Affrikatization *t’, *d’ > *ć, *ʒ’ in Western Pomerania in local and field names

Jerzy Duma

Instytut Slawistyki PAN w Warszawie


Abstract

The article analyses the scope of the process of affricatization *t’, *d’ > *ć, *ʒ’ in Western
Pomerania. Its gradual disappearance towards the west was confirmed – higher for the
former *d’, smaller for the former *t’. In the old Slavic dialects of West Pomerania, as well
as in the old Slavic dialects of Mecklenburg, East Holstein or in the dialect of Połabian
Drzewians, there is no such affricatization in most local and field names, i.e. *t’ > t, *d’ > d.
This may confirm the loss of accommodative pronunciation in these dialects. The lack
of accommodative pronunciation before the vowels of the front row typologically brings
these dialects closer to the following dialects and languages: Upper Sorbian, Czech and
Slovak as well as the South Slavic languages. It is also partially similar the multiple
of consonants before *e, *ě and *i in Ukrainian.


Keywords:

old Slavic dialects of West Pomerania, processes of palatal consonant accommodation, affricatization *t’, *d’, typology of Slavic languages


Białecki T., Chludziński A. (2018): Słowiańskie nazwy geograficzne w Niemczech. T. Ia.   Google Scholar

Szczecin–Pruszcz Gdański.   Google Scholar

Białecki T., Chludziński A. (2020): Słowiańskie nazwy geograficzne w Niemczech. T. Ib.   Google Scholar

Szczecin–Pruszcz Gdański.   Google Scholar

Boryś W. (2005): Słownik etymologiczny języka polskiego. Kraków.   Google Scholar

Duma J. (1979): Wokalizacja jerów słabych w rdzennej sylabie nagłosowej w południowo-   Google Scholar

-wschodniej Słowiańszczyźnie. Wrocław.   Google Scholar

Duma J. (1990a): Rozwój sonantów zgłoskotwórczych w gwarach południowo-wschodniej   Google Scholar

Słowiańszczyzny. Wrocław.   Google Scholar

Duma J. (1990b): Rozwój sekundarnego wokalizmu typu sъm, ogъn, v’atъr < *jesmь, *ognь,   Google Scholar

*větrъ we wschodniej grupie dialektów południowosłowiańskiech. Językowe studia bałkanistyczne   Google Scholar

II. Wrocław, s. 27–70.   Google Scholar

Duma J. (1991): The development of the vowels *ǫ, *ę in the south-eastern Slavic Dialects.   Google Scholar

Studies in the Phonetic Typology of the Slavic Languages. Warszawa, s. 63–112.   Google Scholar

Duma J. (1994): Przyczyny zmian grup spółgłoskowych sr-, zr-, str-, zdr- w świetle ich rozprzestrzenienia   Google Scholar

w gwarach bułgarskich i macedońskich. [W:] Analiza, synteza i rozpoznawanie   Google Scholar

sygnału mowy dla celów automatyki, lingwistyki i medycyny. Red. L. Richter. IPPT.   Google Scholar

Warszawa, s. 38–48.   Google Scholar

Duma J. (1996): Różnice i podobieństwa zachodzące między metatezą *tărt, *tălt itp. a zjawiskami sylabifikacji/desylabifikacji sonantów r, l. „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Studia Slavica” I, s. 111–118.   Google Scholar

Duma J. (2021): Afrykatyzacja palatalnego *ŕ w nazwach miejscowych i terenowych Pomorza Zachodniego. „Onomastica” LXV/1, s. 123–135.
Crossref   Google Scholar

Jeżowa M. (1962): Dawne słowiańskie dialekty Meklemburgii. Cz. I: Fonetyka. Warszawa.   Google Scholar

Lehr-Spławiński T. (1978): Język polski. Pochodzenie, powstanie rozwój. Warszawa.   Google Scholar

Leszczyński Z. (1978): Kierunki zmian w grupach spółgłoskowych typu Sr oraz rS w świetle geografii językowej. Wrocław.   Google Scholar

Lorentz F. (1912): Slovinzisches Wörterbuch. St. Petersburg.   Google Scholar

Peev K. (1987–1988): Kukuszkiotgowor. T. I, II. Skopje.   Google Scholar

Polański K. (red.) (1993): Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław.   Google Scholar

Popowska-Taborska H. (1980): Kaszubszczyzna. Warszawa.   Google Scholar

Rzetelska-Feleszko E. (2019): Etymologia słowiańskich nazw miejscowych i terenowych z obszaru wolińsko-kamińskiego. Materiały Zachodniopomorskie. Nowa Seria XV. Uwagi końcowe, s. 111–114.   Google Scholar

Sawicka I. (1974): Struktura grup spółgłoskowych w językach słowiańskich. Wrocław.   Google Scholar

Sawicka I. (1991): Problems of the phonetic typology of the Slavic languages. Studies in the   Google Scholar

Phonetic Typology of the Slavic Languages. Warszawa, s. 13–35.   Google Scholar

Schmitz A. (2010): Flurnamen slawischer und slawisch-deutscher Herkunft im östlischen   Google Scholar

Holstein. [W:] Studien zur Siedlungsgeschichte und Archäologie der Ostseegebiete 9. Hsrg. von F. Debus. Wachholtz Verlag. Neumünster, s. 15–81.   Google Scholar

Shevelov G.Y. (1964): A Prehistory of Slavic. Heidelberg.   Google Scholar

Shevelov G.Y. (1965): Weak Jers in Serbo-Croatian and South Slavic: developments in the word initial syllable. Zbornik za filologiju i lingvistiku VII.   Google Scholar

Stieber Z. (1965): Zarys dialektologii języków zachodnio-słowiańskich. Warszawa.   Google Scholar

Tiłkow D. (1977): Byłgarska fonetika. Sofia.   Google Scholar


Published
2022-03-31

Cited by

Duma, J. . (2022). Affrikatization *t’, *d’ > *ć, *ʒ’ in Western Pomerania in local and field names. Prace Językoznawcze, 24(1), 5–21. https://doi.org/10.31648/pj.7593

Jerzy Duma 
Instytut Slawistyki PAN w Warszawie