What a (damn) boor! – on the expressive unit jeden (one)
Iwona Kosek
Abstract
The main objective of the analysis is to preliminarily characterize the syntactic-functional
features of the string jeden (‘one’) in occurrences to the one given in the title. In a broader
perspective, the paper can be treated as a part of the studies on description of language
units (in the sense of Andrzej Bogusławski) as the main building material of utterances.
The analysis leads to the conclusion that the described unit does not belong to the objective
level of language and it is used with nouns referring to people, taking a postposition relative
to those nouns. The unit can not function as a rheme in a thematic-rhematic structure.
(It is primarily a rhematic comment.) Jeden is an expressive unit and it determines
the (negative) evaluation.
Keywords:
lexical unit, expression, metatextual language unitReferences
Bally Ch. (1966): Mechanizm ekspresywności językowej. [W:] Stylistyka Bally`ego. Wybór tekstów. Red. M. R. Mayenowa. Przekł. U. Dąmbska-Prokop. Warszawa, s. 110–149. Google Scholar
Bogusławski A. (1999): Inherently thematic and rhematic units of language. [W:] „Travaux du Cercle linguistique de Prauge” 3. Red. E. Hajičová, T. Hoškovec, O. Leška, P. Sgall, Z. Skoumalová. Amsterdam, s. 211–224. Google Scholar
Danielewiczowa M. (2007): Przymiotniki nieprzymiotniki (O pewnym niezwykłym typie wyrażeń w języku polskim). [W:] „Zbornik Matice srpske za slavistiku”. T. 71–72, s. 223–235, online: http://www.maticasrpska.org.rs/stariSajt/casopisi/slavistiku_71-72.pdf Google Scholar
Danielewiczowa M. (2014): Struktura i znaczenie eksklamatywów. Na materiale współczesnej polszczyzny. Warszawa. Google Scholar
Grabias S. (1981): O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo. Lublin. Google Scholar
Grochowski M. (2008): O cechach syntaktycznych i semantycznych wyrażeń widać, widocznie, najwidoczniej (na tle kategorii ewidencjalności). [W:] Lexikalische Evidenzialitäts-Marker in slavischen Sprachen. (Wiener Slawistischer Almanach 72). Red. B. Wiemer, V. A. Plungjan. Műnchen–Wien, s. 129–148. Google Scholar
Grochowski M. (2009): O cechach składniowych i łączliwości jednostek istny, iście. „Poradnik Językowy” z. 1, s. 50–59. Google Scholar
Grzegorczykowa R. (1978): Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych. [W:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław, s. 117–123. Google Scholar
Grzesiuk A. (1995): Składnia wypowiedzi emocjonalnych. Lublin. Google Scholar
Jodłowski S. (1973): Ogólnojęzykoznawcza charakterystyka zaimka. Wrocław. Google Scholar
Laskowski R. (1998): Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Wyd. drugie, zmienione. Warszawa, s. 52–64. Google Scholar
Miodunka W. (1974): Funkcje zaimków w grupach nominalnych współczesnej polszczyzny mówionej. Kraków. Google Scholar
Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa. Google Scholar
Rejter A. (2006): Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności. Katowice, online: , dostęp: 18.02.2019. Google Scholar
Saloni Z. (1974): Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. „Język Polski” LIV z. 1, s. 3–13, z. 2, s. 93–101. Google Scholar
Saloni Z., Świdziński M. (1998): Składnia współczesnego języka polskiego. Wyd. IV, zmienione. Warszawa. Google Scholar
Skubalanka T. (1995): O ekspresywności języka. [W:] tejże: O stylu poetyckim i innych stylach Google Scholar
języka. Lublin, s. 59–67. Google Scholar
Tymiakin L. (2017): O triadzie komunikacyjnej: wartościowanie – emocje – ekspresja. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Section N. Educatio Nova. Vol. II, s. 199–216. Google Scholar
Wajszczuk J. (2005): O metatekście. Warszawa. Google Scholar
Wierzbicka A. (1969): Problemy ekspresji. Ich miejsce w teorii semantycznej. [W:] tejże: Dociekania semantyczne. Wrocław, s. 3–61. Google Scholar
Zaron Z. (2003): Funkcjonalna klasyfikacja leksemów polskich (kolejna propozycja). [W:] Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego. Red. M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban. Toruń, s. 179–188. Google Scholar
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.