On subjectivisation in the process of the intensifiers formation (on an example of Polish ogromnie [‘enormously’])
Magdalena Pastuch
Uniwersytet Śląski w KatowicachKinga Wąsińska
Uniwersytet Śląski w KatowicachBarbara Mitrenga
Uniwersytet Śląski w KatowicachAbstract
The article presents subjectivisation as the process that initiated changes that transformed
the adverb ogromnie (‘enormously’) into an intensifier. Subjectivisation is understood as
a process in which a sender communicates a message presenting object, features, activities
or processes situating them on his scale of values. The fixation of meaning in the semantic
structure of the unit of language whose source is the speaker’s evaluation is called
intersubjectivisation. The analysed linguistic material comes from the Electronic Corpus
of 17th- and 18th-century Polish Texts (up to 1772), the Polish Language Corpus 1830–1918
and the National Corpus of Polish. The study consisted in contextual analysis of linguistic
units’ semantic and syntactic properties in the form ogromnie. It was established that
even in the 16th century, the adverb ogromnie functioned in the meanings resulting from
its etymology, that is related to the meaning of the root -grom-. In the subsequent stages
of the development of Polish, there appeared a process of lexicalization, i.e. breaking
the semantic link between ogromnie and the base adverb. The intensifier expanded its
categorial connectivity compared to the adverb but limited its semantic connectivity, and
it coexists only with graded predicates. In contemporary it has entirely lost its connection
with its etymon and is an independent language unit belonging to the metatextual level
of language. The historical analysis of the intensifier ogromnie made it possible to draw
both detailed and more general conclusions relating to the role of subjectivisation in the
formation of the metatextual level of language. This change is semantic-pragmatic and
consists in fading of the lexical meaning and development of a general meaning related
to the speaker’s assessment of a given fragment of reality.
Keywords:
history of Polish, historical semantics, intensifier, subjectivisation, intersubjectivisationReferences
Athanasiadou A. (2007): On the subjectivity of intensifiers. „Language Sciences” 29/4, s. 554–565.
Crossref
Google Scholar
Bałabaniak D. (2013): Polskie intensyfikatory leksykalne na tle wyrażeń gradacyjnych. Opole. Google Scholar
Bałabaniak D. (2014): O użyciu wyrażeń przysłówkowych w pozycji intensyfikatora – problemy interpretacji. „Linguarum Silva”. T. 3, s. 29–40. Google Scholar
Bałabaniak D., Mitrenga B. (2015): Polskie intensyfikatory w ujęciu historycznym. Katowice. Google Scholar
Bilińska J., Derwojedowa M., Kwiecień M., Kieraś W. (2016): Mikrokorpus polszczyzny 1830–1918. „Komunikacja Specjalistyczna” 11, s. 149–161. Google Scholar
Bolinger D. (1972): Degree Words. Berlin.
Crossref
Google Scholar
Dziwirek K. (2020): Escape from Etymology? A Corpus Study of Polish Adjectival Intensifiers. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. T. 5. Sectio N, s. 454–472.
Crossref
Google Scholar
Finegan E. (1995): Subjectivity and subjectivisation: an introduction. [W:] Subjectivity and subjectivisation: linguistic perspectives. Cambridge–New York, s. 1–16.
Crossref
Google Scholar
Grochowski M., Kisiel A., Żabowska M. (2018): Zasady opisu jednostek funkcyjnych w WSJP PAN. [W:] Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania. Red. P. Żmigrodzki, M. Bańko, B. Batko-Tokarz, J. Bobrowski, A. Czelakowska, M. Grochowski, R. Przybylska, J. Waniakowa, K. Węgrzynek. Kraków, s. 191–205. Google Scholar
Gruszczyński W., Adamiec D., Ogrodniczuk M. (2013): Elektroniczny korpus tekstów polskich z XVII i XVIII w. (do 1772 r.). „Polonica” XXXIII, s. 311–318. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1975): Funkcje semantyczne i składniowe polskich przysłówków. Wrocław. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (2013): O różnych rozumieniach pragmatyki w językoznawstwie. „Biuletyn PTJ” LXIX, s. 5–22. Google Scholar
Huddleston R., Pullum G. (2002): Adjectives and Adverbs. [W:] The Cambridge Grammar of the English Language. Cambridge, s. 525–596.
