen. Google Scholar
Stalinski Carl, 1872, Aus der Diözese Ermland, Bonifatiusblatt, nr 2, s. 23-24. Google Scholar
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
