About Cardinal Stanisław Hozjusz (1504–1579) – as a theologian, humanist, diplomat and candidate for sainthood

Ewa Czaplicka

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)

Ewelina M. Mączka

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9574-443X

Katarzyna Parzych-Blakiewicz

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)


Abstract

Cardinal Stanisław Hozjusz was born in Kraków in 1504 to a family of Prussian origin. He studied in Kraków and later in Italy (Padua, Bologna). In 1549, he was appointed Bishop of Chełmno and in 1551 of Warmia. In 1561, Pope Pius IV created him a cardinal. Cardinal Stanisław Hozjusz died in 1579 in Capranica, near Rome. He is buried in the Basilica of Our Lady in Trastevere in Rome. He was a fervent defender of Catholicism during the Reformation. This study includes a report on a scholarly event devoted to the Cardinal's person, work, and legacy.


Keywords:

Cardinal Stanislaw Hozjusz, Warmia, Warmia Hagiological Seminars


Stanisław Hozjusz, Confessio fidei catholicae christiana (Moguncja 1557) [wersja polskojęzyczna: Chrześcijańskie wyznanie wiary katolickiej (Olsztyn 1999), przekład z j. łacińskiego bp Julian Wojtkowski].   Google Scholar

Stanisław Hozjusz, De expresso Dei verbo (Kraków 1562) [wersja polskojęzyczna: Księgi o Jasnym a Szczyrym Słowie Bożym Najjażniejszemu Książęciu i Panu Zygmuntowi Augustowi Królowi Polskiemu etc. przypisane (Kraków 1562, 1999), przekład z j. łacińskiego Mirosław Korolko].   Google Scholar

Stanisław Hozjusz, Dialogus de eo, num calicem laicis et uxores sacerdotibus permitti ac diuina officia vulgari lingua peragi fas sit (Dylinga 1558) [wersja polskojęzyczna: Rozmowa o tym: godzi li się laikom kielicha, księżej żon dopuścić, a w kościelech służbę Bożą językiem przyrodzonym sprawować (Olsztyn 2003), przekład z j. łacińskiego Mirosław Korolko].   Google Scholar

Stanisław Hozjusz, Confutatio prolegomenon Brentii (Kolonia 1560) [wersja polskojęzyczna: Odparcie przedłożeń Brencjusza. O uciśnionym Słowie Bożym (Olsztyn 2001), przekład z j. łacińskiego bp Julian Wojtkowski].   Google Scholar

Stanisław Hozjusz, De oppresso Dei verbo (1560) [wersja polskojęzyczna: O uciśnionym Słowie Bożym, przekład z j. łacińskiego bp Julian Wojtkowski (Olsztyn 2001)].   Google Scholar

Stanisław Hozjusz, Catholici cuiusdam et orthodoxi iudicium et censura de iudicio et censura ministrorum Tigurinorum et Heidelbergensium de dogmate contra adorandam Trinitatem in Polonia nuper sparso (Kolonia 1565) [wersja polskojęzyczna: Cenzura albo rozsądek (Olsztyn 2007), przekład z j. łacińskiego Mirosław Korolko].   Google Scholar

Stanisław Hozjusz, De actis cum haereticis (1551-1568) [wersja polskojęzyczna: O postępowaniu z odłączonymi (Olsztyn 2009), przekład z j. łacińskiego bp Julian Wojtkowski].   Google Scholar

Franz Hipler, Der ermländische Bischof und Cardinal Stanislaus Hosius, Mainz 1854–1855.   Google Scholar

Joseph Lortz, Kardinal Stanislaus Hosius, Braunsberg 1931.   Google Scholar

Henryk Damian Wojtyska, Cardinal Hosius: Legate to the Council of Trent, Rzym 1967.   Google Scholar

Jadwiga A. Kalinowska, Stanisław Hozjusz jako humanista (1504–1579). Studium z kultury renesansowej, Olsztyn 2004.   Google Scholar

Stanisław Achremczyk / Jan Guzowski / Jacek Jezierski (red.), Kardynał Stanisław Hozjusz (1504–1579). Osoba, myśl, dzieło, czasy, znaczenie, Olsztyn 2005.   Google Scholar

Stanisław Kozakiewicz, Stanisława Hozjusza nauka o zbawieniu w Kościele katolickim: rozwój wybranych aspektów eklezjologicznych i soteriologicznych myśli Hozjusza w relacji do osiągnięć teologii współczesnej, Olsztyn 2013.   Google Scholar

Tadeusz Pawluk, Niektóre aspekty kontrreformacyjnej postawy Stanisława Hozjusza, „Studia Warmińskie” t. 7 (1970).   Google Scholar

Alojzy Szorc, Stanisław Hozjusz a reformacja w Elblągu, „Studia Warmińskie” t. 7 (1970).   Google Scholar

Jacek Jezierski, Nauka Stanisława Hozjusza o Słowie Bożym, „Studia Warmińskie” t. 12-13 (1985-1986).   Google Scholar

Justyna Zaborowska-Musiał, Mowa kardynała Stanisława Hozjusza ku czci zmarłego Zygmunta II Augusta…, „Terminus” t. 21/1 (2019).
Crossref   Google Scholar

Ambrozja J. Kalinowska OSB, Wyjazd kardynała Stanisława Hozjusza do Rzymu w 1569 roku, „Studia Warmińskie” t. 18 (1981).   Google Scholar

Jadwiga A. Kalinowska, Korespondencja Stanisława Hozjusza z Marcinem Kromerem (1537–1579), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 3 (2012).   Google Scholar

Henryk D. Wojtyska, Stanisław Hozjusz w oczach swoich współczesnych (1548–1563), „Studia Warmińskie” t. 16 (1979).   Google Scholar

Grażyna Jurkowlaniec, L’immagine della Chiesa nelle stampe di Tomasz Treter dedicate a Stanisław Hozjusz. Contributo polacco alla cultura artistica europea ai tempi della controriforma, „Atti dell’Accademia Polacca” t. 2 (2011).   Google Scholar

Krzysztof Obremski, Tomasza Tretera „Theatrum virtutum Divi Stanislai Hosii (rozpoznania), „Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo” t. 6(9), (2016).   Google Scholar


Published
2025-11-28

Cited by

Czaplicka, E., Mączka, E. M., & Parzych-Blakiewicz, K. (2025). About Cardinal Stanisław Hozjusz (1504–1579) – as a theologian, humanist, diplomat and candidate for sainthood. Forum Teologiczne, 26, 295–309. https://doi.org/10.31648/ft.11711

Ewa Czaplicka 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)
Ewelina M. Mączka 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)
https://orcid.org/0000-0001-9574-443X
Katarzyna Parzych-Blakiewicz 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie (Polska)