Cultural ideas in proper names. Contemporary medical culture and the naming of clinics, dispensaries and doctors’ surgeries

Katarzyna Skowronek

AGH w Krakowie
https://orcid.org/0000-0003-0200-7217


Abstract

The aim of this article is to reconstruct contemporary medical culture and its most important features based on the observation of collected naming material. The basis for analysis and interpretation are the names of clinics, outpatient clinics and doctor’s offices that function in three large Polish cities: Krakow, Poznan and Olsztyn. The main assumption of this study is that proper names, as peculiar texts, reflect the features of the culture that produced them. The author calls this research strategy a symptomatology of culture. The studied proper names showed how modern medicine defines itself and its activities and how it describes the body, health and illness. The conclusions drawn
from the onomastic analysis seem to be largely consistent with the findings of the
sociology of medicine. The naming of clinics, dispensaries and doctor’s offices reflects the
characteristic features of medicalisation and healthism. The studied proper names, read
in the perspective of cultural symptomatology, reveal the largely ‘regime-like’, interfering
and controlling character of modern medicine. The study proves the cognitive value
of incorporating onomastic reflection into cultural studies considerations.


Keywords:

cultural onomastics, names of clinics, outpatient clinics and doctor’s offices, symptomatology of culture, medical culture, medicalisation, healthism


Badea O. (2009): Proper Names of English Origin-Terminological Resource in the Romanian Medical Language. „Language and Literature European Landmarks of Identity” 1/5, s. 29–32.   Google Scholar

Banderowicz K. (2011): Mens sana in corpore sano. Współczesne tendencje w nazewnictwie polskich sanatoriów. [W:] Chrematonimia jako fenomen współczesności. Red. M. Biolik, J. Duma. Olsztyn, s. 43–58.   Google Scholar

Barański J. (2010): Medykalizacja zachowań społecznych, czyli o utopii szczęśliwej duszy. „Studia Philosophiae Christianae” 46/2, s. 151–164.   Google Scholar

Bińczyk E. (2002): Nieklasyczna socjologia medycyny Michela Foucault: praktyki medykalizacji jako praktyki władzy. [W:] W stronę socjologii zdrowia. Red. W. Piątkowski, A. Titkow. Lublin, s. 181–193.   Google Scholar

Bodenreider O., Zweigenbaum P. (2000): Identifying Proper Names in Parallel Medical Terminologies. „Studies in Health Technology and Informatics” 77, s. 443–447.   Google Scholar

Cielemęcka O. (2014): Między ludzkim a nieludzkim. Etyka Giorgia Agambena i jej antropologiczne podstawy. [Rozprawa doktorska. Repozytorium UW], , dostęp: 01.05.2023.   Google Scholar

Conrad P., Barker K. (2010): The Social Construction of Illness: Key Insights and Policy Implications. „Journal of Health and Social Behavior” 51, s. 67–79.
Crossref   Google Scholar

Czapla A., Kutyła A. (2012): Nazwy lubelskich aptek. „Roczniki Humanistyczne” 60, s. 75–85.   Google Scholar

Domaradzki J. (2013): O definicjach zdrowia i choroby, „Folia Medica Lodziensia” 40/1, s. 5–29.   Google Scholar

Dominiak Ł. (2012): Urządzanie ciał, czyli władza w epoce biopolityki. (Rec.:) M. Foucault: Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Przekład M. Herer. Warszawa 2010 oraz M. Foucault: Narodziny biopolityki. Przekład M. Herer. Warszawa 2011. „Klio. Czasopismo
Crossref   Google Scholar

poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 20/1, s. 251–288.   Google Scholar

Doroszewska A., Sadowska A. (2013): Mosty zamiast murów – socjologia medycyny przykładem udanej (?) interdyscyplinarnej współpracy. „Nauka i Szkolnictwo Wyższe” 1(41), s. 57–68.   Google Scholar

Durkheim É. (1897): Le suicide. Étude de sociologie. Paris.   Google Scholar

Drążek B. (2016): Analiza strukturalno-semantyczna wybranych nazw gabinetów stomatologicznych w województwie podkarpackim. „Słowo. Studia Językoznawcze” 7, s. 184–195.
Crossref   Google Scholar

Freidson E. (1970): Profession of Medicine. A study of the sociology of applied knowledge. New York.   Google Scholar

Garber M. (2000): Symptoms of culture. New York.   Google Scholar

Greenberg J., Solomon S., Pyszczynski T. (1997): Terror Management Theory of Self-Esteem and Cultural Worldview: Empirical Assessments and Conceptual Refinements. „Advances in Experimental Social Psychology” 29, s. 61–139.
Crossref   Google Scholar

Hańderek J. (2015): Pojęcia i definicje kultury. [W:] Filozofia kultury. Red. P. Mróz. Kraków, s. 23–42.   Google Scholar

Illich I. (1976): Medical nemesis. The Expropriation of Health. New York.
Crossref   Google Scholar

