U źródeł humanizmu ekologicznego. Idea ochrony przyrody w europejskiej myśli filozoficznej

Ryszard Rosa

Opublikowane: 2018-10-281

Nr 5 (1999)

U źródeł humanizmu ekologicznego. Idea ochrony przyrody w europejskiej myśli filozoficznej

Ryszard Rosa

Abstrakt

Przedstawiono ewolucję europejskiej myśli filozoficznej – od filozofii i antropocentrycznej etyki, przez filozofię i biocentryczną etykę, aż do ekofilozofii i ekologicznej (uniwersalistycznej) etyki.

Fenomen społecznej zależności, charakterystyczny dla wszystkich żyjących istot, jak również ich związek z materią nieożywioną był widoczny w europejskiej tradycji kultury już w starożytności (Hezjod, cynicy, cyrenaicy) i średniowieczu (Św. Franciszek z Asyżu, Św. Tomasz z Akwinu, Stanisław ze Skarbimierza) występuje również w czasach nowożytnych (J. Bodin, M. Montaigne, J. J. Rousseau, J. G. Herder…).

Idea harmonii między wartościami świata przyrody a wartościami ludzkiej cywilizacji i kultury jest szczególnie dobrze widoczna w filozoficznych i etycznych trendach XX wieku, w których obrębie starogrecki postulat wewnętrznej harmonii wszechświata został przemieniony w ekofilozofię i ekoetykę, nadające boski charakter wszelkim formom życia.

Słowa kluczowe:

antropocentryzm, bioetyka, ekofilozofia, ekorozwój, humanizm, kultura, prawo naturalne

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Rosa, R. (2018). U źródeł humanizmu ekologicznego. Idea ochrony przyrody w europejskiej myśli filozoficznej. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (5), 91–104. Pobrano z https://czasopisma.uwm.edu.pl/index.php/hip/article/view/1899

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejewski B. 1992. Ekologia w świadomości romantyków. W: Idee ekologii w świadomości społecznej. Red. K. Łastowski i M. Rafiński, Poznań.

Augustyn św. 1977. O państwie Bożym. Warszawa.

Bentham J. 1958. Wprowadzenie do zasad moralności i prawodawstwa. Warszawa.

Bodin J. 1958. Sześć ksiąg o Rzeczypospolitej. Warszawa, s.16.

Cicero. M. T. 1960. Pisma filozoficzne. T I i II. Warszawa.

D’Holbach P.H. 1957. System przyrody, czyli prawa świata fizycznego i moralnego. Kraków.

Ehrlich L. 1955. Polski wykład prawa wojny XV wieku. Warszawa, s. 115.

Grotius H. 1957. Trzy księgi o prawie wojny i pokoju. T I i II. Warszawa.

Helvetius C. A. 1976. O człowieku, jego zdolnościach umysłowych i wychowaniu. Wrocław.

Herder J. G. 1962. Myśli o filozofii dziejów. T. I. Kraków, s. 173-174.

Hezjod. 1952. Prace i dnie. Wrocław.

Hobbes T. 1954. Lewiatan, czyli materia forma i władze państwa kościelnego i świeckiego. Kraków, s. 110.

Hume D. 1963. Traktat o naturze ludzkiej. T. II. Kraków, s. 351.

Jan Paweł II. 1988. Encyklika Sollicitudo rei socialis. Warszawa.

Jan Paweł II. 1991. Encyklika Centesimus annaus. Watykan.

Kant I. 1984. Uzasadnienie metafizyki moralności. Warszawa.

Kant I. 1992. O wiecznym pokoju. Zarys filozoficzny. Wrocław.

Locke J. 1955. Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. T. I. Kraków, s.61.

Montesquieu K. L. 1927. O duchu praw. Warszawa, s. 196.

Mounier E. 1968. Chrześcijaństwo i pojęcie postępu. Warszawa.

Religia a ruchy ekofilozoficzne. 1996. Materiały II Olsztyńskiego Sympozjum Ekologicznego Olsztyn-Waszeta 19-21 września 1995 roku. WSP Olsztyn.

Piątek Z. 1995. Dylematy etyki środowiskowej. W: VI Polski Zjazd Filozoficzny, Toruń.

Rosa R. 1995. Filozofia bezpieczeństwa. Warszawa.

Rousseau J. J. 1948. Umowa społeczna. Łódź.

Skolimowski H. 1993. Filozofia żyjąca. Ekofilozofia jako drzewo życia. Warszawa.

Szawarski Z. 1987. Wartość życia. W: W kręgu życia i śmierci. Moralne problemy medycyny współczesnej. Warszawa.

Titus Lukretius Carus. 1957. O naturze Wszechrzeczy. Kraków.

Tomasz z Akwinu św. 1949. Dwa traktaty: 1. O naszej sprawie; 2. O roztropności. Opr. S. Bełch. Londyn, s. 26.

Tyburski W. 1994. Uniwersalny wymiar etyki ekologicznej (środowiskowej). W: Czy jest możliwa etyka uniwersalna? Red. J. Sekuła, Materiały Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej. Siedlce. Google Scholar