What a (damn) boor! – on the expressive unit jeden (one)

Iwona Kosek




Abstract

The main objective of the analysis is to preliminarily characterize the syntactic-functional
features of the string jeden (‘one’) in occurrences to the one given in the title. In a broader
perspective, the paper can be treated as a part of the studies on description of language
units (in the sense of Andrzej Bogusławski) as the main building material of utterances.
The analysis leads to the conclusion that the described unit does not belong to the objective
level of language and it is used with nouns referring to people, taking a postposition relative
to those nouns. The unit can not function as a rheme in a thematic-rhematic structure.
(It is primarily a rhematic comment.) Jeden is an expressive unit and it determines
the (negative) evaluation.


Keywords:

lexical unit, expression, metatextual language unit


Bally Ch. (1966): Mechanizm ekspresywności językowej. [W:] Stylistyka Bally`ego. Wybór tekstów. Red. M. R. Mayenowa. Przekł. U. Dąmbska-Prokop. Warszawa, s. 110–149.   Google Scholar

Bogusławski A. (1999): Inherently thematic and rhematic units of language. [W:] „Travaux du Cercle linguistique de Prauge” 3. Red. E. Hajičová, T. Hoškovec, O. Leška, P. Sgall, Z. Skoumalová. Amsterdam, s. 211–224.   Google Scholar

Danielewiczowa M. (2007): Przymiotniki nieprzymiotniki (O pewnym niezwykłym typie wyrażeń w języku polskim). [W:] „Zbornik Matice srpske za slavistiku”. T. 71–72, s. 223–235, online: http://www.maticasrpska.org.rs/stariSajt/casopisi/slavistiku_71-72.pdf   Google Scholar

Danielewiczowa M. (2014): Struktura i znaczenie eksklamatywów. Na materiale współczesnej polszczyzny. Warszawa.   Google Scholar

Grabias S. (1981): O ekspresywności języka. Ekspresja a słowotwórstwo. Lublin.   Google Scholar

Grochowski M. (2008): O cechach syntaktycznych i semantycznych wyrażeń widać, widocznie, najwidoczniej (na tle kategorii ewidencjalności). [W:] Lexikalische Evidenzialitäts-Marker in slavischen Sprachen. (Wiener Slawistischer Almanach 72). Red. B. Wiemer, V. A. Plungjan. Műnchen–Wien, s. 129–148.   Google Scholar

Grochowski M. (2009): O cechach składniowych i łączliwości jednostek istny, iście. „Poradnik Językowy” z. 1, s. 50–59.   Google Scholar

Grzegorczykowa R. (1978): Struktura semantyczna wyrażeń ekspresywnych. [W:] Z zagadnień słownictwa współczesnego języka polskiego. Red. M. Szymczak. Wrocław, s. 117–123.   Google Scholar

Grzesiuk A. (1995): Składnia wypowiedzi emocjonalnych. Lublin.   Google Scholar

Jodłowski S. (1973): Ogólnojęzykoznawcza charakterystyka zaimka. Wrocław.   Google Scholar

Laskowski R. (1998): Funkcjonalna klasyfikacja leksemów: części mowy. [W:] Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Red. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. Wyd. drugie, zmienione. Warszawa, s. 52–64.   Google Scholar

Miodunka W. (1974): Funkcje zaimków w grupach nominalnych współczesnej polszczyzny mówionej. Kraków.   Google Scholar

Puzynina J. (1992): Język wartości. Warszawa.   Google Scholar

Rejter A. (2006): Leksyka ekspresywna w historii języka polskiego. Kulturowo-komunikacyjne konteksty potoczności. Katowice, online: , dostęp: 18.02.2019.   Google Scholar

Saloni Z. (1974): Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. „Język Polski” LIV z. 1, s. 3–13, z. 2, s. 93–101.   Google Scholar

Saloni Z., Świdziński M. (1998): Składnia współczesnego języka polskiego. Wyd. IV, zmienione. Warszawa.   Google Scholar

Skubalanka T. (1995): O ekspresywności języka. [W:] tejże: O stylu poetyckim i innych stylach   Google Scholar

języka. Lublin, s. 59–67.   Google Scholar

Tymiakin L. (2017): O triadzie komunikacyjnej: wartościowanie – emocje – ekspresja. „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”. Section N. Educatio Nova. Vol. II, s. 199–216.   Google Scholar

Wajszczuk J. (2005): O metatekście. Warszawa.   Google Scholar

Wierzbicka A. (1969): Problemy ekspresji. Ich miejsce w teorii semantycznej. [W:] tejże: Dociekania semantyczne. Wrocław, s. 3–61.   Google Scholar

Zaron Z. (2003): Funkcjonalna klasyfikacja leksemów polskich (kolejna propozycja). [W:] Studia z gramatyki i leksykologii języka polskiego. Red. M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, M. Urban. Toruń, s. 179–188.   Google Scholar


Published
2020-01-27

Cited by

Kosek, I. (2020). What a (damn) boor! – on the expressive unit jeden (one). Prace Językoznawcze, 22(1), 119–130. https://doi.org/10.31648/pj.4992

Iwona Kosek