Jakubowska H. (2009): Socjologia ciała. Poznań.   Google Scholar

Jarząbek-Bielecka G., Boroch J., Bielecki M., Kędzia W. (2019): Wybrane aspekty z historii i filozofii medycyny z uwzględnieniem zagadnień medycyny rodzinnej i aptekarstwa. „Medycyna Rodzinna” 2, s. 106–112.
Crossref   Google Scholar

Karwacka W. (2020): Wybrane cechy języka medycznego – terminologia, normalizacja, gatunki tekstów medycznych i relacje międzygatunkowe. [W:] Języki specjalistyczne w komunikacji interkulturowej. Red. A. Buras-Marciniak, S. Goźdź-Roszkowski. Łódź, s. 105–118.
Crossref   Google Scholar

Kłos J., Gromadecka-Sutkiewicz M., Zysnarska M. (2014): Medykalizacja – wyzwanie XXI wieku. „Hygeia Public Health” 49/3, s. 382–388.   Google Scholar

Kocela W. (2020): Trudna sztuka babienia. Kultura medyczna Polski II połowy XVIII wieku. Warszawa.   Google Scholar

Łomzik M (2018): Przekład polskich i niemieckich nazw szpitali jako nazw instytucji. W poszukiwaniu ekwiwalentów. „Rocznik Przekładoznawczy” 13, s. 139–159.
Crossref   Google Scholar

Łomzik M. (2019): Nazwy placówek medycznych zawierające rzeczownik zakład w przekładzie na język niemiecki. „Applied Linguistics Papers” 26/2, s. 77–90.
Crossref   Google Scholar

Łomzik M. (2020): Strategie i techniki przekładu niemieckojęzycznych nazw placówek medycznych w tłumaczeniu poświadczonym. [Rozprawa doktorska. Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Wydział Filologiczny].   Google Scholar

Melosik Z. (2017): Dyskursy medykalizacji i farmakologizacji: rekonstrukcje tożsamości człowieka. „Przegląd Badań Edukacyjnych” 25, s. 123–136.
Crossref   Google Scholar

Nowakowski M. (2014): Wiedza medyczna jako przedmiot badań w ramach socjologii medycyny i socjologii wiedzy. „Konteksty Społeczne” 4/2, s. 45–57.   Google Scholar

Nijakowski L. (2015): Chytrość rozumu medycznego. „Kultura Liberalna” 313 [brak numerowanych stron], , dostęp: 30.04.2023.   Google Scholar

Pabiś M. (2006): Nazwy krakowskich aptek. „Język Polski” 86, s. 376–388.   Google Scholar

Parsons T. (1951): The Social System. New York.   Google Scholar

Pawlikowski M. (2021): Dylematy współczesnej medycyny, „Studia z Teorii Wychowania” 12/3, s. 9–21 , dostęp: 31.03.2023.   Google Scholar

Puchalski K. (2005): Medykalizacja promocji zdrowia. [W:] Zdrowie i choroba w społeczeństwie. Interdyscyplinarna Konferencja Warsztatów Analiz Socjologicznych. Red. K. Binkiewicz, A. Siewruk. Warszawa, s. 21–27.   Google Scholar

Radkowska-Walkowiak M., Rajtar M. (2014): Wprowadzenie do bloku tematycznego „Kultura i Medycyna”. „Etnografia Polska” 58/1–2, s. 95–100.   Google Scholar

Ricoeur P. (1985): Symbol daje do myślenia. Przekład S. Ciechowicz. [W:] tegoż: Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie. Przekład E. Bieńkowska i in. Warszawa, s. 62–80.   Google Scholar

Ricoeur P. (2008): O interpretacji. Esej o Freudzie. Przekład M. Falski. Warszawa.   Google Scholar

Roberts J.L., Weeks Leonard E. (2016): What Is (and Isn’t) Healthism. Digital Commons @ University of Georgia School of Law. „Georgia Law Reviev” 50, s. 835–907, , dostęp: 19.07.2023.   Google Scholar

Rutkiewicz M. (2000): Semantyka nazw poznańskich aptek. „Język Polski” 80/3–4, s. 185–196.   Google Scholar

Rutkiewicz-Hanczewska M. (2003): Nazwy wiedeńskich aptek – schemat nazewniczy czy   Google Scholar

specyfikacja miejsca. „Onomastica Slavogermanica” 24, s. 173–181.   Google Scholar

Rutkiewicz-Hanczewska M. (2007): Farmakonimy jako narzędzie brandingu. „Język Polski” 87, s. 199–211.   Google Scholar

Rzepkowska A. (2010): Nazwy aptek w oczach badacza kultury. Przykład Łodzi i Pabianic. „Literatura Ludowa” 65, 4/5, s. 67–68.   Google Scholar

Sagan-Bielawa M. (2019): Między reklamą a nazwą własną. Przymiotnik tani w nazwach polskich aptek. „Onomastica” 63, s. 227–239.
Crossref   Google Scholar

