Non-categorial names of ceremonial actions and acts with the formant -ina // -iny in Joachim Lelewel’s idiolect
Violetta Jaros
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w CzęstochowieAbstract
The article focuses on non-categorial names of ceremonial actions and acts with the
formant -ina //-iny in Joachim Lelewel’s idiolect. The descriptive-recording and statistical
methods were applied in the approach to the linguistic material. The aim of the undertaken
analyses was to determine: 1) the repertoire of derivatives with the suffix -ina//-iny
denoting names of ceremonial actions and acts in Lelewel’s idiolect, 2) unique vocabulary,
3) the conditions of such names’ occurrence in the text, and 4) the stylistic function of the
new lexical units. Detailed research showed that the historian’s personal language
is characterized not only by a predilection for the use of derivatives with the suffix -ina//-
iny, but also by creation of unique vocabulary with this formant, which in the colloquial and informal variety (letters) evokes homeliness, native values, tradition, while in the
scientific variety (historical narrative) introduces archaic or elevated stylisation, or is
subordinated to scientific factuality (names of religious rituals or names of ancient beliefs).
Keywords:
idiolect, non-categorial action names, ceremonial act namesReferences
Bizior R. (2012): O języku prozy Jędrzeja Kitowicza. Wyd. 2. Częstochowa. Google Scholar
Boleski A. (1956): Słownictwo Juliusza Słowackiego (1825–1849). Łódź. Google Scholar
Brajerski T. (1961): O języku „Pieśni” Konstancji Bonisławskiej. Lublin. Google Scholar
Brzeziński J. (1975): Język Franciszka Dionizego Kniaźnina. Zielona Góra. Google Scholar
Cieślikowa A. (2006): Onimizacja, apelatywizacja a derywacja. [W:] Onimizacja i apelatywizacja. Red. Z. Abramowicz, E. Bogdanowicz. Białystok, s. 47–56. Google Scholar
Cyran W. (1977): Tendencje słowotwórcze w gwarach polskich. Łódź. Google Scholar
Doroszewski W. (1949): Język Teodora Tomasza Jeża (Zygmunta Miłkowskiego). Warszawa. Google Scholar
Gaertner H. (1938): Gramatyka współczesnego języka polskiego. Lwów–Warszawa. Google Scholar
Grabias S. (1994): Język w zachowaniach społecznych. Lublin. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1961): Kształtowanie się funkcji znaczeniowej sufiksu -ina. „Biuletyn Google Scholar
Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” XX, s. 163–173. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1984): Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe. Wyd. 6. Warszawa. Google Scholar
Grzegorczykowa R., Laskowski R., Wróbel H. (red.) (1984): Gramatyka współczesnego języka polskiego. T. 2: Morfologia. Warszawa. Google Scholar
Jaros V. (2015): Studia nad językiem i stylem pism naukowych Joachima Lelewela. Częstochowa. Google Scholar
Kaproń-Charzyńska I. (2007): Pragmatyczna funkcja formantów w opisie derywatów. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIII, s. 147–156. Google Scholar
Kawyn-Kurzowa Z. (1963): Język filomatów i filaretów. Słowotwórstwo i słownictwo. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Kleszczowa K. (1996): Formant -ina. [W:] Słowotwórstwo języka doby staropolskiej. Przegląd formacji rzeczownikowych. Red. K. Kleszczowa. Katowice, s. 177–184. Google Scholar
Kleszczowa K. (1998): Staropolskie kategorie słowotwórcze i ich perspektywiczna ewolucja: rzeczowniki. Katowice. Google Scholar
Kozłowska A. (2011): O stylistycznym zróżnicowaniu idiolektu (na przykładzie tekstów Karola Wojtyły – Jana Pawła II). [W:] Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 89–107. Google Scholar
Kurdyła P. (2011): Funkcje formantów rzeczownikowych w polszczyźnie ludowej (na przykładzie trzech wsi podkarpackich). Kraków. Google Scholar
Kurzowa Z. (1993): Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w. Warszawa–Kraków. Google Scholar
Kwaśniewska-Mżyk K. (1979): Język Franciszka Karpińskiego. Warszawa–Wrocław – Karpiński. Google Scholar
Lewaszkiewicz T. (197): Osobliwości leksykalne w języku Joachima Lelewela. „Slavia Occidentalis”. T. 33, s. 59–74. Google Scholar
Nagórko A. (2005): Zarys gramatyki polskiej (ze słowotwórstwem). Wyd. 3 rozszerzone. Warszawa. Google Scholar
Nowotny-Szybistowa M. (1973): Osobliwości leksykalne w języku Stanisława Witkiewicza. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk. Google Scholar
Puzynina J. (1969): Nazwy czynności we współczesnym języku polskim (słowotwórstwo, semantyka, składnia). Warszawa. Google Scholar
Reichan J. (2008): Formacje z przyrostkiem -iny w funkcji niekategorialnych nazw czynności i stanów w gwarach polskich na tle danych historycznojęzykowych. [W:] Językoznawstwo historyczne i typologiczne. W 100-lecie urodzin Profesora Tadeusza Milewskiego. Red. L. Bednarczuk, W. Smoczyński, M. Wojtyła-Świerzowska. „Rozprawy Wydziału Filologicznego PAU”. T. 76. Kraków, s. 637–641. Google Scholar
Siekierska K. (1974): Język W.S. Chrościńskiego. Studium mazowieckiej polszczyzny z przełomu XVII i XVIII wieku. Wrocław. Google Scholar
Sierociuk J. (1998): Słowotwórstwo języka współczesnej wsi (zarys problemu). [W:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii. Red. S. Gala. „Prace Wydziału I ŁTN” nr 99, s. 265–272. Google Scholar
Skubalanka T. (1962): Neologizmy w poezji romantycznej. Toruń. Google Scholar
Sokólska U. (2011): Neologizm jako element stylotwórczy. [W:] Odmiany stylowe polszczyzny dawniej i dziś. Red. U. Sokólska. Białystok, s. 308–325. Google Scholar
Szober S. (1959): O języku Stanisława Staszica. [W:] tegoż: Wybór pism. Warszawa, s. 98–168. Google Scholar
Trypućko J. (1955): Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). T. 1. Uppsala. Google Scholar
Trypućko J. (1957): Język Władysława Syrokomli (Ludwika Kondratowicza). T. 2. Uppsala. Google Scholar
Turska H. (1930): Język Jana Chodźki. Wilno. Google Scholar
Urbańczyk S. (1983): Uwagi o polszczyźnie prac Joachima Lelewela. „Język Polski” LXIII, z. 3, s. 170–179. Google Scholar
Waszakowa K. (1998): Neologizmy tekstowe w świetle ram interpretacyjnych. [W:] Tekst. Analizy i interpretacje. Red. J. Bartmiński, B. Boniecka. Lublin, s. 21–33. Google Scholar
Waszakowa K. (2007): Derywaty słowotwórcze w tekście. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIII, s. 125–138. Google Scholar
Węgier J. (1972): Język Franciszka Bohomolca. Poznań. Google Scholar
Węgier J. (1973): Język komediopisarzy Oświecenia. Słowotwórstwo, słownictwo, frazeologia. Warszawa. Google Scholar
Zieniukowa J. (1968): Z dziejów polszczyzny literackiej w XVIII wieku. Język pism Jana Jabłonowskiego wobec ówczesnych przepisów normatywnych. Wrocław–Warszawa–Kraków. Google Scholar
Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.