Cechy dyskursu wykluczenia na przykładzie sejmowej debaty nad prawami osób LGBT

Laura Polkowska

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0003-3284-6556


Abstrakt

W artykule została podjęta próba zdefiniowania dyskursu wykluczenia, podstawę czego stanowił przegląd literatury poświęconej zagadnieniu nieetycznej komunikacji. W dalszej części tekstu analizie poddano debatę sejmową nad prawami osób LGBT oraz wykazano, że stanowiła ona przykład dyskursu wykluczenia, u jej podstaw leżało bowiem zredukowanie osób nieheteronormatywnych do ich seksualności. Zostały one wykreowane na prototypowego obcego, stanowiącego zagrożenie dla „normalnego” systemu wartości, niezasługującego na swobody obywatelskie czy równe traktowanie.


Słowa kluczowe:

dyskurs wykluczenia, mowa nienawiści, debata sejmowa, LGBT, zagrożenie


Baker C.E. (2012): Hate Speech. [W:] The Content and Context of Hate Speech. Rethinking Regulation and Responses. Red. M. Herz, P. Molnar. Cambridge, s. 57–80.   Google Scholar

Bauer Z. (2009): Polskie fora internetowe. Przykład „mowy nienawiści” czy „mowy agresji”? [W:] Komunikowanie (się) w mediach elektronicznych. Język, edukacja, semiotyka. Red. M. Filiciak, G. Ptaszek. Warszawa, s. 46–59.   Google Scholar

Białek-Szwed O. (2018): Mowa nienawiści problemem etycznym współczesnych mediów. „Zeszyty Naukowe KUL” nr 4, s. 331–342.   Google Scholar

Brown A. (2017a): What is Hate Speech? Part 1: The Myth of Hate. „Law and Philosophy” 36, s. 419–468.   Google Scholar

Brown A. (2017b): What is Hate Speech? Part 2: Family Resemblances. „Law and Philosophy” 36, s. 561–613.   Google Scholar

Buttler J. (2010): Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywu. Warszawa.   Google Scholar

Bychawska-Siniarska D. (2013): Wstęp. [W:] Mowa nienawiści w internecie: jak z nią walczyć? Red. D. Bychawska-Siniarska, D. Głowacka. Warszawa, s. 7–11.   Google Scholar

Cegieła A. (2012): O retoryce pogardy i wykluczenia w polskim dyskursie publicznym. „Poradnik   Google Scholar

Językowy” nr 9, s. 14–25.   Google Scholar

Cegieła A. (2014a): Czym jest mowa nienawiści? „Poradnik Językowy” z. 1, s. 7–17.   Google Scholar

Cegieła A. (2014b): Słowa i ludzie. Wprowadzenie do etyki słowa. Warszawa.   Google Scholar

Cegieła A. (2019): Na czym polega przemoc w języku komunikacji publicznej?, „Poradnik Językowy” nr 7, s. 7–20.   Google Scholar

Cegieła A. (2020): Mowa nienawiści. „Poradnik Językowy” nr 4, s. 60–70.   Google Scholar

Cymanow-Sosin K. (2018): Mowa nienawiści – etyczne ramy komunikowania i podmiotowa odpowiedzialność wobec walczących słów. „Studia Medioznawcze” nr 3, s. 117–126.   Google Scholar

Czykwin E. (2007): Stygmat społeczny. Warszawa.   Google Scholar

Czyżewski M. (2010): „Język wrogości” oraz spór o III i IV RP w perspektywie analizy dyskursu publicznego. Wybrane rezultaty projektu badawczego oraz uwagi metodologiczne. [W:] Język IV Rzeczypospolitej. Red. M. Czerwiński, P. Nowak, R. Przybylska. Lublin, s. 47–61.   Google Scholar

Dróżdż M. (2016): Język nienawiści w dyskursie medialnym. „Acta Universitatis Lodziensis” nr 1, s. 21–32.   Google Scholar

Dziadzio A. (2015): Wolność słowa a mowa nienawiści – dawniej i dziś. „Forum Prawnicze” nr 4, s. 3–18.   Google Scholar

Gelber K. (2017): Hate Speech – Definitions & Empirical Evidence. „Constitutional Commentary” nr 3, s. 619–629.   Google Scholar

Gliszczyńska-Grabias A. (2013): Międzynarodowe standardy wolności słowa a mowa nienawiści. [W:] Mowa nienawiści w internecie: jak z nią walczyć? Red. D. Bychawska-Siniarska, D. Głowacka. Warszawa, s. 45–51.   Google Scholar

Głowiński M. (2004): Mowa agresji. [W:] tegoż: Skrzydła i pięta. Nowe szkice na tematy niemitologiczne. Kraków, s. 63–77.   Google Scholar

Głowiński M. (2009): Retoryka nienawiści. [W:] tegoż: Nowomowa i ciągi dalsze. Szkice dawne i nowe. Kraków, s. 236–247.   Google Scholar

Goffman E. (2005): Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości. Gdańsk.   Google Scholar

Grochala B. (2021): Dyskurs wykluczenia w sporcie. [W:] Nie/porozumienie, nie/tolerancja, w(y)kluczenie w języku i kulturze. Red. E. Biłas-Pleszak, A. Rejter, K. Sujkowska-Sobicz, W. Wilczek. Katowice, s. 109–119.   Google Scholar