Saniewska D. (2018a): Strukturalno-semantyczna analiza nazw białostockich gabinetów rehabilitacji/fizjoterapii. Cz. 1: Wprowadzenie. „Białostockie Archiwum Językowe” 18, s. 227–244.
Crossref   Google Scholar

Saniewska D. (2018b): Strukturalno-semantyczna analiza nazw białostockich gabinetów rehabilitacji/fizjoterapii. Cz. 2: Omówienie wybranych chrematonimów. „Białostockie Archiwum Językowe” 18, s. 245–275.
Crossref   Google Scholar

Saniewska D. (2022): Arka Noego – o różnorodności semantyczno-strukturalnej nazw zakładów leczniczych dla zwierząt (na materiale Północno-Wschodniej Izby Lekarsko-Weterynaryjnej). „Polonica” 42, s. 43–63.
Crossref   Google Scholar

Seiffert I. (2006): Dawne nazwy górnośląskich aptek. „Rozprawy Komisji Językowej WrTN” 33, s. 25–31.   Google Scholar

Seiffert I. (2008): Dolnośląskie apteki i ich nazwy w przekroju historycznym. „Onomastica Slavogermanica” 27, s. 207–233.   Google Scholar

Skowronek K. (2016): Nazwy własne jako symptomy kultury (na przykładzie tytułów poradników autoterapeutycznych). „Onomastica” 60, s. 47–67.
Crossref   Google Scholar

Skrzypek M. (2012): Geneza i ewolucja podstawowych kategorii analitycznych socjologii medycyny. „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 18/4, s. 371–378.   Google Scholar

Skrzypek M. (2015): Biotechnologiczna orientacja współczesnej medycyny a sposoby doświadczania choroby i relacje lekarz–pacjent. „European Journal of Medical Technologies” 1(6), s. 24–32.   Google Scholar

Szczeklik A. (2023): „Medycyna jest jak sztuka”. Andrzej Szczeklik – lekarz i humanista. Polskie Radio Kraków, , dostęp: 26.04.2023.   Google Scholar

Tomasiewicz M. (2010): Biowładza – jej charakter i fundament filozoficzny. „Pedagogika Katolicka” 7, s. 283–289.   Google Scholar

Tomasik S. (2013): Onomastyka w służbie zdrowiu, czyli o nazwach handlowych leków. Rekonesans badawczy. „Acta onomastica” 54, s. 256–272.   Google Scholar

Tomasik S. (2016): Onomastyka w służbie zdrowiu, czyli o nazwach handlowych suplementów diety. Rekonesans badawczy. „Acta onomastica” 55, s. 305–314.   Google Scholar

Tomasik S. (2023): O makdonaldyzacji aptek i jej nazewniczych skutkach. „Acta onomastica” 64, s. 172–183.
Crossref   Google Scholar

Umińska-Tytoń E. (2012): Dynamika zmian nazewniczych – na przykładzie nazw łódzkich szpitali. [W:] W komunikacyjnej przestrzeni nazw własnych i pospolitych. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Robertowi Mrózkowi. Red. I. Łuc, M. Pogródek. Katowice,   Google Scholar

s. 227–345.   Google Scholar

Urbanek B. (2009): XIX-wieczne drogi powstawania specjalizacji w medycynie w latach 1800–1914 (próba ujęcia zagadnienia). „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 54/3–4, s. 99–122.   Google Scholar

Vigarello G. (2011): Historia zdrowia i choroby. Praktyki sanitarne od średniowiecza do współczesności. Przekład M. Szymańska. Warszawa.   Google Scholar

Węgrzyn M. (2016): Psychoanaliza i kultura. Ricoeurowskie odczytanie Freuda. „Hybris” 33, 69–86.
Crossref   Google Scholar

Wieczorkowska M. (2017): Teoretyczne i metodologiczne aspekty badań nad procesami medykalizacji – zarys problematyki. „Przegląd Socjologiczny” 66/1, s. 33–51.
Crossref   Google Scholar

Woś K. (2012): Nazwy aptek w przestrzeni miejskiej Rzeszowa. Analiza semantyczna. „Słowo. Studia Językoznawcze” 3, 181–191.   Google Scholar

Wulff H.R. (2004): The language of medicine. „Journal of the Royal Society of Medicine” 97, s. 187–188.
Crossref   Google Scholar

Zola I. (1975): In the name of health and illness: On some socio-political consequences of medical influence. „Social Science & Medicine” 9/2, s. 83–87.
Crossref   Google Scholar

Zueva E. (2020): Proper names as components of idioms in medicine (on the material of Russian and German). „The Scientifc Heritage” 43, s. 23–24.   Google Scholar


Published
2023-09-30

Cited by

Skowronek , K. (2023). Cultural ideas in proper names. Contemporary medical culture and the naming of clinics, dispensaries and doctors’ surgeries. Prace Językoznawcze, 25(3), 147–173. https://doi.org/10.31648/pj.9188

Katarzyna Skowronek  
AGH w Krakowie
https://orcid.org/0000-0003-0200-7217