Crossref
Google Scholar
Janus E. (1981): Wykładniki intensywności cechy (na materiale polskim i rosyjskim). Wrocław. Google Scholar
Kleszczowa K. (2015): U źródeł polskich partykuł. Derywacja funkcjonalna, przemiany, zaniki. Katowice. Google Scholar
Langacker R. (1999): Losing control: grammaticization, subjectification, and transparency. [W:] Historical Semantics and Cognition. Red. A. Blank, P. Koch. Berlin, s. 147–176.
Crossref
Google Scholar
Lyons J. (1982): Deixis and Subjectivity: Loquor, Ergo Sum? [W:] Speech, Place, and Action: Studies in Deixis and Related Topics. Red. R. Jarvella, W. Klein, J. Wiley. Chichester–New York, s. 101–124. Google Scholar
Misz H. (1967): Opis grup syntaktycznych dzisiejszej polszczyzny pisanej. Bydgoszcz. Google Scholar
Mitrenga B. (2014): Wykładniki intensywności typu strasznie, potwornie, przeraźliwie w historii polszczyzny. [W:] Wyrażenia funkcyjne w perspektywie diachronicznej, synchronicznej i porównawczej. Red. K. Kleszczowa, A. Szczepanek. Katowice, s. 91–107. Google Scholar
Pastuch M., Mitrenga B. (2021): Kształtowanie się parametrycznego znaczenia przymiotnika ogromny – ogląd diachroniczny. „Język Polski” z. 4, s. 32–44.
Crossref
Google Scholar
Pastuch M., Mitrenga B., Wąsińska K. (w druku): Corpus-based research in diachronic linguistics on the example of Polish words okrutnie [cruelly], strasznie [terribly] and szalenie [madly]: from adverb to intensifier. Google Scholar
Peters H. (1994): Degree adverbs in Early Modern English. [W:] Studies in Early Modern English. Red. D. Kastovsky. Berlin–Boston, s. 269–288.
Crossref
Google Scholar
Pęzik P. (2012): Wyszukiwarka PELCRA dla danych NKJP. [W:] Narodowy Korpus Języka Polskiego. Red. A. Przepiórkowski, M. Bańko, R.L. Górski, B. Lewandowska-Tomaszczyk. Warszawa, s. 14–273. Google Scholar
Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R.L., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa. Google Scholar
Siemund P. (2000): Intensifiers in English and German: A Comparison. London–New York. Google Scholar
Sojda S. (2018): Lingwistyczna kategoria intensywności w językoznawstwie polskim i słowackim. „Slavica Slovaca” 53/2, s. 118–125. Google Scholar
Stange U. (2017): „You’re So Not Going to Believe This”: The Use of GenX so in Constructions with Future going to in American English. „American Speech” 92(4), s. 487–524.
Crossref
Google Scholar
Stein D., Wright S. (1995): Subjectivity and subjectivisation: linguistic perspectives. Cambridge–New York.
Crossref
Google Scholar
Traugott E. (1989): On the Rise of Epistemic Meanings in English: An Example of Subjectification in Semantic Change. „Language” 65/1, s. 31–55.
Crossref
Google Scholar
Traugott E. (1995): Subjectification in grammaticalization. [W:] Subjectivity and subjectivisation: linguistic perspectives. Red. D. Stein, S. Wright. Cambridge–New York, s. 31–54.
Crossref
Google Scholar
Wajszczuk J. (2005). O metatekście. Warszawa. Google Scholar
Witczak K.T. (2020): Rozważania nad etymologią gromu. „Poradnik Językowy” z. 10, s. 9–19.
Crossref
Google Scholar
Żmigrodzki P., Bańko M., Batko-Tokarz B., Bobrowski J., Czelakowska A., Grochowski M., Przybylska R., Waniakowa J., Węgrzynek K. (red.) (2018): Wielki słownik języka polskiego PAN. Geneza, koncepcja, zasady opracowania. Kraków.
Crossref
Google Scholar
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Uniwersytet Śląski w Katowicach
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.