Ludwika Flecka hermeneutyczna teoria wiedzy

Andrzej Przyłębski

doi:10.31648/hip.1352

Opublikowane: 2018-10-071

Nr 13 (2007)

Ludwika Flecka hermeneutyczna teoria wiedzy

Andrzej Przyłębski

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

Dział: Artykuły

https://doi.org/10.31648/hip.1352

Abstrakt

Polski biolog i epistemolog L. Fleck jest twórcą teorii nauki prekursorskiej względem koncepcji Th. Kuhna. Mimo że sam Fleck nie używał nazwy „hermeneutyka”, to jego rozważania noszą wybitnie hermeneutyczny charakter. Dominuje w nich bowiem myślenie w kategoriach rozumienia, akcentowanie interpretacyjnego charakteru ludzkiego odniesienia do rzeczywistości, podkreślanie znaczenia tego, co dany badacz zastaje, co we wspólnocie badaczy obowiązuje (i do czego - co najmniej na początku - musi się dostosować) oraz samej wspólnoty myślowej (badawczej), stanowiącej gremium oceniające jego poznawczy wkład. Choć lwowski filozof wyraża to przy pomocy kategorii takich jak styl myślowy oraz myślowy kolektyw, implicite nasuwają się takie hermeneutyczne kategorie, jak przedwiedza, rozumienie i interpretacja, tradycja, przekaz kulturowy, wspólnota komunikacyjna. Odrzucając metafizyczne wypowiedzi o ukrytej istocie rzeczywistości samej w sobie, relatywizując rzeczywistość do różnorodnej (nie tylko naukowej) wiedzy o niej, Fleck stara się, podobnie jak Heidegger, Gadamer czy Rorty, nie popaść w relatywizm i dowolność.

Słowa kluczowe:

hermeneutyka, filozofia nauki, socjologia wiedzy, interpretacja, koło hermeneutyczne, antyscjentyzm, kolektyw poznawczy, styl myślowy

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Przyłębski, A. (2018). Ludwika Flecka hermeneutyczna teoria wiedzy. Humanistyka I Przyrodoznawstwo, (13), 45–64. https://doi.org/10.31648/hip.1352

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

L. Fleck, Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego" oraz inne pisma z filozofii poznania, pod red. Z. Cackowskiego i S. Symotiuka, Lublin 2006

W. Sady, Fleck. O społecznej naturze poznania, Warszawa 2000

A. Przyłębski, Hermeneutyczny zwrot filozofii, Poznań 2006

H.-G. Gadamer, Prawda i metoda, Kraków 1993

Dziedzictwo Gadamera, Humaniora, Poznań 2004, oraz Das Erbe Gadamers, Peter Lang Verlag, Frankfurt a. M. 2006

Bronk, (w:) Dziedzictwo Gadamera

L. Fleck, Zagadnienia teorii poznania

L. Fleck, Patrzeć, widzieć, wiedzieć

L. Fleck, Kryzys w nauce. Ku nauce wolnej i bardziej ludzkiej

„Przegląd Filozoficzny” 1936, nr 39

„Przegląd Filozoficzny” 1937, nr 40

L. Fleck, Odpowiedź na uwagi Tadeusza Bilikiewicz

T. Bilikiewicz, Uwagi nad artykułem L. Flecka „Nauka a środowisko"

M. Heidegger, Budować, mieszkać, myśleć, Warszawa 1977

H.-G. Gadamer, Prawda i metoda

L. Fleck, W sprawie artykułu p. Izydory Dąmbskiej w „Przeglądzie Filozoficznym”

L. Fleck, Zagadnienie teorii poznania Google Scholar