Nowy stary? Kiedy nowy nie jest nowy, czyli o właściwościach leksykalnych pewnego polskiego wyrażenia na tle innych połączeń antonimicznych

Mariola Wołk

Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-4529-1644


Аннотация

Przedmiotem opisu w tym artykule jest dwuczłonowe wyrażenie nowy stary, które przysparza problemów ze względu na zapis, ten jednak jest wtórny względem jego statusu leksykalnego. Celem podjętych badań jest rozstrzygnięcie obu kwestii. Niejednolity zapis analizowanego ciągu polega na wahaniu w użyciu znaków oddzielających oba człony (tj. przecinka lub łącznika): funkcjonują różne warianty jego pisowni – i z tymi znakami, i bez nich. Na decyzję związaną z kwestiami ortograficzno-interpunkcyjnymi istotnie rzutuje sprawa statusu leksykalnego opisywanego wyrażenia, tj. rozstrzygnięcie, czy stanowi ono doraźne, swobodne złożenie dwóch przymiotników (zastępowalnych dowolnie innymi), czy też jest ono odrębną i – z punktu widzenia znaczenia – niepodzielną całością (w rozumieniu Andrzeja Bogusławskiego – jednostką języka). Artykuł zawiera całościową propozycję rozwiązania kwestii dyskusyjnych związanych z opisem leksykologicznym i zapisem badanego ciągu.


Ключевые слова:

jednostka języka, ortografia, interpunkcja, znaczenie, antonimia


Bednarek A., Grochowski M. (1997): Zadania z semantyki językoznawczej. Toruń.   Google Scholar

Bogusławski A. (1976): O zasadach rejestracji jednostek języka. „Poradnik Językowy” 8, s. 356–364.   Google Scholar

Bogusławski A. (1987): Obiekty leksykograficzne i jednostki języka. [W:] Studia z polskiej leksykografii współczesnej III. Red. Z. Saloni. Białystok, s. 13–31.   Google Scholar

Bogusławski A. (2008): Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny. Warszawa.   Google Scholar

Bogusławski A. (2009): Myśli o gwiazdce i o regule. Warszawa.   Google Scholar

Dobaczewski A. (2018): Powtórzenie jako zjawisko tekstowe i systemowe. Repetycje, reduplikacje i quasi-tautologie w języku polskim. Toruń.   Google Scholar

Dobaczewski A., Sobotka P., Żurowski S. (2018): Słownik reduplikacji i powtórzeń polskich. Od zleksykalizowanych podwojeń do regularnych układów repetycyjnych. Toruń.   Google Scholar

Grice H.P. (1977): Logika a konwersacja. „Przegląd Humanistyczny” 6, s. 85–99.   Google Scholar

Grochowski M. (2008): Rola dewiacji w uzasadnianiu hipotez semantycznych. Wprowadzenie do problematyki. „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXIV, s. 25–36.   Google Scholar

Grochowski M. (2009): Jak oceniać sensowność zdań? Uwagi wstępne (online: , dostęp: 09.03.2010).   Google Scholar

Podracki J. (1998): Słownik interpunkcyjny języka polskiego z zasadami przestankowania. Warszawa.   Google Scholar

Przepiórkowski A., Bańko M., Górski R.L., Lewandowska-Tomaszczyk B. (red.) (2012): Narodowy Korpus Języka Polskiego. Warszawa.   Google Scholar

Wajszczuk J. (1997): System znaczeń w obszarze spójników polskich. Wprowadzenie do opisu. Warszawa.   Google Scholar

Ziembiński Z. (2002): Logika praktyczna. Warszawa.   Google Scholar

Żabowska M. (2015): O godzeniu przeciwieństw – funkcja wyrażeń jednocześnie i zarazem w języku naturalnym oraz w testowaniu hipotez semantycznych. „Linguistica Copernicana” 12, s. 71–105.
Crossref   Google Scholar

Żabowska M. (2024): Relacje semantyczne między jednostkami leksykalnymi. [W:] Przewodnik językowo-encyklopedyczny po gramatyce semantycznej języka polskiego w ujęciu historycznym. T. 1: Artykuły problemowe. Red. M. Grochowski. Kraków, s. 441–449.   Google Scholar


Опубликован
2025-06-27

##plugins.themes.libcom.cytowania##

Wołk, M. (2025). Nowy stary? Kiedy nowy nie jest nowy, czyli o właściwościach leksykalnych pewnego polskiego wyrażenia na tle innych połączeń antonimicznych. Prace Językoznawcze, 27(2), 41–51. https://doi.org/10.31648/pj.11299

Mariola Wołk 
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie UWM
https://orcid.org/0000-0002-4529-1644