Haraszti M. (2012): Foreword: Hate Speech and the Coming Death of the International Standard before It Was Born (Complaints of a Watchdog). [W:] The Content and Context of Hate Speech. Rethinking Regulation and Responses. Red. M. Herz, P. Molnar. Cambridge,   Google Scholar

s. XIII–XVIII.   Google Scholar

Kowalski S. (2009): Hate speech po polsku. [W:] Raport o homofobicznej mowie nienawiści w Polsce. Red. G. Czarnecki. Warszawa, s. 25–43.   Google Scholar

Kowalski S., Tulli M. (2003): Zamiast procesu. Raport o mowie nienawiści. Warszawa.   Google Scholar

Kujawa D. (2018): Złożoność i niejednoznaczność mowy nienawiści. „Refleksje” nr 17, s. 65–79.   Google Scholar

Kwiecień A. (2011): Poradnik obywatela. Co możemy zrobić, gdy zetkniemy się z mową nienawiści? Warszawa.   Google Scholar

Linde-Usiekniewicz J. (2015): Teoria relewancji jako narzędzie opisu mowy nienawiści. „Studia Pragmalingwistyczne” VII, s. 53–68.   Google Scholar

Łętowska E. (2013): Zwodnicze uroki pokusy karania hate speech. [W:] Mowa nienawiści w internecie: jak z nią walczyć? Red. D. Bychawska-Siniarska, D. Głowacka. Warszawa, s. 15–20.   Google Scholar

Mason G. (2007): The Reconstruction of Hate Landuage. [W:] Hate Speech and Freedom of Speech in Australia. Red. K. Gelber, A. Stone. Sydney, s. 34–58.   Google Scholar

Matsuda M. (1989): Public Response to Racist Speech: Considering the Victim’s Story. „Michigan Law Review” nr 8, s. 2320–2381.   Google Scholar

Nijakowski L. (2008): Mowa nienawiści w świetle teorii dyskursu. [W:] Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Red. A. Horolets. Warszawa, s. 113–133.   Google Scholar

Nowocień M. (2014): Gdzie prawo wyznacza granicę wolności słowa, czyli czy warto obrażać innych publicznie? [W:] Idee, wartości, słowa w życiu publicznym. Red. G. Majkowski, L. Kuras, J. Makowska. Łódź, s. 77–91.   Google Scholar

Ostolski A. (2005): Żydzi, geje i wojna cywilizacji. „WP.PL” 13.05, s. 1–10.   Google Scholar

Peisert M. (2004): Formy i funkcje agresji werbalnej. Próba typologii. Wrocław.   Google Scholar

Perekh B. (2012): Is There a Case for Banning Hate Speech. [W:] The Content and Context of Hate Speech. Red. M. Herz, P. Molnar. Cambridge–New York, s. 37–56.   Google Scholar

Pielas J. (2014): Między homopresją a katonazizmem, czyli internetowe dyskusje o homoseksualizmie. Warszawa.   Google Scholar

Post R., Molnar P. (2012): Interwiew with Robert Post. [W:] The Content and Context of Hate Speech. Red. M. Herz, P. Molnar. Cambridge–New York, s. 11–36.   Google Scholar

Reisigl M. (2010): Dyskryminacja w dyskursach. „Tekst i Dyskurs” 3, s. 27–61.   Google Scholar

Rogalska E., Urbańczyk M. (2017): Złożoność zjawiska mowy nienawiści w pozaprawnym aspekcie definicyjnym. „Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem” nr 2, s. 117–135.   Google Scholar

Skowronek B. (2017): Hejt jako zjawisko lingwistyczno-medialne. Zarys problemu. [W:] Gatunki w mediach. Prace dedykowane Prof. Marii Wojtak. Red. I. Hofman, D. Kępa-Figura. Lublin, s. 181–190.   Google Scholar

Sobański P. (2019): Zagadnienie możliwości i celowości zdefiniowania tzw. mowy nienawiści w prawie polskim. Zielona Góra, , dostęp: 20.10.2023.   Google Scholar

Sobczak J. (2017): Język nienawiści w kampaniach wyborczych. „Przegląd Wyborczy” nr 4–6, s. 43–64.   Google Scholar

Trzaskowski P. (2015): Różne sposoby mówienia o mowie nienawiści w polskich dziennikach. „Studia Pragmalingwistyczne” VII, s. 69–83.   Google Scholar

Werra Z. (2019): „Mowa nienawiści” vs „przemysł pogardy”. Instrumentalizacja pojęcia mowy nienawiści w polskiej publicystyce politycznej w latach 2010–2019. „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”. T. 27, s. 9–27.   Google Scholar

Więckiewicz A. (2017): Wobec krzywdzących słów. Kilka uwag o niezmiennych mechanizmach mowy nienawiści. [W:] Hejterstwo. Nowa praktyka kulturowa? Geneza, przypadki, diagnozy. Red. J. Dynkowska, N. Lemann, M. Wróblewski, A. Zatora. Łódź, s. 39–48.   Google Scholar

Witosz B. (2010): O dyskursie wykluczenia i dyskursach wykluczonych z perspektywy lingwistycznej. „Tekst i Dyskurs” 3, s. 9–25.   Google Scholar

Witosz B. (2017): Czy „hejt” to problem genologiczny? [W:] Gatunki w mediach. Prace dedykowane Prof. Marii Wojtak. Red. I. Hofman, D. Kępa-Figura. Lublin, s. 191–206.   Google Scholar

Pobierz


Opublikowane
2024-06-30

Cited By /
Share

Polkowska, L. (2024). Cechy dyskursu wykluczenia na przykładzie sejmowej debaty nad prawami osób LGBT. Prace Językoznawcze, 26(2), 221–235. https://doi.org/10.31648/pj.10147

Laura Polkowska 
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
https://orcid.org/0000-0003-3284-6556